Odlewnictwo polskie w roku 2007 doc. dr inż. Jerzy Tybulczuk Instytut Odlewnictwa Kraków Odlewnictwo polskie w roku 2007 doc. dr inż. Jerzy Tybulczuk Wszelkie prawa zastrzeżone. Powielanie i rozpowszechnianie, zarówno w całości jak i w części, nie może dokonane bez pisemnej zgody Instytutu Odlewnictwa.

Instytut Odlewnictwa Kraków Ilość odlewni w Polsce szacuje się na ok. 390 zakładów (łącznie z małymi zakładami rzemieślniczymi o niewielkiej produkcji i zatrudnieniu od kilku do kilkunastu osób*/) w tym: - 180 odlewni żeliwa, - 36 odlewni staliwa, - 245 odlewni metali nieżelaznych. */ ich udział w całkowitej ilości odlewni i całkowitej produkcji przedstawiają slajdy 28 i 29

Rozmieszczenie odlewni w Polsce Instytut Odlewnictwa Kraków Rozmieszczenie odlewni w Polsce Szacunkowa ilość odlewni w Polsce ok. 390 zakładów (łącznie z małymi zakładami rzemieślniczymi).

Instytut Odlewnictwa Kraków Udział województw w całkowitej produkcji odlewów w Polsce pomorskie 1,9 % zachodnio- 2,0 % lubuskie 3,1 % wielkopolskie 22,4 % dolnośląskie 11,8 % opolskie 2,4 % śląskie 21,1 % małopolskie 8,7 % podkarpackie 10,9 % lubelskie 1,0 % świętokrzyskie 5,8 % mazowieckie 1,3 % podlaskie 0,3 % warmińsko-mazurskie 2,1 % kujawsko- 2,8 % łódzkie Całkowita produkcja odlewów: 862 tys.ton

Udział województw w całkowitym zatrudnieniu w polskich odlewniach Instytut Odlewnictwa Kraków Udział województw w całkowitym zatrudnieniu w polskich odlewniach lubelskie 0,8 % podlaskie 0,4 % warmińsko-mazurskie 2,3 % pomorskie 1,0 % zachodnio- 2,8 % wielkopolskie 18,6 % lubuskie 3,0 % dolnośląskie 7,1% opolskie 6,0 % kujawsko- mazowieckie 4,3 % łódzkie 4,9 % świętokrzyskie 7,5 % śląskie 20,7 % małopolskie 8,3 % podkarpackie 9,5 % Całkowite zatrudnienie: 24,5 tys.pracowników

Instytut Odlewnictwa Kraków Stan własnościowy polskich odlewni (wg danych z 363 odlewni) W ostatnich latach obserwuje się systematyczny: spadek udziału przedsiębiorstw państwowych (z ok. 18% w roku 1996 do 5,5 % w roku 2007), wzrost ilości spółek akcyjnych, spółek z o.o. i spółek cywilnych.

Instytut Odlewnictwa Kraków Struktura kapitałowa polskich odlewni (wg danych z 286 odlewni) Odlewnie posiadające 100% kapitału zagranicznego dają ok. 51,6% całkowitej produkcji odlewów w Polsce

Instytut Odlewnictwa Kraków Wielkość produkcji odlewów w Polsce w 2007 r. i zmiany w stosunku do 2006 r. Tworzywo odlewu Produkcja w tonach % zmian 2007/2006r 2006r*/ 2007r Odlewy z żeliwa szarego i stopowego 434000 518000 19,4 Odlewy z żeliwa sferoidalnego 132000 147300 11,6 Odlewy z żeliwa ciągliwego 24400 18200 -25,4 Odlewy staliwne 60 800 65 500 7,7 Razem odlewy ze stopów żelaza 651200 749000 15,0 Odlewy ze stopów miedzi**/ 7400 0,0 Odlewy ze stopów aluminium 205600 210000 2,1 Odlewy ze stopów cynku 11400 11200 -1,8 Odlewy z innych stopów metali nieżelaznych (w tym stopy Mg) **/ 1200 1400 16,7 Razem odlewy ze stopów metali nieżelaznych 225600 230000 2,0 RAZEM ODLEWY ZE STOPÓW ŻELAZA I METALI NIEŻELAZNYCH 876800 979000 11,7 */ dane szacunkowe (z uwagi na brak danych z wielu małych odlewni produkujących odlewy ze stopów metali nieżelaznych, zwłaszcza ze stopów Cu) **/ bez firmy BREMBO POLAND Sp. z o.o. w Dąbrowie Górniczej

