Day Ahead Electricity Market (art. 39-57) Rynek dnia następnego Warsztaty dla uczestników rynku Jacek Ratz Konstancin-Jeziorna, 19 kwietnia 2012 roku

MODEL DOCELOWY RYNKU ENERGII

Chapter 3 THE DAY AHEAD ELECTRICITY MARKET SECTION 1 FUNCTIONS AND RESPONSIBILITIES Article 39 FUNCTIONS WITHIN THE DAY AHEAD ELECTRICITY MARKET Article 41 REGULATORY APPROVAL OF DAY AHEAD ALLOCATION ARRANGEMENTS

Article 39 FUNCTIONS WITHIN THE DAY AHEAD ELECTRICITY MARKET Market Coupling Operator (MCO); Funkcja porównywania zaakceptowanych ofert sprzedaży ze wszystkich obszarów rynkowych z uwzględnieniem ograniczeń systemowych i transgranicznych zdolności przesyłowych (jedna wyznaczona giełda) Market Operator (MO); Funkcja zbierania ofert System Operator (SO); OSP Coordinated Capacity Calculator (CCC); Funkcja wyznaczania transgranicznych zdolności przesyłowych Market Information Aggregator (MIA); Funkcja zbierania i publikowania informacji dotyczących Day Ahead MC Scheduled Exchange Calculator (SEC). Funkcja wyznaczania transgranicznych przesyłów wynikających z procesu Day Ahead MC lub Intra Day MC Giełdy Energii (?) OSP OSP (?) 4

Article 40 FUNCTIONS WITHIN THE DAY AHEAD ELECTRICITY MARKET cd. Każde państwo wyznacza odpowiednie podmioty wypełniające funkcje wymienione w Art. 39. OSP będą odpowiedzialni za wypełnianie funkcji: System Operator (SO); Scheduled Exchange Calculator (SEC); Market Information Aggregator (MIA). OSP może wyznaczyć inne podmioty do wypełniania ww funkcji. 5

Article 41 REGULATORY APPROVAL OF DAY AHEAD ALLOCATION ARRANGEMENTS Wszyscy SO opracują i przedstawią do zatwierdzenia przez Regulatorów wspólną metodologię Day Ahead Cappacity Allocation. Metodologia musi spełniać warunki określone w Art. 39-57. 6

SECTION 2 THE PRICE COUPLING ALGORITHM Article 42 GENERAL PROVISIONS Article 43 OBJECTIVES OF THE PRICE COUPLING ALGORITHM Article 44 DEVELOPMENT OF THE PRICE COUPLING ALGORITHM Article 45 AMENDMENT OF THE PRICE COUPLING ALGORITHM Article 46 INPUT & RESULTS Article 47 FORMAT OF ORDERS Article 48 PRODUCTS ACCOMODATED Article 49 METHODOLOGY FOR THE CALCULATION OF CROSS BIDDING ZONE SCHEDULED EXCHANGES Article 50 AMENDMENT OF THE METHODOLOGY FOR THE CALCULATION OF CROSS BIDDING ZONE SCHEDULED EXCHANGES Article 51 ESTABLISHMENT OF FALLBACK PROCEDURE

Article 42 GENERAL PROVISIONS Market Coupling Operator (MCO) opracuje i będzie rozwijał algorytm „single Price Coupling” MCO zapewni, że wszyscy zainteresowani będą w stanie zrozumieć funkcjonowanie Price Coupling Algorithm. Algorytm musi być opublikowany. MCO musi zagwarantować, że algorytm daje wyniki spełniające warunki określone w Art. 46. Musi również istnieć procedura rezerwowa. 8

Article 43 OBJECTIVES OF THE PRICE COUPLING ALGORITHM Price Coupling Algorithm (PCA) wyznacza wyniki określone w Art. 46 w taki sposób, że: maksymalizuje nadwyżkę rynkową (economic surplus) dla dnia następnego dla połączonych obszarów rynkowych; wykorzystuje ceny marginalne do wyznaczenia cen w obszarach rynkowych; uwzględnia ograniczenia sieciowe (network constraints); uwzględnia transgraniczne zdolności przesyłowe; uwzględnia wymagania dotyczące wyników zgodnie z art. 44; zapewnia wysoką niezawodność, powtarzalność i skalowalność; zapewnia brak dyskryminacji. Price Coupling Algorithm musi umożliwiać wyznaczanie wyników przy małej i dużej liczbie obszarów rynkowych. 9

