Metoda intuicyjno-dedukcyjna a metoda aksjomatyczno-dedukcyjna Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Metoda intuicyjno-dedukcyjna Intuicja: władza intelektualna, która rozpoznaje oczywistości. René Descartes (1596-1650) O prawidłach kierowania umysłem 1701 Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Metoda intuicyjno-dedukcyjna Intuicja rozpoznaje oczywiste przesłanki. René Descartes (1596-1650) O prawidłach kierowania umysłem 1701 Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Metoda intuicyjno-dedukcyjna Intuicja rozpoznaje oczywiste przesłanki. Intuicja rozpoznaje, czy kolejny krok rozumowania jest utworzony poprawnie. René Descartes (1596-1650) O prawidłach kierowania umysłem 1701 Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Metoda intuicyjno-dedukcyjna Intuicja: władza intelektualna, która rozpoznaje oczywistości. Intuicja rozpoznaje oczywiste przesłanki. Intuicja rozpoznaje, czy kolejny krok rozumowania jest utworzony poprawnie. Dedukcja = intuicja + pamięć. René Descartes (1596-1650) O prawidłach kierowania umysłem 1701 Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Wzorzec geometrii Dowolne dwa punkty można połączyć odcinkiem. Dowolny odcinek można przedłużyć nieograniczenie (uzyskując prostą). Dla danego odcinka można zaznaczyć okrąg o środku w jednym z jego końcowych punktów i promieniu równym jego długości. Wszystkie kąty proste są przystające. Dwie proste, które przecinają trzecią w taki sposób, że suma kątów wewnętrznych po jednej stronie jest mniejsza od dwóch kątów prostych, przetną się z tej właśnie strony. Euklides z Aleksandrii III w. pne Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna Wzorzec geometrii Dowolne dwa punkty można połączyć odcinkiem. Dowolny odcinek można dowolnie przedłużyć. Dla danego odcinka można zaznaczyć okrąg o środku w jednym z jego końcowych punktów i promieniu równym jego długości. Jeżeli jedna prosta jest prostopadła do drugiej, to druga jest prostopadła do pierwszej. Dwie proste, które przecinają trzecią w taki sposób, że suma kątów wewnętrznych po jednej stronie jest mniejsza od dwóch kątów prostych, przetną się z tej właśnie strony. Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna Oczywistość? Przez wieki uważano, że aksjomaty geometrii są oczywiście prawdziwe. Odkrycie geometrii nieeuklidesowych podważyło ten pogląd. Można aksjomaty uważać za postulaty znaczeniowe ustalające znaczenie terminów pierwotnych, prawdziwe na mocy tak ustalonego znaczenia. Prawdziwość tak rozumiana ma charakter nie materialny, a formalny. Tzn. nie zależy od interpretacji języka. Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Logika jako system aksjomatyczno-dedukcyjny Twierdzeniem nazywa się zdanie, które ma dowód. Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Logika jako system aksjomatyczno-dedukcyjny Twierdzeniem nazywa się zdanie, które ma dowód. Dowodem nazywa się ciąg zdań taki, że ostatnie zdanie jest identyczne (równokształtne) z dowodzonym twierdzeniem każde zdanie dowodu jest aksjomatem lub jest wyprowadzalne z poprzednich zdań za pomocą reguł wnioskowania. Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Logika jako system aksjomatyczno-dedukcyjny Reguły wnioskowania muszą być na tyle proste, żeby było bardzo łatwo sprawdzić, czy nie zostały one naruszone. Reguły wnioskowania powinny być niezawodne, tzn. dawać gwarancje, że twierdzenia są prawdziwe, o ile aksjomaty są prawdziwe. Niemniej reguły wnioskowania muszą być stosowane niezależnie od pojęcia prawdy (określonego za pomocą pojęcia interpretacji). Dlatego język należy traktować jako niezinterpretowany czyli formalny, tzn. określony przez podanie alfabetu, reguł tworzenia wyrażeń poprawnie zbudowanych i reguł wnioskowania. Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna Reguły wnioskowania Reguły wnioskowania określają relację wyprowadzalności (dedukowalności) między zbiorami zdań z jednej strony, a zdaniami z drugiej. Mają one zatem postać: X |– Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna Reguły wnioskowania Reguły wnioskowania określają relację wyprowadzalności (dedukowalności) między zbiorami zdań z jednej strony, a zdaniami z drugiej. Mają one zatem postać: X |– Nie mylić wyprowadzalności z wynikaniem logicznym! Pierwsze jest zdefiniowane za pomocą reguł formalnych, drugie za pomocą pojęcia interpretacji (prawdy). Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Aksjomaty klasycznego rachunku zdań prawo Dunsa Scota [A2] ( ) (( ) ( )); prawo sylogizmu warunkowego [A3] ( ) ( ); [A4] ( ) ; prawo redukcji do absurdu Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Definicje pozostałych spójników [] = [] = ( ) [] = ( ) ( ) = (( ) ( )) Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna Reguły wnioskowania Reguła odrywania [RO] , |– Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna Reguły wnioskowania Reguła podstawiania [RPS] z każdej formuły φ rachunku zdań można wyprowadzić formułę powstałą przez zastąpienie dowolną formułą ψ rachunku zdań dowolnej zmiennej zdaniowej w formule φ w każdym miejscu, w którym ta zmienna występuje; φ() |– φ(|ψ) Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Przykład dowodu: (?) ( ( )) ((( ) )) ( ))); 1, | ( ) [A1] (( ) ) ( ) 2, 3 [RO] ( ) ) ( ) 4, |, | ( ) ; [A3] 5, 6 [RO] c.b.d.u. Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Twierdzenie o pełności: Formuła klasycznego rachunku predykatów jest twierdzeniem wtedy i tylko wtedy, gdy jest tautologią. |– φ wtw |= φ Schemat twierdzenia klasycznego rachunku predykatów jest prawem klasycznego rachunku predykatów i na odwrót. Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Krytyka idei jaźni i idei związku koniecznego Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Krytyka idei jaźni Rozważając własne idee, David Hume (1711-1776) Badania dotyczące rozumu ludzkiego (1748) Rozważając własne idee, nigdy nie trafiam na ideę mojego Ja. Może jest ona ukryta pod innymi ideami. Jednak gdybym się ich pozbył, nic chyba by nie zostało. Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Krytyka idei jaźni Zatem jaźń nie jest czymś różnym od jej idei. David Hume (1711-1776) Badania dotyczące rozumu ludzkiego (1748) Zatem jaźń nie jest czymś różnym od jej idei. Jaźń jest wiązką idei. Jaźń nie ma żadnego podłoża substancjalnego. Rozumowanie Kartezjusza opiera się na wątpliwym założeniu. Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Krytyka idei związku koniecznego Nigdy nie twierdzę, że A jest przyczyną B na podstawie jednej tylko obserwacji. Kolejne obserwacje z założenia są podobne do pierwszej. Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Krytyka idei związku koniecznego Nigdy nie twierdzę, że A jest przyczyną B na podstawie jednej tylko obserwacji. Kolejne obserwacje z założenia są podobne do pierwszej. Nie wnoszą więc nic nowego, poza powstaniem u mnie przyzwyczajenia, że po A zwykle następuje B i oczekiwania, że tak będzie również w przyszłości. Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Krytyka idei związku koniecznego Przyczyna = przyzwyczajenie + oczekiwanie. Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna
Krytyka idei związku koniecznego Przyczyna = przyzwyczajenie + oczekiwanie. Wniosek: nauka jest zbiorem przesądów. Metoda intuicyjno- i aksjomatyczno-dedukcyjna