Instytut Odlewnictwa Kraków Wielkość produkcji odlewów w Polsce i zmiany w ostatnim dziesięcioleciu Produkcja odlewów łącznie ze stopów żelaza i metali nieżelaznych w 2006 roku wyniosła ok. 876 800 ton i była wyższa o 6 % w stosunku do produkcji w roku 2005. 18-te miejsce w produkcji światowej (udział 1%) 6-te miejsce w produkcji krajów UE (udział 5,3%) Wartość sprzedaży w 2007 r.: ok. 5100 mln zł Zmiany w ostatnim roku: Polska: wzrost 4,2% Świat: wzrost 7,3% Kraje UE: wzrost 3,5% Zmiany w ostatnim dziesięcioleciu: Polska: wzrost 13,8% Świat: wzrost 27% W krajach UE w ostatnich trzech latach wzrost produkcji: 3,6% */ bez firm zagranicznych produkujących w Polsce felgi aluminiowe **/ bez firmy BREMBO POLAND Sp. z o.o. w Dąbrowie Górniczej

Produkcja odlewów z żeliwa szarego i stopowego w Polsce Instytut Odlewnictwa Kraków Produkcja odlewów z żeliwa szarego i stopowego w Polsce Wielkość produkcji w 2006 r. 431 000 ton Wartość sprzedaży w 2006 r. ok. 1320 mln zł Wzrost w stosunku do 2005 r. ok. 0,7% Spadek w ostatnim dziesięcioleciu ok. 15,1% Zmiany: Świat: w ostatnim roku - wzrost 5,9% w ostatnim dziesięcioleciu - wzrost 7,7% Kraje UE: w ostatnim roku niewielki - wzrost 0,1% w ostatnich trzech latach - spadek 3,6% */ dane wstępne */ dane wstępne

Instytut Odlewnictwa Kraków Produkcja odlewów z żeliwa sferoidalnego w Polsce Wielkość produkcji w 2006 r.: 129 400 ton Wartość sprzedaży w 2006 r.: ok. 580 mln zł Wzrost w stosunku do roku 2005 r. 15,5% Wzrost w ostatnim dziesięcioleciu 64,8% Zmiany: Świat: w ostatnim roku wzrost: 7,4% w ostatnim dziesięcioleciu wzrost: 54,8% Kraje UE: w ostatnim roku wzrost: 8,0% w ostatnich trzech latach wzrost: 13,9% */ dane wstępne */ dane wstępne

Produkcja odlewów z żeliwa ciągliwego w Polsce Instytut Odlewnictwa Kraków Produkcja odlewów z żeliwa ciągliwego w Polsce Wielkość produkcji w 2006 r: 24 360 ton Wartość sprzedaży w 2006 r: ok. 180 mln zł Wzrost w ostatnim roku : 13,3% Spadek w ostatnim dziesięcioleciu: 6,0 % Zmiany: Świat: w ostatnim roku spadek: 29,3% w ostatnim dziesięcioleciu spadek: 35,6% Kraje UE: w ostatnim roku wzrost: 1,4% w ostatnich trzech latach spadek: 13% **/bez Przedsiębiorstwa Produkcyjno Handlowo Usługowego "WIKTORYJKA" w Zawierciu **/ dane wstępne

