Kaszuby !

Kaszuby leżą na północy Polski Kaszuby leżą na północy Polski. Granice północną stanowi Bałtyk, południową zaś Bory Tucholskie. Od strony zachodniej region ten sięga po Słupskie Miastko, natomiast od strony wschodniej po Czersk i Starą Kiszewę.

Kaschubien liegt in Nordpolen Kaschubien liegt in Nordpolen. Das Gebiet der Kaschuben erstreckt sich von der Ostseeküste und der Danziger Bucht bis zur "Kaschubischen Schweiz" im Südosten, im Westen bis Słupskie Miasto und im Osten bis Czersk und Stara Kiszewa.

Miasta Kaszub, gdzie kultywuje się tradycje i język kaszubski :. 1 Miasta Kaszub, gdzie kultywuje się tradycje i język kaszubski : 1.Kartuzy 2.Kościerzyna 3.Sopot 4. Chmielno 5. Szymbark 6. Wdzydze Kiszewskie

Die wichtigsten Städte in Kaschubien, in denen Traditionen und kaschubische Mundart gepflegt werden, sind; 1. Kartuzy 2. Kościerzyna 3. Sopot 4. Chmielno 5. Szymbark 6. Wdzydze Kiszewskie

Kim są Kaszubi? Kaszubi inaczej Pomorzanie, są w prostej linii potomkami słowiańskiej ludności. „Kaszubi” to pradawna nazwa własna słowian nadbałtyckich. Dziś większość Kaszubów uważa się za Kaszubów- Polaków lub Polaków. Kaszubi żyją dziś głownie w województwie pomorskim w powiatach: puckim, wejherowskim, kartuskim, kościerskim, bytowskim i chojnickim. Noszą oni bardzo charakterystyczne nazwiska, rzadko spotykane w innych regionach Polski (Muża, Mudlaf, Bronk). Potomkowie rodzimej szlachty kaszubskiej maja charakterystyczne podwójne nazwiska np. Wnuk-Lipiński. Większość Kaszubów „miejskich” nie mówi już po kaszubsku, ale posiada poczucie własnej tożsamości, które niekiedy skłania ich do samodzielnej nauki języka przodków.

Wer sind Kaschuben? Die Vorfahren der Kaschuben sind in erster Linie aus Slowenien. Doch viele finden ihre tatsächlichen Wurzeln in Polen. Heute leben Kaschuben in der Wojewodschaft Pomorskie. Muża, Mudlaf, Bronk sind typische kaschubische Familiennamen und sehr selten in anderen polnischen Regionen anzutreffen. Adelsfamilien haben oft einen Doppelnamen, zum Beispiel Wnuk-Lipiński. Die meisten Kaschuben sprechen nicht mehr ihre Muttersprache, sondern Polnisch.

Sopot! Na przełomie XIX i XX wieku zbudowano tu większość obiektów. W 1870 roku przeprowadzono linie kolejową do Gdańska, przyjeżdżali tu mieszkańcy z okolicznych miast i wsi na wypoczynek. Sopot stał się zdrojowym miastem i uzdrowiskiem. W 1928 roku powstało molo, ma 512 metrów długości, 10 metrów szerokości i jest to najdłuższe molo w Polsce. Na początku XX wieku powstał Grand Hotel.

Sopot! Bereits im 16. Jahrhundert bauten die Gdansker Patrizier hier ihre Sommerresidenzen. Doch erst im 19. Jahrhundert begann die eigentliche Karriere von Sopot als eines der vornehmsten Ostseebäder. Die hölzerne Landungsbrücke mit einer Länge von 512 m, und damit die längste in Polen, ist als – Sopoter Mole – zum Wahrzeichen der Stadt geworden. Anfang des 20. Jahrhunderts wurde das Grand Hotel gebaut.

