Dane INFORMACYJNE Gimnazjum nr 1 w Rumi ID grupy: 96/66_mp_g2 Opiekun: Maria Palmąka Kompetencja: matematyczno-przyrodnicza Temat projektowy: „Zmysłami otwieram okna i drzwi na mój świat” Semestr IV/ 2011/2012

Zmysłami otwieram okna i drzwi na mój świat!

Narządy zmysłów u człowieka Narządy zmysłów odbierają bodźce ze środowiska zewnętrznego za pomocą receptorów. Człowiek ma pięć narządów zmysłów oraz odpowiadające im narządy: Wzrok- oko Słuch- ucho Smak- język Zapach- nos Dotyk- skóra

Narząd wzroku – oko

Adaptacja i akomodacja oka Adaptacja oka polega na regulacji wielkości źrenic. Jest to przystosowanie oka do widzenia w różnych warunkach. W ciemności źrenica się rozszerza, a w bardzo silnym świetle- zwęża się. Akomodacja oka polega na zmianie kształtu soczewki. Jest to przystosowanie oka do ostrego widzenia przedmiotów znających się w różnej odległości.

Wady wzroku Wada Charakterystyka Objawy Korekcja Krótkowzroczność Obraz powstały w wyniku skupienia promieni świetlnych tworzy się przed siatkówką Złe widzenie przedmiotów znajdujących się daleko Soczewki rozpraszające (-) Dalekowzroczność Obraz powstały w wyniku skupienia promieni świetlnych tworzy się za siatkówką Złe widzenie przedmiotów znajdujących się blisko Soczewki skupiające (+) Astygmatyzm Wpadające do oka wiązki promieni po załamaniu nie łączą się w jednym punkcie, lecz załamują się pod różnymi kątami i w różnych płaszczyznach Soczewki cylindryczne Zez Osłabienie mięśni ocznych Zmiana kąta patrzenia jednego oka względem drugiego Ćwiczenia, zabieg chirurgiczny

Odszukanie plamki ślepej

Narząd słuchowy Narządem słuchowym jest ucho. Dzieli się ono na: Ucho zewnętrzne- małżowina uszna, przewód słuchowy zewnętrzny Ucho środkowe- błona bębenkowa, kosteczki słuchowe (młoteczek, kowadełko i strzemiączko) Ucho wewnętrzne- kanały półkoliste, ślimak, nerw przedsionkowo-ślimakowy, błędnik, trąbka słuchowa.

Proces słyszenia Fale dźwiękowe` przez małżowinę uszną, a następnie przewód słuchowy doprowadzone są do błony bębenkowej, która zaczyna drgać. Drgania wzmocnione przez kosteczki słuchowe przenoszą się do okienka ślimaka, a płyn znajdujący się wewnątrz zostaje wprowadzony w ruch. Ruch płynu w ślimaku podrażnia zakończenia nerwu słuchowego wywołuje impuls nerwowy, który nerwem słuchowym dociera do mózgu. Mózg przetwarza otrzymane informacje dzięki czemu człowiek może odróżnić wysokość, barwę i natężenie dźwięku.

Określanie kierunku dźwięku

Narząd smaku Narządem smaku jest język. Podstawowymi smakami są: Słodki Kwaśny Gorzki Słony

Powstawanie wrażenia smakowego Komórki receptorowe reagują jedynie wtedy, gdy substancja chemiczna jest rozpuszczalna w ślinie i śluzie otaczającym kubek. Impulsy elektryczne powstałe w kubkach smakowych są przewodzone przez nerwy do ośrodków analizujących, umiejscowionych w mózgu. Tam ostatecznie kształtują się wrażenia smakowe.

Sprawdzamy rozmieszczenie kubków smakowych na języku

Narząd zapachu Narządem zapachu jest nos. Podstawowymi zapachami jest zapach: Kwiatowy Żywiczny Korzenny (aromatyczny) Owocowy Gnilny Spalenizny (przyswędkowy)

Powstawanie wrażenia zapachu Komórki chemoreceptorowe znajdują się w górnej części jamy nosowej. Substancja zapachowa (chemiczna), by mogła być rozpoznawalna, musi się rozpuścić w warstwie śluzu pokrywającego powierzchnię komórek nabłonka węchowego. Po połączeniu się substancji zapachowej z komórką receptorową powstaje impuls elektryczny. Impuls ten dociera do mózgu, gdzie powstaje wrażenie węchowe.

Sprawdzanie jak długo zapach unosi się w powietrzu

Narząd dotyku – skóra

Funkcje skóry Ochronna- zabezpieczenie przed urazami mechanicznymi, np. uderzeniami; Termoregulacyjna- wydzielanie potu; Wydalanie- usuwanie z organizmu nadmiaru wody i zbędnych produktów przemiany materii; Wymiana gazowa; Wydzielanie łoju, wydzielanie mleka; Wytwarzanie- synteza witaminy D, wytwarzanie melaniny; Odbieranie bodźców- odczuwanie dotyku, ucisku, bólu, ciepła i zimna.

Sprawdzanie wrażliwości skóry na ciepło i zimno

podsumowanie Zmysły są nam potrzebne do odbierania informacji z otoczenia. Pozwalają nam uczyć się i poznawać rzeczywistość. Często ratują nam życie. Dzięki zmysłom nasz świat jest ciekawy i barwny.

literatura Vademecum Biologia, wyd. Operon „Puls Życia” podręcznik biologii dla gimnazjum, wyd. Nowa era http://www.pieknatwarz.com.pl/skora_struktura_skor y.htm