Romantyzm angielski Wprowadzenie

Definicja pojęcia Romantyzm to prąd ideowy, literacki i artystyczny nazwą tą określa się epokę w historii sztuki europejskiej od lat 90. XVIII wieku do 40. XIX wieku rozwinął się przede wszystkim w Europie Zachodniej Romantyzm objawiał się przeważnie w poezji, malarstwie i muzyce. nie obejmował wszystkich obszarów sztuk plastycznych oraz nie wytworzył jednolitego stylu, dlatego nie stanowi epoki we wszystkich dziedzinach sztuki.

Sentymentalizm W Anglii romantyzm poprzedzony był długim okresem sentymentalizmu Sentymentalizm propaguje intuicję, indywidualizm, zbliżenie do natury, głosi prawo do marzeń, liryzm oraz tajemniczość w literaturze.

Odrodzenie gotyckie W połowie XVIII wieku w Anglii następuje zwrot ku rodzimemu średniowieczu, noszący nazwę "odrodzenia gotyckiego" (Gothic Revival). Początkowo ma charakter ekscentrycznej mody, która jednakże szybko przenosi się na kontynent europejski, pociągając za sobą radykalną zmianę dotychczasowych upodobań estetycznych. Do nurtu „odrodzenia gotyckiego” należą dwa ważne zjawiska: architektura neogotycka powieść grozy wraz z z tymi zjawiskami, do nurtu Odrodzenia gotyckiego należą: upodobanie do średniowiecznego sztafażu oraz specyficznej nastrojowości związanej z zagadką, tajemnicą, niepewnością i strachem.

James Macpherson Szkocki poeta, uznawany za prekursora romantyzmu w Anglii; żył w latach 1736-1796 w 1760 r. wydał „Pieśni Osjana”, rzekomo przetłumaczony przez siebie z języka gaelickiego na angielski, zbiór ludowej poezji szkockich górali z końca III w. n.e. Szybko okazało się, że jest to zręczna mistyfikacja, co jednak nie przeszkodziło temu utworowi w wywarciu znacznego wpływu na literaturę romantyzmu w Anglii, Niemczech, a nawet w Polsce

Początki romantyzmu angielskiego otwiera go w 1798 r. wystąpienie grupy tzw. poetów jezior Nazywani byli tak dlatego, że związani byli z Lake District (Krainą Jezior), czyli niewielkim obszarem w północno-zachodniej Anglii Pierwsze romantyczne dzieła: wydane w 1798 r. Ballady liryczne autorstwa Williama Wordswortha (23 ballady) i Samuela Coleridge'a (4 ballady)

Poeci jezior - główne postulaty uwolnienie poezji z XVIII-wiecznej sztuczności, która powstała wskutek nadmiernego przestrzegania klasycystycznych poetyk wprowadzenie do poezji zdarzeń i sytuacji z życia codziennego sprowadzenie literatury z elitarnego parnasu z powrotem do zwykłego czytelnika. Realizacji tych postulatów miał służyć nowy język - codzienny, prosty, zaczerpnięty z mowy potocznej (ale nie wulgarny), który jednocześnie miał ożywiać nieznane dotychczas metafory i obrazy.

Poeci jezior - główni przedstawiciele William Wordsworth (1770-1850) Uznawany za prekursora romantyzmu w literaturze brytyjskiej; napisał m. in.: „Ballady liryczne” - wspólnie z Samuelem Coleridgem; zbiór ten zawierał 23 utwory autorstwa Wordswortha i 4 autorstwa Coleridge’a. W „Przedmowie”, dołączonej do wydania drugiego, nazywanej „manifestem angielskiego romantyzmu”, zawarł główne postulaty poetów jezior

Poeci jezior – William Wordsworth „Preludium” - wielkie arcydzieło Wordswortha; powstawało w latach 1798-1805, a jego pomysł zrodził się w czasie podróży po Niemczech. pierwszy w historii epos psychologiczny (bohaterem utworu jest umysł autora), poeta opisał w nim rozwój własnej osobowości od najwcześniejszego dzieciństwa i śledził genezę własnych odczuć wobec przyrody „Oda o przeczuciach nieśmiertelności ze wspomnień wczesnego dzieciństwa” „Poławiacz pijawek”