Wieżyca! Wieżyca (329 m.n.p.m.)- jest to najwyższa góra niżu pomorskiego, zbudowana z materiału przytransportowanego przez lądolód skandynawski. Znana jest z dogodnych warunków do uprawiania sportów zimowych. Na jej szczycie znajduje się 35 metrowa żelazna wieża widokowa

Wieżyca! Der Berg Wieżyca befindet sich 329 Meter über dem Meeresspiegel. Er ist im Ergebnis der skandinavischen Eiszeit enstanden. Heute ist er ein beliebtes Wintersportgebiet. Auf dem Gipfel befindet sich ein 35 meter hoher Turm

Kartuzy! W latach 1380-1405r. Kartuzi zbudowali kościół o charakterystycznym dachu w kształcie trumny. Zobaczyć tu można również Muzeum Kaszubskie.

Kartuzy! Das Dach dieser Kirche ähnelt einem Sarg. Sie wurde in den Jahren 1380-1405 von den Karthäusermönchen erbaut.

Kościół NMP w Kartuzach! Wewnątrz kościoła znajduje się wspaniały renesansowy ołtarz główny, bogato rzeźbione stalle z dębowego drewna. Na uwagę zasługuje także chór z barokową balustradą, na której zawieszono zegar z wahadłem wyobrażającym anioła zagłady z kosą.

Die Kirche in Kartuzy! Im Inneren befindet sich ein herrlicher Hochaltar aus der Zeit der Renaissance. Ausserdem sind reich verzierte Ledertapeten und ein kunstvoll geschnitztes Chorgestühl aus Eichenholz zu finden. Sehenswert ist auch die barocke Chorbalustrade mit einem Pendel in Form eines Todesengels mit einer Sense. Fast die gesamte Kircheneinrichtung stammt aus dem 19 Jahrhundert. An der Südwand der Kirche ist eine Sonnenuhr mit der Abbildung eines Totenkopfes und der Lebensmaxime des Karthäuserordens „memento mori” (Gedenke des Todes) zu sehen.

Klёka albo kaszubskie abc… Czymś wyjątkowym jest abecadło kaszubskie, które śpiewa się, wskazując odpowiednie przedmioty namalowane na glinianej tabliczce. Ta dziwna pieśń pełniła w przeszłości ważna rolę i strzegła przed zapomnieniem rodzimej mowy, którą tępił zaborca.

Die Schule in Więckowy! Etwas Außergewöhnliches ist das kaschubische ABC, dieses wird gesungen und dabei werden bestimmte Gegenstände auf einer kleinen Lehmtafel gezeigt. Dieses Lied spielte in der Vergangenheit eine wichtige Rolle: es schützte die Muttersprache, die von den Besatzern stets bekämpft wurde, vor dem Vergessen.

Tradycyjny strój Kaszubski!

Traditionelle Kleidung der Kaschuben!

Strój męski! spodni (buksy), białą koszulę wiązano pod szyją tasiemką koloru czerwonego, buty z cholewą (skuerznie), kamizelkę (liwk) lub kamizelkę z rękawami (węps), sukmany (sëknia) granatowej, czarnej lub brązowej, podbitej czerwoną podszewką, głowę okrywano czarnym filcowym kapeluszem, a zimą futrzaną czapą (muca).

Traditionelle Männertracht! Hosen Stiefel ein weißes Hemd mit einer roten am Hals gebundenen Schleife Weste oder Jacke schwarzer oder dunkelblauer Mantel mit rotem Futter auf dem Kopf ein schwarzer Filzhut, im Winter eine Pelzmütze

Strój damski! szerokie, marszczone spódnice, wełniane, w kolorze modrym bądź wiśniowym, zielonym lub rzadko żółtym, bluzki białe, o falbaniastych rękawach, gorsecik (liwôczk), czarny lub w kolorze spódnicy, krótkie fartuszki, na nogi białe pończochy niskie buty na podwyższonym obcasie, zapinane na pasek.

