Wytyczne dla profilaktyki i leczenia chorób przenoszonych drogą płciową Małgorzata Piskorz-Szymendera Katedra i Klinika Zdrowia Matki i Dziecka

ZALECENIA: najbardziej pewnym sposobem uniknięcia przeniesienia STD jest powstrzymanie się od kontaktów seksualnych lub pozostawanie w długotrwałym związku monogamicznym z niezakażonym partnerem

ZALECENIA: przed podjęciem aktywności seksualnej wskazane jest wykonanie badań w kierunku STD w przypadku stosunków z partnerem o nieznanym statusie STD lub już zakażonym należy stosować prezerwatywę

ZALECENIA: stosowanie samych środków plemnikobójczych nie jest zalecane dla ochrony przed STD takich jak HIV, rzeżączka, chlamydia niebarierowe metody antykoncepcji nie chronią przed nabyciem STD

WYTYCZNE DOTYCZĄCE KOBIET W CIĄŻY: wszystkim ciężarnym należy proponować badanie w kierunku HIV obligatoryjne jest wykonywanie badań serologicznych w kierunku kiły obligatoryjnie należy wykonywać badania w poszukiwaniu antygenu HbsAg celowe jest badanie w kierunku zakażenia Chlamydia Trachomatis i Neisseria gonorrhoeae

WYTYCZNE DOTYCZĄCE KOBIET W CIĄŻY: wśród ciężarnych z grup ryzyka należy wykonać badanie na obecność zakażenia wirusem C skrining bakteryjnej waginozy na początku ciąży rutynowe badanie dla wykrycia rzęsistkowicy

WYTYCZNE DOTYCZĄCE KOBIET W CIĄŻY: - obecność zakażenia wywołanego HPV i HSV

ZBIERANIE WYWIADU CHOROBOWEGO: główne dolegliwości aktywność seksualna moment wystąpienia pierwszych objawów daty stosunków seksualnych poprzedzających wystąpienie objawów stosowanie metod antykoncepcyjnych metody higieny narządów płciowych

ZBIERANIE WYWIADU CHOROBOWEGO: schorzenia ogólnoustrojowe stosowane środki farmakologiczne stan hormonalny organizmu przebyte schorzenia data ostatniej miesiączki schorzenia skóry i alergiczne wyniki ostatnich badań serologicznych

ZBIERANIE WYWIADU CHOROBOWEGO: podróże zagraniczne wywiad dotyczący stosowania narkotyków udział czynników zewnętrznych

REKOMENDACJE POLSKIEGO TOWARZYSTWA GINEKOLOGICZNEGO W ZAKRESIE ZAKAŻEŃ PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ edukacja i poradnictwo dotyczące promocji bezpiecznych zachowań seksualnych identyfikacja bezobjawowych osób zakażonych skuteczna diagnostyka i leczenie osób zakażonych

REKOMENDACJE POLSKIEGO TOWARZYSTWA GINEKOLOGICZNEGO W ZAKRESIE ZAKAŻEŃ PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ identyfikacja, ocena, poradnictwo i leczenie partnerów seksualnych osób zakażonych szczepienia poprzedzające ekspozycję osób zakażonych

PEŁNE BADANIE W KIERUNKU CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ OBEJMUJE: wywiad dotyczący objawów klinicznych informacje na temat przebytych chorób przenoszonych drogą płciową wywiad dotyczący zachowań seksualnych: aktualni partnerzy, rodzaj kontaktów, stosowanie barierowych środków antykoncepcyjnych

PEŁNE BADANIE W KIERUNKU CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ OBEJMUJE: obecność objawów chorób przenoszonych drogą płciową u partnerów seksualnych stosowane w przeszłości i aktualnie leki (antybiotyki, inne leki przeciwbakteryjne lub przeciwwirusowe) znane uczulenie na leki

PEŁNE BADANIE W KIERUNKU CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ OBEJMUJE: wywiad dotyczący czynnika ryzyka zakażenia HIV i/lub wirusowego zapalenia wątroby typu B wywiad dotyczący przeszłości położnej, przebytych chorób kobiecych i wykonanych badań przesiewowych (badania cytologicznego, ultrasonografii i mammografii)

WSKAZANIA DO PEŁNEGO BADANIA W KIERUNKU CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ: rozpoznanie jakiejkolwiek choroby przenoszonej drogą płciową stwierdzenie ryzykowania zachorowań w zakresie nabycia choroby przenoszonej drogą płciową (duża liczba partnerów seksualnych lub partner z rozpoznaniem zakażeniem przenoszonym drogą płciową)

WSKAZANIA DO PEŁNEGO BADANIA W KIERUNKU CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ: udział w prostytucji zgłoszenie gwałtu lub wykorzystania seksualnego obecność objawów wskazujących na możliwość zakażenia przenoszonego drogą płciową

WSKAZANIA DO PEŁNEGO BADANIA W KIERUNKU CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ: - kontakty seksualne z osobą, u której wystąpiły objawy wskazujące na możliwość zakażenia przenoszonego drogą płciową

ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: Rutynowo w kierunku: chlamydii rzeżączki kiły zakażenia HIV

ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: Dodatkowo, gdy wskazują na to objawy lub wywiad chorobowy w kierunku: bacterial vaginosis grzybicznego zapalenia sromu i pochwy rzęsistkowicy opryszczki płciowej świerzbu

ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: Dodatkowo, gdy wskazują na to objawy lub wywiad chorobowy w kierunku: wszawicy łonowej mięczaka zakaźnego ziarniniaka pachwinowego wirusowego zapalenia wątroby typu B

ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: Decyzja o tym, które z powyższych badań należy wykonać: częstość występowania zakażeń w lokalnej populacji możliwość przeprowadzenia tych badań skuteczne zapobieganie i rozpoznanie zakażeń przenoszonych drogą płciową (tam, gdzie jest to możliwe) badań laboratoryjnych

ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: Zasady leczenia zakażeń przenoszonych drogą płciową: leczenie należy rozpocząć podczas pierwszej wizyty, jeżeli istnieje możliwość potwierdzenia zakażenia tam, gdzie jest to możliwe należy dążyć do zastosowania leku w pojedynczej dawce

ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: Zasady leczenia zakażeń przenoszonych drogą płciową: - pacjent powinien zostać poinformowany o konieczności unikania kontaktów seksualnych bez zabezpieczenia do czasu, gdy istnieje ryzyko przekazania infekcji innym lub nawrotu zakażenia

ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: Identyfikacja partnera: identyfikację partnera należy brać pod uwagę w każdym przypadku potwierdzonej choroby przenoszonej drogą płciową decyzja, którzy z partnerów seksualnych powinni być poddani badaniu zależy od rodzaju patogenu, znajomości jego okresu inkubacji i wywiadu

ZALECANE BADANIA PRZY PODEJRZENIU ZAKAŻENIA PRZENOSZONEGO DROGĄ PŁCIOWĄ: Kontrola po leczeniu: - powinna być przeprowadzona w każdym potwierdzonym przypadku choroby przenoszonej drogą płciową

CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ Rzeżączka Zakażenia grzybicze Zakażenia chlamydiami Zakażenia wirusowe Rzęsistkowica Wszawica Świerzb

CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ Kiła Inne zakażenia bakteryjne Inne zakażenia pasożytnicze

KIŁA Kiła jest układową chorobą zakaźną szerzącą się głównie na drodze kontaktów płciowych. Kiłę wywołuje krętek blady. Ze względu na mechanizm zakażenia kiłę możemy podzielić na: - nabytą - wrodzoną

KIŁA Kiła wrodzona jest następstwem zakażenia płodu w łonie matki. Zakażenie kiłą nabytą następuje najczęściej poprzez bezpośredni kontakt i przeniesienie krętków bladych z osoby chorej, będącej w okresie zakaźnym, na zdrową.

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY Ze względu na czas trwania kiłę dzielimy: - wczesna - późna Ze względu na symptomologię: - objawowa - utajona

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY Kiła nabyta (kiła pierwszego okresu) trwa od 3 do 9 tygodnia po zakażeniu. Objaw charakterystyczny to owrzodzenie pierwotne. Typowe owrzodzenie pierwotne ma ksztalt okrągły lub owalny, regularne gładkie brzegi, lśniące dno pokryte niewielką ilością surowiczej wydzieliny oraz chrząstkowatą twardą podstawę.

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY Po okresie 2-6 tygodni owrzodzenie znika, pozostawiając niewielką bliznę. Dodatkowe objawy to powiększenie węzłów chłonnych.

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY Kiła drugiego okresu rozpoczyna się w 9-10 tygodniu od zakażenia i trwa 2 lata. Objawy to: - osutki zajmujące skórę i błony śluzowe - uogólnione powiększenie węzłów chłonnych - dodatnie odczyny serologiczne - zakaźność

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY Kiła późna rozpoczyna się powyżej 2 roku życia i najczęściej wynosi od 5 do 15 lat. Ze względu na sporadyczne występowanie późnej postaci kiły ograniczam się jedynie do wymienienia jej odmian:

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY kiła późna skóry, błon śluzowych i kości kiła narządów wewnętrznych kiła sercowo-naczyniowa kiła układu nerwowego

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY Kiła wrodzona – zakażenie może nastąpić już w 9-10 tygodniu trwania ciąży. Kiła wrodzona wczesna – objawy pojawiają się między 3 a 7 tygodniem życia, wykwity na skórze i błonach śluzowych, powiększenie węzłów chłonnych, powiększenie obwodu brzucha.

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY Zmiany narządowe mogą się toczyć w nerkach, płucach, trzustce, gruczołach wewnątrzwydzielniczych.

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY Kiła wrodzona późna i dzieci ma charakter prawie bezobjawowy. W większości przypadków zmiany kliniczne występują na skórze, błonach śluzowych, narządach wewnętrznych, układzie krążenia i kostnym.

