PROFILAKTYKA RAKA SZYJKI MACICY

CZYM JEST RAK SZYJKI MACICY? Szyjka macicy stanowi zakończenie wąskiego kanału macicy. Znajduje się w niej małe ujście otwierające się do pochwy, które pozwala na wydostawanie się krwi menstruacyjnej. Poza umożliwianiem odpływu krwi menstruacyjnej, szyjka macicy pełni także rolę bariery- zapobiega przechodzeniu infekcji z pochwy do wnętrza macicy. Odgrywa ona również istotną rolę w trakcie porodu, kiedy to otwiera się, pozwalając na poród dziecka.

CZYM JEST RAK SZYJKI MACICY? Choroba polega na nieprawidłowym i niekontrolowanym rozroście komórek nabłonka szyjki macicy.

CO POWODUJE RAKA SZYJKI MACICY? Główną przyczyną raka szyjki macicy jest zakażenie wirusem HPV. Wbrew rozpowszechnionej opinii, rak szyjki macicy nie jest chorobą dziedziczną, ani uwarunkowaną genetycznie. Naukowcy udowodnili, że wywoływany jest on przez pewne typy wirusa nazywanego wirusem brodawczaka ludzkiego lub w skrócie HPV. Istnieje ponad 100 typów wirusa HPV. Większość z nich to typy niskiego ryzyka, jednak typy wysokiego ryzyka, takie jak typ 16 i 18 mogą powodować rozwój nieprawidłowych komórek, prowadzący do raka szyjki macicy. Wirus ten łatwo się przenosi i jest szeroko rozpowszechniony. Szacuje się, że do 80% aktywnych seksualnie kobiet w ciągu swojego życia ulegnie zakażeniu wirusem HPV.

CO POWODUJE RAKA SZYJKI MACICY?

JAK PRZENOSI SIĘ WIRUS HPV? Wirus przekazywany jest w czasie stosunku seksualnego, a czasami nawet w wyniku intymnego kontaktu skóry narządów płciowych partnerów. Ryzyko zakażenia wirusem HPV dotyczy każdej aktywnej seksualnie kobiety. Prezerwatywa nie daje ochrony przed zakażeniem wirusem, ponieważ skóra bezpośrednio wokół narządów płciowych również może go przenosić.

JAK PRZENOSI SIĘ WIRUS HPV? Jeżeli utrzymujesz kontakty seksualne możesz być zagrożona – niezależnie od wieku. Jeżeli jesteś zakażona wirusem HPV wysokiego ryzyka, we wczesnych etapach (nawet przez wiele lat) możesz nie mieć żadnych objawów. Badanie cytologiczne umożliwia wczesne wykrycie zmian komórkowych – dlatego regularne badania są tak ważne. Zmiany chorobowe w komórkach występują początkowo w obrębie szyjki macicy. Jeżeli nie są leczone mogą się rozprzestrzeniać.

JAK DOCHODZI DO ROZWOJU RAKA SZYJKI MACICY? Zakażenie onkogennymi typami wirusa HPV o wysokim ryzyku może się utrzymywać i z czasem doprowadzić do rozwoju raka szyjki macicy. Nawet jeżeli do tego dochodzi, na wczesnych etapach przebieg choroby jest bezobjawowy. Zakażone komórki mogą powoli przekształcać się w komórki nieprawidłowe, a następnie w komórki nowotworowe raka szyjki macicy. Proces ten może trwać latami, jeżeli zmian nie wykryje się we wczesnych etapach. Właśnie tutaj badanie cytologiczne okazało się tak ważne w wykrywaniu zmian wynikających z zakażenia, dając możliwość ich wykrycia zarówno we wczesnych etapach, jak i w wiele lat po kontakcie z wirusem.

JAK DOCHODZI DO ROZWOJU RAKA SZYJKI MACICY?

ZNACZENIE BADAŃ CYTOLOGICZNYCH Regularne badanie jest najbardziej skutecznym sposobem wykrywania nieprawidłowych zmian komórkowych szyjki macicy, które mogą stanowić wczesne stadium raka szyjki macicy. Jednakże badanie cytologiczne nie zapobiega zakażeniu wirusem HPV, który wywołuje raka szyjki macicy. Pomaga ono natomiast w identyfikacji wczesnych oznak choroby. Pozwala to zatem na stosowanie odpowiedniej terapii.

NA CZYM POLEGA BADANIE CYTOLOGICZNE? Badanie cytologiczne polega na pobraniu wymazu z szyjki macicy. Lekarz ginekolog lub pielęgniarka stosując specjalną szczoteczkę lub szpatułkę delikatnie pobierają warstwę komórek z powierzchni szyjki macicy. Komórki te są następnie badane pod mikroskopem pod kątem ewentualnych nieprawidłowości. W przypadku ich stwierdzenia lekarz skontaktuje się z Tobą i udzieli porady odnośnie wykonania dalszych badań i możliwości leczenia.

JAK CZĘSTO NALEŻY PODDAWAĆ SIĘ BADANIU CYTOLOGICZNEMU? Badanie to powinno być rutynowo wykonywane u każdej kobiety, po inicjacji seksualnej – początkowo raz w roku przez pierwsze 3–4 lata, a następnie powtarzane nie rzadziej niż co 3 lata.

CO SIĘ STANIE, JEŚLI WYKRYTO OBECNOŚĆ NIEPRAWIDŁOWYCH KOMÓREK? Jeśli zostałaś powiadomiona o wykryciu nieprawidłowych komórek, czyli o „wyniku dodatnim”, oznacza to, że laboratorium zidentyfikowało pewne zmiany komórkowe, które wymagają dalszego zbadania. Nie wszystkie zmiany w obrębie komórek oznaczają, że powinnaś rozpocząć natychmiastowe leczenie; wiele z nich zniknie bez takiej potrzeby. W zależności od stopnia zmian, możesz być poproszona o wykonanie kolejnego badania cytologicznego, lub w pewnych przypadkach skierowana na kolposkopię.