Article 44 DEVELOPMENT OF THE PRICE COUPLING ALGORITHM Nie później niż 6 miesięcy po wejściu w życie NC CACM wszyscy Operatorzy Systemów (SOs) lub Market Operators (MOs) przekażą Market Coupling Operator wymagania, które musi spełniać Price Coupling Algorithm (PCA) (wymagania będą dotyczyć funkcjonalności i wydajności PCA, włączając w to czas działania algorytmu, transgraniczne zdolności przesyłowe i ograniczenia sieciowe uwzględniane przez PCA); Te wymagania muszą umożliwić osiągnięcie celów określonych w art. 43 oraz zapewniać przejrzystość i brak dyskryminacji. Tak szybko jak jest to możliwe, ale nie później niż 6 miesięcy po otrzymaniu wymagań z p. 1, MCO opracuje propozycję single PCA, który spełni wymagania z p. 1. Propozycja musi uwzględniać czas, do którego MOs dostarczą oferty do MCO zgodnie z art. 54. 10

Article 44 DEVELOPMENT OF THE PRICE COUPLING ALGORITHM cd Propozycja Market Coupling Operator (MCO) musi być skonsultowana z uczestnikami rynku w czasie nie dłuższym niż 2 miesiące. Po uzgodnieniu propozycji Market Coupling Algorithm każdy SO przekaże ją do Regulatora (National Regulatory Authority) do decyzji. Jeżeli Regulator zatwierdzi propozycję MCA, to OSP określi harmonogram jego implementacji. W przypadku gdy MCO, MOs lub SOs uznają, że nie będzie możliwe dotrzymanie harmonogramu wdrożenia, MCO, MOs i SOs przekażą do decyzji Regulatorom nowy harmonogram wdrożenia z informacją o przyczynach przedłużenia czasu wdrożenia. 11

Article 45 AMENDMENT OF THE PRICE COUPLING ALGORITHM W przypadku, gdy SOs stwierdzą potrzebę zmiany Price Coupling Algorithm, przekażą nowe wymagania do MCO. W przypadku, gdy to MCO lub MOs stwierdzą potrzebę zmiany PCA, przekazują tą informację SO wraz z uzasadnieniem. Dalsze konsultacje odbywają się podobnie jak w przypadku art. 44. 12

Article 46 INPUT & RESULTS Do wyznaczenia wyników Price Coupling Algorithm wykorzystuje: Ograniczenia sieciowe; Wyniki walidacji określone w art. 30; Oferty zgłoszone zgodnie z art.53. PCA, określi dla każdego podstawowego okresu: Cenę giełdową (clearing price) dla każdego obszaru rynkowego w EUR/MWh; Saldo każdego obszaru rynkowego; i zaakceptowane oferty. 13

Article 47 FORMAT OF ORDERS Oferty zgłaszane do Price Coupling Algorithm są określone w EUR/MWh. W przypadku, gdy MCO, MOs, SOs lub Regulatorzy stwierdzą, że min i max ceny na rynku DA nie spełniają celów określonych w art. 43, zawiadamiają MCO, który w czasie nie dłuższym niż 3 miesiące przeanalizuje i zaproponuje nowe ceny min i max. MCO zgłosi tę propozycje do Regulatorów, którzy w czasie nie dłuższym niż 3 miesiące przeanalizują i podejmą decyzję, czy nowe ceny min i max spełniają warunki określone w art. 43 14

Article 48 PRODUCTS ACCOMODATED MCO dopuszcza produkty godzinowe, produkty obejmujące kilka godzin jak i produkty obejmujące część godziny. Produkty powinny być zgodne z podstawowymi okresami rynkowymi określonymi w art. 3 (definicje). MOs powinni współpracować z: Uczestnikami rynku, dla zapewnienia, że produkty spełniają ich potrzeby; SOs, dla zapewnienia, że produkty zapewniają bezpieczeństwo pracy systemu; Regulatorami, dla zapewnienia, że produkty pomagają wypełniać cele określone w art. 43 15