Poeci jezior – Samuel Taylor Coleridge żył w latach 1772-1834 uznawany za prekursora romantyzmu w literaturze brytyjskiej wielką miłością jego życia była młodsza siostra żony Williama Wordsworth’a, Sara Hutchinson, którą w swoich wierszach opiewał pod anagramem Asra Napisał m. in.: „Ballady liryczne”, wspólnie z W. Wordsworth’em – w dziele tym prawdziwą perełką jest poemat Coleridge’a „Rymy o sędziwym marynarzu”

Poeci jezior – Samuel Taylor Coleridge „Christabel”- poemat nawiązuje do mitów gotyckich i angielskiego średniowiecza; przepełniony jest tajemnicą, a kolejne wydarzenia determinowane są działaniem czynnika ponadprzyrodzonego, niesamowitego „Kubla Chan”- Coleridge stworzył ponad dwieście wersów Kubla Chana w czasie opiumowego snu, a spisywał je z pamięci tuż po przebudzeniu. Inspiracją dla tego utworu była książka, którą czytał przed zaśnięciem „Przygnębienie”

Romantyzm dojrzały Do grona najważniejszych przedstawicieli dojrzałego romantyzmu angielskiego należą: Lord George Gordon Byron Sir Walter Scott John Keats Percy Bysshe Shelley

Lord George Gordon Byron (1788-1824) Urodzony i wychowany w rodzinie arystokratycznej, wypowiedział bezkompromisową walkę wszystkim przesądom i ideałom tej sfery. Zmuszony do opuszczenia Anglii, udał się do Grecji, by - wcielając w czyn głoszone przez siebie hasła wolności - wziąć udział w walkach wyzwoleńczych przeciwko Turkom. Śmierć Byrona poniesiona w czasie tych walk wywarła ogromne wrażenie na ówczesnej opinii publicznej. Został uznany za bohatera, zaś jego postępowanie za przykład ofiary poniesionej dla głoszonych ideałów.

Lord George Gordon Byron Charakterystyczny dla twórczości Byrona jest wykreowany przez niego typ bohatera literackiego, tzw. bohater bajroniczny Jest to człowiek samotny, zbuntowany, idący pod prąd, wyjątkowy - zwykle wybitnie utalentowany, uwikłany w nieszczęśliwą miłość, skazany na tragiczny koniec.

Lord George Gordon Byron Najbardziej znanym utworem Byrona jest powieść poetycka zatytułowana „Giaur” Po raz pierwszy opublikowano ją w 1813r., a na język polski przetłumaczył ją Adam Mickiewicz Jej fragmentaryczna akcja, brak chronologii w przedstawianiu wydarzeń, pełna niedomówień i tajemniczości narracja, doskonale współgrające z rozpaczliwą udręką głównego bohatera, bardzo silnie oddziaływała na wszystkich polskich romantyków

Lord George Gordon Byron Inne utwory Byrona to: „Wędrówki Childe Harolda” Powieść poetycka „Korsarz” Poemat dygresyjny „Don Juan” Dramaty filozoficzne: „Manfred” i „Kain”

Sir Walter Scott (1771-1832) Autor licznych powieści o tematyce historycznej Tematyka wielu jego utworów zaczerpnięta jest z historii szkockich walk wyzwoleńczych Mistrzostwo powieści Scotta polegało przede wszystkim na odtwarzaniu tzw. kolorytu historycznego, tj. cech obyczajowych i charakterów ludzkich właściwych danej epoce. Z tego też względu uważa się go za twórcę nowożytnej powieści historycznej.

Sir Walter Scott (1771-1832) Napisał m. in.: „Waverley” „Rob Roy” „Narzeczona z Lammermooru” „Ivanhoe” „Pieśń ostatniego minstrela”

John Keats (1795-1821) Wydał trzy tomy poezji, zawierające ballady, ody i poematy, wśród nich nieukończony poemat „Hyperion”. Do najbardziej znanych utworów Keatsa należą "Oda do słowika", oda "Do urny greckiej" i poemat „Endymion”. Jego twórczość do dziś zadziwia wyjątkowym rytmem, prawie muzykalnością. Autorem pierwszych przekładów poezji Keatsa na język polski był Jan Kasprowicz.

Percy Bysshe Shelley Żył w latach 1792-1822 Pierwszą powieść, zatytułowaną „Zastrozzi”, wydał w 1810 roku; była to powieść gotycka, w której objawił swój ateistyczny pogląd na świat Inne utwory: „O konieczności ateizmu” Wiersz-alegoria „Alastor albo duch samotności” „Rewolucja muzułmańska” „Prometeusz rozpętany”