Kolposkopia przeprowadzana jest przez wyszkolonych do tego lekarzy Kolposkopia przeprowadzana jest przez wyszkolonych do tego lekarzy. Kolposkop – podświetlany mikroskop – stosowany jest do badania szyjki macicy z bliska, by ocenić rozmiar i zaawansowanie zmian oraz ustalić odpowiednią terapię. Jeśli to konieczne, można pobrać próbkę tkanki z szyjki macicy do diagnozy, można w tym momencie również zastosować leczenie szyjki macicy. Możesz także zostać poproszona o wykonanie kolejnego badania cytologicznego w przyszłości.

LECZENIE RAKA SZYJKI MACICY I ZMIAN KOMÓREK SZYJKI MACICY Leczenie zmian komórek szyjki macicy i raka szyjki macicy może być stosowane z powodzeniem i może obejmować szereg rodzajów terapii. Przede wszystkim należy ustalić właściwe rozpoznanie. Po określeniu, jaki guz jest obecny w macicy lub szyjce, rozpoczyna się leczenie chemioterapią, radioterapią lub operacją, zależnie od stopnia rozwoju nowotworu i jego charakteru. Często stosuje się łącznie dwie lub więcej metod. Należy podkreślić, że rak szyjki jest możliwy do wyleczenia we wszystkich przypadkach, jeżeli zostanie wykryty wcześnie. Dlatego tak ważne są regularne badania ginekologiczne, nawet przy braku objawów. Okresowe wykonywanie badań cytologicznych skutecznie wykazuje raka szyjki we wczesnym okresie.

PROFILAKTYKA RAKA SZYJKI MACICY DLA MAMY I CÓRKI

KTO POWINIEN ZASZCZEPIĆ SIĘ PRZECIWKO RAKOWI SZYJKI MACICY? Na zakażenie onkogennym typem wirusa HPV, a co za tym idzie na zachorowanie na raka szyjki macicy narażona jest każda kobieta. Postęp, jaki dokonał się w ostatnim czasie w medycynie, umożliwia już zabezpieczenie się przed tym nowotworem zarówno dziewczynkom jak i kobietom. Każda kobieta powinna przedyskutować ze swoim lekarzem możliwość zastosowania szczepionki.

CZY PRZECIWKO WIRUSOWI HPV POWINNY ZASZCZEPIĆ SIĘ RÓWNIEŻ TE KOBIETY, KTÓRE MIAŁY TYLKO JEDNEGO PARTNERA? Tak, ponieważ do zakażenia wirusem HPV może dojść nawet poprzez kontakt z jednym partnerem. Dzieje się tak dlatego, że mężczyźni są również nosicielami wirusa i mogą przenieść go z partnerki na partnerkę.

CZY PRZECIWKO WIRUSOWI HPV POWINNA SZCZEPIĆ SIĘ KOBIETA, KTÓRA JUŻ MIAŁA Z NIM KONTAKT? Zdecydowanie tak. Mimo, że szczepionka nie wpłynie bezpośrednio na istniejące zakażenia, to z całą pewnością uchroni kobietę przed kolejnym zakażeniem w przyszłości. Kobieta może ulegać zakażeniom wielokrotnie w ciągu swojego życia, ponieważ te wcześniej przebyte nie dają odporności przed kolejnymi.

JAKA JEST SKUTECZNOŚĆ SZCZEPIONKI? Przeprowadzone badania dowodzą, że szczepionka zapewnia 100% ochronę przed zmianami przedrakowymi, powodowanymi przez najbardziej onkogenne typy wirusa: 16 oraz 18. Spośród wielu typów wirusa, te typy odpowiedzialne są za ponad 70% przypadków nowotworów szyjki macicy na całym świecie. Typy wirusa HPV 16, 18, 45 i 31 są wspólnie odpowiedzialne za 80% przypadków raka szyjki macicy na całym świecie.

CZY SZCZEPIONKA JEST BEZPIECZNA? Szczepionka nie zawiera wirusa HPV, a jedynie cząstki imitujące jego budowę, nie jest więc możliwe zakażenie w wyniku jej podania. Dolegliwości, jakie mogą pojawić się po zaszczepieniu, to zaczerwienienie i niewielki ból ramienia w miejscu iniekcji.

JAK WYGLĄDA SZCZEPIENIE PRZECIWKO WIRUSOWI HPV? Szczepionka podawana jest domięśniowo, w trzech dawkach.

CZY PRZED WYKONANIEM SZCZEPIENIA KONIECZNE SĄ JAKIEŚ BADANIA? Szczepienie kobiet, które już rozpoczęły współżycie wymaga najpierw wykonania cytologii, natomiast kobiety przed inicjacją seksualną powinny zostać poddane rutynowemu badaniu kwalifikacji do szczepienia.

CZY ZASZCZEPIENIE SIĘ OZNACZA, ŻE MOŻNA ZREZYGNOWAĆ Z REGULARNYCH BADAŃ CYTOLOGICZNYCH? Absolutnie nie. Cytologia jest nadal najbardziej skutecznym narzędziem wykrywania nowotworu szyjki macicy. Spośród bardzo wielu istniejących typów wirusa, szczepionka zapewnia ochronę przed tymi najbardziej niebezpiecznymi. Połączenie regularnie wykonywanej cytologii oraz szczepienia przeciwko wirusowi HPV, jest obecnie najskuteczniejszą formą ochrony przed rakiem szyjki macicy.