Article 49 METHODOLOGY FOR THE CALCULATION OF CROSS BIDDING ZONE SCHEDULED EXCHANGES W przypadku, gdy SOs wymagają grafików wymiany transgranicznej, SOs określą i wdrożą metodologię określania tych grafików. Wyznaczanie grafików powinno wykorzystywać saldo obszaru rynkowego i być transparentne, zapewniać bezpieczeństwo pracy systemu. 16

Article 50 AMENDMENT OF THE METHODOLOGY FOR THE CALCULATION OF CROSS BIDDING ZONE SCHEDULED EXCHANGES W przypadku, gdy SOs wymagają grafików wymiany transgranicznej, SOs okresowo ocenią metodologie wyznaczania grafików wymiany transgranicznej z punktu widzenia celów określonych w art. 49 (2), i gdy ocenią, że konieczne są zmiany, zaproponują jej aktualizację. SOs powinni wdrożyć zmiany w okresie 2 miesięcy od dnia publikacji propozycji zmian. 17

Article 51 ESTABLISHMENT OF FALLBACK PROCEDURE SOs zapewnią, że rezerwowa procedura alokacji na przypadek awarii procesu alokacji będzie efektywna, transparentna i niedyskryminująca. Przed uruchomieniem procesu alokacji SOs powinni opracować (we współpracy z MOs i MCO) proces rezerwowy, mogący ułatwić osiągnięcie celów określonych w art. 43. Propozycja procedury rezerwowej podlega zatwierdzeniu przez Regulatorów. Regulatorzy powinni zaakceptować lub odrzucić propozycję w ciągu 3 miesięcy od jej otrzymania od SOs. 18

SECTION 3 THE DAY AHEAD MARKET COUPLING PROCESS Article 52 PROVISION OF INPUT DATA Article 53 OPERATION OF THE DAY AHEAD ELECTRICITY MARKET Article 54 DELIVERY OF RESULTS Article 55 CALCULATION OF SCHEDULED EXCHANGES Article 56 INITIATION OF FALLBACK PROCEDURE Article 57 PUBLICATION OF MARKET INFORMATION

Article 52 PROVISION OF INPUT DATA SOs lub Coordinated Capacity Calculator (CCC) przekażą do Market Coupling Operator (MCO) dla każdego okresu rynkowego dane wejściowe określone w art. 46 (1) (a). Dane powinny być przekazane tak, aby umożliwić publikację transgranicznych zdolności przesyłowych do godz. 11:00 CET/CEST w dniu D-1. Jeżeli CCC nie jest w stanie wyznaczyć transgranicznych zdolności przesyłowych do 1 godz. przed zamknięciem rynku dnia następnego, to Market Information Aggregator(s) niezwłocznie publikuje o tym informację a CCC zapewnia transgraniczne zdolności przesyłowe w momencie zamknięcia rynku dnia następnego . 20

Article 53 OPERATION OF THE DAY AHEAD ELECTRICITY MARKET Day Ahead Electricity Market (DA EM) jest otwierany nie później niż o godz. 11:00 CET/CEST D-1. Oferty powinny być złożone przez uczestników rynku do MOs zgodnie z art. 47 przed zamknięciem rynku dnia następnego. MO dokonują anonimizacji ofert przed przesłaniem ich do Market Coupling Operator. MOs przekazują oferty do MCO nie później niż o godzinie określonej przez MCO w propozycji PCA zatwierdzonej przez Regulatorów. DA EM jest zamykany w kazdym obszarze rynkowym o godz. 12:00 CET/CEST D-1 . 21

Article 54 DELIVERY OF RESULTS Market Coupling Operator (MCO) dołoży starań, aby wyniki Price Coupling Algorithm dostarczyć do SOs, Coordinated Capacity Calculator(s), MOs i MIA nie później niż o godzinie określonej przez SOs w propozycji zgodnie z art. 44 (1) (a). 22

Article 55 CALCULATION OF SCHEDULED EXCHANGES W przypadku, gdy SOs wymagają grafików wymiany transgranicznej, Scheduled Exchange Calculator (SEC) wyznaczy planową wymianę transgraniczną w MW dla każdego okresu handlowego zgodnie z metodologią określona w art. 49 nie później niż o 15:30 D-1. SEC przekazuje planową wymianę transgraniczną do MCO, Cross Zonal Scheduling Agents, MIA(s) i SOs 23