Produkcja odlewów staliwnych Instytut Odlewnictwa Kraków Produkcja odlewów staliwnych w Polsce Wielkość produkcji w 2006 r.: 59 500 ton Wartość sprzedaży w 2006 r.: ok. 620 mln zł Spadek w stosunku do 2005 r.: 1,8% Spadek w ostatnim dziesięcioleciu: 24,9% Zmiany: Świat: w ostatnim roku - wzrost: 15,3% w ostatnim dziesięcioleciu - wzrost: 42,3% Kraje UE: w ostatnim roku - wzrost: 5,7% w ostatnich trzech latach - wzrost: 11,5% Trendy w produkcji odlewów staliwnych w poszczególnych krajach są spadkowe, jednak wzrost w ostatnich latach o ok.2 mln ton odlewów staliwnych w Chinach ma zasadniczy wpływ na wskaźnik wzrostu całkowitej światowej produkcji odlewów staliwnych */ dane wstępne */ dane wstępne

Produkcja odlewów ze stopów metali nieżelaznych (głównie Al) w Polsce Instytut Odlewnictwa Kraków Produkcja odlewów ze stopów metali nieżelaznych (głównie Al) w Polsce Wielkość produkcji w 2006 r.: 225,6 tys. ton Wartość sprzedaży w 2006 r: ok. 2400 mln zł Wzrost w ostatnim roku ok. 6,1% W ostatnim dziesięcioleciu ponad trzykrotny wzrost Zmiany: Świat: w ostatnim roku - wzrost: 11,9% w ostatnim dziesięcioleciu - wzrost: 75,4% Kraje UE: w ostatnim roku - wzrost: 3,7% w ostatnich trzech latach - wzrost: 4,2% */ wielkość produkcji bez firm zagranicznych produkujących w Polsce felgi aluminiowe **/dane wstępne

Udział tworzyw w całkowitej produkcji odlewów w Polsce w 2006 roku Instytut Odlewnictwa Kraków Udział tworzyw w całkowitej produkcji odlewów w Polsce w 2006 roku Zmiany w produkcji w ostatnich latach: wzrost udziału odlewów ze stopów metali nieżelaznych, wzrost udziału odlewów z żeliwa sferoidalnego..Jednak pomimo systematycznego wzrostu udział ten jest nadal bardzo niski (15%). W krajach UE wynosi ok. 30%. spadek udziału odlewów z żeliwa szarego, stopowego i ciągliwego.

Instytut Odlewnictwa Kraków Udział tworzyw w całkowitej produkcji odlewów w Polsce, krajach UE i świecie Najwyższe wskaźniki udziału odlewów z żeliwa sferoidalnego mają kolejno: Norwegia 50%, Portugalia 50%, Szwajcaria 45%, Finlandia 44%, Hiszpania 42%, Francja 41%. W dalszej kolejności są m.in. USA 33%, Wlk.Brytania 29%; Niemcy 29%, Japonia 29%, Chiny 24%, Brazylia 21%, a np.Polska 16%; Czechy 10%, Rosja 10%, Rumunia 7%; Ukraina 4%; Białoruś 4%.

Zmiany wielkości produkcji i eksportu odlewów w latach 1997-2006 Instytut Odlewnictwa Kraków Zmiany wielkości produkcji i eksportu odlewów w latach 1997-2006 Wielkość eksportu w 2006 r: 426,9 tys.ton w tym: 258 tys.ton odlewów ze stopów żelaza, 168,9 tys.ton ze stopów metali nieżelaznych Udział eksportu w całkowitej produkcji: 49,5% Wartość eksportu: ok. 2800 mln zł Szacuje się, że eksport odlewów z Polski do krajów UE wynosi ok. 97% całego eksportu

