Farmakologia w Ratownictwie

Umiejętności Rozpoznawać leki Podawać leki Zapobiegać skutkom ubocznym po podaniu Wyposażyć i korzystać z torby ratunkowej Poinformować o lekach personel odbierający pacjenta

plan pracy: 2godz/tyg/2 semestry 1. Ogólne wiadomości – zapoznanie z lekami, opakowaniem, farmindeksem. Działanie leków, drogi i sposoby podawania preparatów.

Farmakologia w Ratownictwie 2. Antyseptyka Środki odkażające i bakteriobójcze. Sposoby odkażania ran, skóry, śluzówek, przedmiotów, pomieszczeń. Postępowanie z narzędziami po użyciu.

Farmakologia w Ratownictwie 3. Leki układu krążenia Wspomaganie w niewydolności krążenia. Leki w arytmii, zawale serca, ChNS, leki o działaniu naczyniorozkurczowym i naczynioskurczowym.

Farmakologia w Ratownictwie 4. Leki układu oddechowego Przeciwkaszlowe, wykrztuśne. Leki stosowane przy astmie i duszności. Podawanie leków dotchawiczo. Tlenoterapia.

Farmakologia w Ratownictwie 5. Leki krwi Przecizakrzepowe, rozpuszczające skrzep. Preparaty krwi i krwiozastępcze. Przetaczanie krwi. Metody oceny utraty krwi.

Farmakologia w Ratownictwie 6. Układ nerwowy Głównie leczenie bólu. Leki usypiające, zwiotczające. Przeciwgorączkowe, przeciwzapalne.

Farmakologia w Ratownictwie 7. Leki psychiatryczne Przeciwpsychotyczne, antydepresyjne, przeciwpadaczkowe, przeciwlękowe, nasenne.

Farmakologia w Ratownictwie 8. Leki moczopędne. Obrzęki, nadciśnienie, niewydolność krążenia.

Farmakologia w Ratownictwie 9. Antybiotyki Zasada podawania, rodzaje, posiewy, antybiogramy.

Farmakologia w Ratownictwie 10. Hormony Tarczyca, trzustka (cukrzyca), nadnercza.

Farmakologia w Ratownictwie 11. Zatrucia, trucizny, odtrutki. Narkotyki, objawy zażycia i postępowanie.

Farmakologia w Ratownictwie 12. Szczepionki i surowice. Tężec, wścieklizna, jady. Ochrona Ratownika w wypadku narażenia na kontakt z wirusem HIV, HBV i HCV.

Farmakologia w Ratownictwie 13. Najczęstsze przypadki w Ratownictwie i postępowanie farmakologiczne. Leki przy resuscytacji, krwawieniu, alergii, zawale serca, oparzeniach, nadciśnieniu itd..

Podręczniki: 1. Flake F. Lutomsky B. „Leki w medycynie ratunkowej i intensywnej terapii” wyd. Urban & Partner 2. Mutschler E. „Farmakologia i toksykologia wyd. polskie pod redakcją A. Danysza” wyd. Urban & Partne

Farmakologia Nauka o lekach i wszystkim, co z nimi związane (działanie lecznicze i niepożądane, toksyczność, losy leków w organizmie, interakcje itd.) Farmakon – lek Logos – nauka

Najstarszymi lekami były zioła! Pochodzenie leków Najstarszymi lekami były zioła! Roślinne Mineralne Zwierzęce Syntetyczne i półsyntetyczne Genetyczne

Postaci leków: Stałe postaci leków proszki, granulaty, tabletki, drażetki, kapsułki żelatynowe, czopki, mieszanki ziołowe

Proszki i granulaty Doustne, rozpuszczalne, lub jako zasypki.

Tabletki Rodzaje: doustne (w tym pod język), do ssania, dopochwowe, doodbytnicze, do sporządzania roztworów (woda utleniona, rivanol)

Tabletki powlekane = drażetki Tabletki powleczone substancją opóźniającą wchłanianie (np. substancja rozpuszczalna dopiero w jelicie)

Kapsułki Żelowa otoczka z proszkiem w środku, doustne albo do wchłaniania proszku (preparaty sterydowe w leczeniu astmy)

Czopki Doodbytnicze, dopochwowe. Szybko rozpuszczalne, lek w czopku omija wątrobę, działa szybciej.

Postaci leków: Płynne postaci leków roztwory do użytku wewnętrznego i zewnętrznego, roztwory do wstrzyknięć, wlewy, krople do użytku wewnętrznego i zewnętrznego.

Roztwory do wstrzyknięć Ampułki i fiolki

Wlewy

Inne Zawiesiny, syropy, nalewki, mieszanki, wyciągi...

Postaci leków: Postaci leków miękkie: maści, kremy, pasty, mazidła

Pozostałe: Aerozole, inhalacje Wlewki doodbytnicze, irygacje dopochwowe

Systemy terapeutyczne: - Leki o przedłużonym działaniu (depot) Doustne i do wstrzykiwań (oleiste, długo uwalniające się) Przezskórny system terapeutyczny (plastry nasączone lekiem np. Fentanyl - Durogesic) Wszczepialne pompy automatyczne (insulina, leki przeciwbólowe)

RODZAJE REAKCJI NA LEKI:

SYNGERGIZM Wzajemne wspieranie się zastosowanych wspólnie leków (sumowanie albo potęgowanie działania) Przykład: Alkohol potęguje działanie nasenne i uspokajające barbituranów.

ANTAGONIZM Wzajemne hamowanie lub znoszenie działania zastosowanych wspólnie leków. Konkurencja o te same receptory (antagonizm kompetycyjny) Blokowanie chemiczne Dwa różne mechanizmy działania ale o przeciwnych skutkach. Przykład:Adrenalina zwęża naczynia przez swoje receptory, a Acetylocholina rozszerza je przez pobudzenie układu przywspółczulnego.

TACHYFILAKSJA Szybkie wygaszanie działania leku podczas podawania kolejnych dawek. Przykład: efedryna przy każdym kolejnym podaniu coraz mniej działa zwężająco na naczynia krwionośne.

TOLERANCJA Długotrwałe podawanie leku wywołuje stopniowo zmniejszanie wrażliwości na podaż, przez co trzeba zwiększać dawkę, aby uzyskać taki sam efekt. Przykład: Długotrwałe podawanie morfiny powoduje powstanie tolerancji, przez co dawkę dla ‘zwykłego’ człowieka (10-15mg) zwiększa się nawet do dawek toksycznych i te dopiero działają.

NADWRAŻLIWOŚĆ NA LEKI Genetyczna lub nabyta skłonność do gwałtownego i nietypowego reagowania na minimalne nawet dawki leku. Przykład: Nadwrażliwość alergiczna po podaniu penicylin.

IDIOSYNKRAZJA Genetyczna lub nabyta skłonność do zwiększonej reakcji na lek. Dawki dla ‘zwykłych’ ludzi mogą być nawet toksyczne dla ludzi tak reagujacych. Przykład: Osobnicza wrażliwość na kawę czy efedrynę.