SECTION 3 THE DAY AHEAD MARKET COUPLING PROCESS Article 52 PROVISION OF INPUT DATA Article 53 OPERATION OF THE DAY AHEAD ELECTRICITY MARKET Article 54 DELIVERY OF RESULTS Article 55 CALCULATION OF SCHEDULED EXCHANGES Article 56 INITIATION OF FALLBACK PROCEDURE Article 57 PUBLICATION OF MARKET INFORMATION

Article 56 INITIATION OF FALLBACK PROCEDURE W przypadku, gdy Market Coupling Operator nie może dostarczyć wyników działania PCA przed czasem określonym zgodnie z art. 44 (1) (a), inicjowana jest procedura rezerwowa. MCO zawiadamia niezwłocznie MOs i Market Information Aggregator(s). MIA zawiadamia niezwłocznie uczestników rynku, że została zainicjowana procedura rezerwowa. 25

Article 57 PUBLICATION OF MARKET INFORMATION MIA, po otrzymaniu informacji od Market Coupling Operator , Scheduling Exchange Calculator lub Coordinated Capacity Calculator, publikuje na centralnej platformie przynajmniej: Salda obszarów rynkowych; Ceny giełdowe; Grafiki planowej wymiany transgranicznej; Transgraniczne zdolności przesyłowe. Dane historyczne będą dostępne za okres 5 lat. 26

PROCES RYNKU DNIA NASTĘPNEGO 27

BACKUP SLIDES 29

Co to jest rynek dnia następnego? Rynek Dnia Następnego (Day Ahead Market) jest tzw. rynkiem zorganizowanym, prowadzonym w oparciu o handel na giełdach energii. Uczestnicy rynku zawierają transakcje poprzez złożenie ofert kupna i sprzedaży energii w swoim obszarze rynkowym. 30

Co to jest market coupling? Docelowy model dla rynku dnia następnego w Europie zakłada, że ceny dla każdego obszaru rynkowego mają być wyznaczane w sposób skoordynowany prze Europejski mechanizm market coupling. Alokacja zdolności przesyłowych ma się odbywać na podstawie różnicy cen pomiędzy poszczególnymi obszarami rynkowymi. Jest to model aukcji typu implicit, tj. aukcji łączących obrót prawami przesyłowymi i energią elektryczną. Uczestnicy rynku nie dokonują rezerwacji zdolności przesyłowych na potrzeby realizacji swoich transakcji, a jedynie dokonują transakcji zakupu/sprzedaży energii na rynku, do którego są geograficznie przypisani. Alokacja zdolności przesyłowych odbywa się  w trakcie dokonywania obrotu energią, w sposób maksymalizujący łączną nadwyżkę rynkową/konsumenta (market surplus) . Szczegółowy opis mechanizmu market coupling znajduje się w rozdziale 6.2 dokumentu „ENTSO-E Network Code – supporting document”. https://www.entsoe.eu/consultations/document/docdetails.do?uid=00 04-4926-1a15-166f-fee8&%20 31

Co to jest rynek zorganizowany? Rynek zorganizowany to wyodrębniony pod względem organizacyjnym i finansowym system obrotu działający regularnie i zapewniający jednakowe warunki zawierania transakcji oraz powszechny i równy dostęp do informacji o transakcjach, zgodnie z zasadami określonymi przez właściwe przepisy kraju, w którym obrót ten jest dokonywany.  32

Nadwyżka rynkowa/konsumenta (market surplus) Nadwyżka rynkowa/konsumenta - różnica pomiędzy kwotą, jaką nabywca jest skłonny zapłacić za określoną ilość dobra, a kwotą jaką musi rzeczywiście zapłacić; jest miarą korzyści czerpanej z konsumpcji danej ilości dobra. Zgodnie z prawem malejącej użyteczności krańcowej wraz ze zwiększaniem się wielkości konsumpcji danego dobra, kolejne jego jednostki powodują coraz mniejszy przyrost użyteczności dla konsumenta. Z tego powodu jest on skłonny płacić coraz mniej za kolejne jednostki dobra i będzie kupował dopóty, dopóki jego skłonność do zapłaty zrówna się z rynkową ceną towaru. Różnica jego skłonności do zapłaty i ceny rynkowej stanowi nadwyżkę konsumenta.  33

Funkcje, które mogą być wykonywane przez CAO Can / shall be central by a service provider of the TSOs 34