Instytut Odlewnictwa Kraków Zmiany wielkości eksportu odlewów w podziale na branże odbiorców (według danych reprezentujących 90% całkowitego eksportu) W 2003 roku ok 55% całego eksportu stanowiły odlewy dla przemysłu motoryzacyjnego Szacuje się, że eksport odlewów z Polski do UE wynosi ok. 97% całego eksportu

Udział technologii w produkcji odlewów z żeliwa szarego i stopowego Instytut Odlewnictwa Kraków Udział technologii w produkcji odlewów z żeliwa szarego i stopowego W odlewniach żeliwa szarego i stopowego najczęściej stosuje się formowanie ręczne (29,9%) i w liniach automatycznych (26,1 %), a następnie formowanie odśrodkowe (ok. 20,1%) i maszynowe ( ok. 15,4% ).

Udział technologii w produkcji odlewów z żeliwa sferoidalnego Instytut Odlewnictwa Kraków Udział technologii w produkcji odlewów z żeliwa sferoidalnego Większość odlewów z żeliwa sferoidalnego wykonuje się w największych krajowych odlewniach, stąd też odlewy te wykonywane są głównie w liniach automatycznych (t.j. 76,5 % całkowitej produkcji odlewów z żeliwa sferoidalnego). Udział formowania ręcznego w 2006 roku wyniósł 11,1 % i był niższy niż w roku poprzednim (t.j. w 2005 roku wyniósł 17,5 %).

Udział technologii w produkcji odlewów z żeliwa ciągliwego Instytut Odlewnictwa Kraków Udział technologii w produkcji odlewów z żeliwa ciągliwego Najbardziej nowoczesną metodę formowania stosują odlewnie żeliwa ciągliwego gdzie ponad 83 % odlewów wykonuje się w liniach automatycznych. Pozostałe formy wykonuje się na maszynach formierskich ( 16,7 % ).

Udział technologii w produkcji odlewów staliwnych Instytut Odlewnictwa Kraków Udział technologii w produkcji odlewów staliwnych W odlewniach staliwa prawie dwie trzecie form (65,2 %) wykonywanych jest ręcznie; 30,6 % formuje się maszynowo, 2,7 % w liniach automatycznych, a 1,5% to odlewy wykonywane metodą traconego wosku (formowanie precyzyjne).

Udział technologii w produkcji odlewów ze stopów metali nieżelaznych Instytut Odlewnictwa Kraków Udział technologii w produkcji odlewów ze stopów metali nieżelaznych Stopy Al

Instytut Odlewnictwa Kraków Udział technologii w produkcji odlewów ze stopów metali nieżelaznych (c.d.) W odlewniach stopów aluminium większość odlewów wykonuje się w kokilach (t.j . ok. 61,5 %), następnie technologią odlewania ciśnieniowego (25%) i niskociśnieniowego (ok. 12,8 % ). Większość odlewów ze stopów cynku wykonuje się w maszynach ciśnieniowych (t.j. 85,1 %) i w kokilach (t.j. 14,8% ). Pozostałe (t.j. 0,1 % ) to formowane ręcznie i odlewane odśrodkowo. Odlewy z mosiądzu wykonuje się najczęściej w kokilach (t.j. 52,9 % całkowitej produkcji). Znaczna część odlewana jest technologią odlewania pod niskim ciśnieniem (17,7 %), odlewania odśrodkowego (13,4 %), w formach wykonywanych ręcznie (7,9 %), odlewania ciśnieniowego (4,3 %) i innych. Najniższy poziom techniczny reprezentują odlewnie produkujące odlewy z brązu, które odlewa się przeważnie w małych odlewniach, gdzie formy wykonywane są ręcznie t.j. 47,2 %. Znaczna część t.j. 31,1 % wykonywana jest technologią odlewania ciągłego i półciągłego. Pozostałe 21,7 % to odlewy wykonywane innymi technologiami (t.j. odśrodkowo, maszynowo, kokilowo i metodą traconego wosku).