Traditionelle Frauentracht! breite Faltenröcke aus Wolle in Blau , Dunkelrot oder Grün weiße Blusen mit Rüschenärmeln Korsett schwarz oder in der Farbe des Rockes kurze Schürze und weiße Strumpfhosen Schuhe mit höheren Absätzen

Szymbark! Miejscowość ta jest znanym ośrodkiem turystycznym. Na jej terenie można zobaczyć interesujące obiekty m.in. : Dom Sybiraka, Muzeum Ciesielnictwa, replikę 300-letniego drewnianego dworku z wioski Salino pod Wejherowem, Dom Ludowy w którym znajduje się kuźnia, piec chlebowy oraz wytwórnia tabaki. Najbardziej cieszącą się atrakcją jest „dom stojący na dachu” .

Szymbark! Auf dem Gebiet des Sägewerks können interessante Objekte angeschaut werden, zum Beispiel das 230 Jahre alte Haus eines nach Sibirien Deportierten, das Museum des Zimmereihandwerks, das Volkshaus mit einer Schmiede und einem Brotofen sowie - als Attraktion - ein auf dem Kopf stehendes Haus.

Chmielno! W Chmielnie znajduje się Muzeum Ceramiki Neclów. Neclowie garncarstwem zajmują się od dziesięciu pokoleń. Dziś kontynuatorem jest Karol Elas. Ich wyroby maja siedem zasadniczych wzorów, są to m.in. : mały tulipan, kaszubska gwiazda, rybia łuska, wianek kaszubski. Można tu zobaczyć nie tylko gotowa ceramikę, ale również poznać cały proces jej powstawania. Gabrysia i Patrycja miały okazję popróbować.

Chmielno! In Chmielno befindet sich das Museum für kaschubische Keramik der Familie Necel. Die Töpferei hat hier eine jahrelange Tradition. Karol Elas Necel führt diese Kunst bereits in der 10. Generation fort. Insgesamt werden 7 Motive immer wieder verarbeitet,z.B. eine kleine Tulpe, ein kaschubischer Stern, eine Fischschuppe oder ein kaschubischer Kreis. Im kaschubischen Museum kann man diese Motive in einer Keramikausstellung bewundern bzw. bei wichtigen Tätigkeiten rund um das Töpfern zusehen. Gabriele und Patrycja durften es selbst probieren.

Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach! Obiekt zajmuje 22 ha. Plenerowa część Parku Etnograficznego obejmuje ponad 45 obiektów architektury ludowej. Są to: zagrody chłopskie i szlacheckie, chałupy, dworki, szkoła, kościół, wiatraki. Obiekty wyposażone są w tradycyjne sprzęty i urządzenia używane przez mieszkańców wsi.

Freilichtmuseum - Ethnografischer Park in Wdzydze Die Entstehung erfolgte etappenweise in den Jahren 1969 bis 1970 auf einer Fläche von 22 ha. In dem Park befinden sich 45 Objekte der Regionalarchitektur, z.B. Bauern- und Gutsherrenhäuser, eine Dorfschule, eine Schmiede, Windmühlen, eine Kirche, Ställe, Scheunen sowie verschiedene Werkstätten.

Szkoła we wsi Więckowy! Została wybudowana w latach 50-tych XIX wieku, ma szkieletową konstrukcje ścian. Wnętrze tradycyjnie podzielone jest na izbę lekcyjną i mieszkanie dla nauczyciela. Wszyscy mięliśmy okazje uczestniczyć w takiej lekcji.

Schule in Więckowy! Die Schule aus dem Dorf Więckowy wurde in den 50-er Jahren erbaut und ist -typisch für die Zeit -in Unterrichtsstube und Lehrerwohnung geteilt. Wir durften alle an so einem Unterricht teilnehmen.

Malowanie na szkle! W latach osiemdziesiątych niektórzy malarze na szkle zaczęli wykonywać obrazy o tematyce religijnej, przede wszystkim Madonny kaszubskie - z Piaseczna, Sianowską i Swarzewską. Ornamenty czerpią z haftów i malują je przeważnie w barwach stonowanych, rzadko bardzo ostrych.