Kiła – rozpoznanie: Badanie mikrobiologiczne Badanie serologiczne

Kiła Leczenie: penicylina, w dawce 1,2 mln.j przez 20 dni w kile I okresu i przez 30 dni w kile II okresu i utajonej tetracyklina, doksycyklina (dla kobiet uczulonych na PN)

NEISSERIA GONORRHOEAE Rzeżączkę wywołuje Gram ujemna dwoinka Neisseria gonorrhoeae. Bakteria atakuje błonę śluzową dróg rodnych i wywołuje lokalny stan zapalny.

NEISSERA GONORREAE Objawy: ropna wydzielina z szyjki macicy zielonkawe ropne upławy bolesne oddawanie moczu 50% współistnieje rzeżączkowe zapalenie odbytu.

NEISSERA GONORREAE Zakażenie noworodka. Zakażenie pojawia się między po7-21 dniowym okresie inkubacji. Objawy: ropne zapalenie spojówek owrzodzenie i zbliznowacenie rogówki ślepota

NEISSERA GONORREAE Rozpoznanie: Pobranie materiału z cewki moczowej, szyjki macicy i odbytu badania bakteriologiczne

NEISSERA GONORREAE Leczenie: ceftriakson cefiksim ciprofloksacyna

CHLAMYDIA TRACHOMATIS Czynniki ryzyka: wiek nieródki wczesny wiek współżycia płciowego liczba partnerów seksualnych niski status socjoekonomiczny kobiety rasy czarnej

CHLAMYDIA TRACHOMATIS Przebieg kliniczny: zapalenie cewki moczowej zapalenie szyjki macicy zapalenie narządów miednicy w przyszłości występowanie ciąży ektopowej, niepłodności,zapalenia jajowodów, strat ciąż i przewlekłego bólu w miednicy oraz porodów przedwczesnych

CHLAMYDIA TRACHOMATIS Przebieg kliniczny: krwawienie w miejscu założenia wziernika i/lub pobieranie materiału do badania wyciek żółtej, śluzowo - ropnej wydzieliny

CHLAMYDIA TRACHOMATIS Przebieg kliniczny u mężczyzn: zapalenie cewki moczowej ostre zapalenie najądrzy (niepłodność) przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego odczynowe zapalenie stawów oraz zwężenie cewki moczowej wyciek z cewki moczowej bolesne oddawanie moczu

CHLAMYDIA TRACHOMATIS Metody diagnostyczne: pobiera się wymazy z szyjki macicy, cewki moczowej, odbytu z wewnętrznej powierzchni górnej i dolnej powieki oka. DNA – metody immuno-fluorescencji.

CHLAMYDIA TRACHOMATIS Leczenie: antybiotykoterapia (azytromycyna, doksycyklina) kobiety ciężarne azytromycyny mężczyźni azytromycyna

HSV Wirus opryszczki zwykłej HSV, wyróżniamy 2 typy wirusa: HSV 1 – odpowiedzialny jest za zakażenia skóry i błon śluzowych górnej części ciała (10%) HSV 2 – atakuje głównie okolicę płciową (90% zakażeń)

HSV Objawy: pęcherzyki nadżerki strupki

HSV Leczenie: - leki przeciwwirusowe:Acyclovir, famcyclovir, valacyclovir

Bakteryjna waginoza BV – jest to taki stan biocenozy pochwy, w którym spadkowi liczebności pałeczek kwasu mlekowego towarzyszy bujny rozwój szeregu bakterii beztlenowych przy jednoczesnym braku wykładników procesu zapalnego.

Bakteryjna waginoza Charakterystyka biochemiczna: rybi zapach biało – szara wydzielina w pochwie Wartość pH =/< 4,5

Bakteryjna waginoza Diagnostyka: kompleksowe badania mikrobiologiczne pełna diagnostyka organizmów beztlenowych dokładna ocena ilościowa dominujących składników badanej mikroflory ocena co najmniej niektórych cech metabolicznych bakterii

Bakteryjna waginoza BV: zapalenie szyjki macicy zapalenie błony śluzowej macicy zapalenie przydatków zakażenie wewnątrzmaciczne w ciąży przedwczesne pęknięcie błon płodowych

Bakteryjna waginoza poród przedwczesny zapalenie tkanek przypochwia infekcje układu moczowego

Bakteryjna waginoza Leczenie: klindamycyna metronidazol

Wszawica Łonowa Pediculus pubis – jest pasożytem żyjącym w temperaturze od 28 do 30.Pasożytuje 3 tygodnie składając gnidy.

Wszawica Łonowa Obraz kliniczny: silny uporczywy świąd i palenie wzgórka łonowego widoczne niebieskie plamki po wkłuciu się pasożyta, zadrapań, przeczosy mogą powstać wtórne nadkażenia

Wszawica Łonowa Leczenie: higiena na gorąco permetryna w kremie

Świerzb Choroba wywołana przez świerzbowca. Pasożyt skóry drążący, w wydrążonych w skórze korytarzach samica składa jaja z których wykluwają się larwy wychodzące na powierzchnię skóry.

Świerzb Obraz kliniczny: uporczywy świąd sromu stwierdza się pęcherzyki i grudki obrzęk skóry

Świerzb Leczenie: permetryna w kremie 5% maść Wilkinsona