Instytut Odlewnictwa Kraków Zatrudnienie w odlewniach krajowych w latach 2002 - 2006 Zatrudnienie w 2006 r.: ok. 24,5 tys. Spadek w stosunku do 2005 r. ok. 1,2% Spadek w ostatnich 5-ciu latach ok. 6,8%

Instytut Odlewnictwa Kraków Udział poszczególnych grup odlewni (w zależności od zatrudnienia) w całkowitej ilości odlewni Sektor MSP to ok. 93% wszystkich odlewni

Wielkość produkcji w odlewniach w zależności od zatrudnienia Instytut Odlewnictwa Kraków Wielkość produkcji w odlewniach w zależności od zatrudnienia Sektor MSP : 47,3% całkowitego zatrudnienia 43,1% całkowitej produkcji odlewów

Instytut Odlewnictwa Kraków Zmiany wydajności w odlewniach krajowych w latach 1997 – 2006 */ dane wstępne Średnia wydajność w odlewniach UE: 56 ton/zatrudnionego/rok, a w odlewniach stopów żelaza jest jeszcze wyższa i przekracza (np. w takich krajach jak Niemcy, Francja i Włochy) 100 ton/zatrudnionego/rok

Urządzenia do topienia (według danych statystycznych) Instytut Odlewnictwa Kraków Urządzenia do topienia (według danych statystycznych) Przedstawione dane reprezentują 76% (660 tys.ton) całkowitej produkcji odlewów (nie wszystkie odlewnie które przekazały sprawozdania statystyczne wypełniły dane dotyczące topienia) stąd też należy je traktować szacunkowo.

Instytut Odlewnictwa Kraków Nakłady poniesione w przemyśle odlewniczym w latach 2004 - 2006 oraz planowane na lata 2007-2008 (wg danych ze 156 odlewni reprezentujących ok. 71% całkowitej produkcji) Nakłady inwestycyjne w przemyśle odlewniczym w Polsce w 2006 r. wyniosły: 325,5 mln zł,a np. w Niemczech 500 mln Euro.

Instytut Odlewnictwa Kraków Poniesione nakłady B+R (dotyczące odlewnictwa) w ramach grantów badawczych, projektów celowych oraz nakładów inwestycyjnych na urządzenia i aparaturę. Poniesione nakłady B+R w roku 2006: 11333,1 tys. zł.

Struktura kosztów produkcji odlewów Instytut Odlewnictwa Kraków Struktura kosztów produkcji odlewów w Polsce i wybranych krajach świata */ Struktura kosztów grupy wybranych odlewni samodzielnych (tj. odlewni nie będących wydziałami większych przedsiębiorstw) reprezentujących 40% całkowitej produkcji

Wynagrodzenie w przemyśle odlewniczym Instytut Odlewnictwa Kraków Wynagrodzenie w przemyśle odlewniczym w Polsce i w wybranych krajach świata Kraj Koszt robocizny w (stawka godzinowa z premią w dolarach) Meksyk 2,20 Brazylia 3,60 POLSKA*/ 5,5 Korea 7,0 Hiszpania 10,6 Kanada 16,00 Wlk.Brytania 20,2 Francja 20,4 Włochy 18,2 USA 23,0 Japonia Niemcy 33,3 5 10 15 20 25 30 Meksyk Brazylia POLSKA*/ Korea Hiszpania Kanada Francja Włochy USA Japonia Niemcy kraj $ / godz przemyśle odlewniczym Wlk.Brytania Źródło: AFS (American Foundry Society Inc. By Stratecasts Inc) METALCASTING FORECAST & TRENDS 2005 */ Badania własne

Instytut Odlewnictwa Kraków Wynagrodzenie w polskim przemyśle odlewniczym (w wybranych województwach) Źródło: badania własne Do wyliczeń przyjęto roczny wymiar czasu pracy wg Dwutygodnika "Ubezpieczenia i Prawo Pracy" nr 2 z 10.01. 2005 r. wynoszący w 2005 r.: 2016 godzin