Glasmalerei! Die ersten Werke enstanden in den 80-er Jahren, zu religiösen Themen, wie z.B. der kaschubischen Madonna. Die Künstler waren inspiriert durch Stickereien, sie malten ihre Werke meist in grellen Farben.

Plecionkarstwo! Plecionkarstwo uprawia się na Kaszubach nieprzerwanie od średniowiecza. Są to proste wyroby z wikliny i korzeni do domowego użytku.

Korbflechten! Bereits seit dem Mittelalter wird das Korbflechten in Kaschubien ausgeübt. Die ersten Werke waren aus Weidengebüsch, meist hergestellt für den Gebrauch im Haushalt.

Słownik/Wörterbuch ☻Polski Niemiecki Kaszubski Babcia die Oma Starka Boże Narodzenie Weihnachten Gòdë But die Schuhe Bót Całować küssen Kuszkac Chleb das Brot chléb Cena der Preis Priz Deszcz der Regen Szlaga Dobry gut Bëlny Grać spielen Grac Iść gehen Jic Imię der Name Miono Mówić sprechen Gadac Pogoda das Wetter Wiodro

Modlitwa Pańska w trzech językach! Po Polsku Po Niemiecku Po Kaszubsku Ojcze nasz, któryś jest w niebie święć się imię Twoje; przyjdź królestwo Twoje; bądź wola Twoja jako w niebie tak i na ziemi; chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj; i odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy; naszym winowajcom; i nie wódź nas na pokuszenie; ale nas zbaw ode Złego. [Albowiem Twoje jest Królestwo i moc, i chwała na wieki wieków.] Amen. Vater unser, Der Du bist im Himmel, Geheiligt werde Dein Name, Dein Reich komme, Dein Wille geschehe, Wie im Himmel So auch auf Erden. Unser tägliches Brot gib uns heute, Und vergib uns unsere Schuld, Wie auch wir Vergeben unser'n Schuldigern, Und führe uns nicht in Versuchung Sondern erlöse uns von dem Bösen, Denn Dein ist das Reich Und die Kraft und die Herrlichkeit In Ewigkeit. Òjcze nasz, jaczi jes w niebie, niech sã swiãcy Twòje miono, niech przińdze Twòje królestwò, niech mdze Twòja wòlô jakno w niebie tak téż na zemi. Chleba najégò pòwszednégò dôj nóm dzysô i òdpùscë nóm naje winë, jak i më òdpùszcziwómë naszim winowajcóm. A nie dopùscë na nas pòkùszeniô, ale nas zbawi òde złégò. Amen

Vater unser in drei Sprachen! Po Polsku Po Niemiecku Po Kaszubsku Ojcze nasz, któryś jest w niebie święć się imię Twoje; przyjdź królestwo Twoje; bądź wola Twoja jako w niebie tak i na ziemi; chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj; i odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy; naszym winowajcom; i nie wódź nas na pokuszenie; ale nas zbaw ode Złego. [Albowiem Twoje jest Królestwo i moc, i chwała na wieki wieków.] Amen. Vater unser, Der Du bist im Himmel, Geheiligt werde Dein Name, Dein Reich komme, Dein Wille geschehe, Wie im Himmel So auch auf Erden. Unser tägliches Brot gib uns heute, Und vergib uns unsere Schuld, Wie auch wir Vergeben unser'n Schuldigern, Und führe uns nicht in Versuchung Sondern erlöse uns von dem Bösen, Denn Dein ist das Reich Und die Kraft und die Herrlichkeit In Ewigkeit. Amen Òjcze nasz, jaczi jes w niebie, niech sã swiãcy Twòje miono, niech przińdze Twòje królestwò, niech mdze Twòja wòlô jakno w niebie tak téż na zemi. Chleba najégò pòwszednégò dôj nóm dzysô i òdpùscë nóm naje winë, jak i më òdpùszcziwómë naszim winowajcóm. A nie dopùscë na nas pòkùszeniô, ale nas zbawi òde złégò.