Nowotwór gruczołu krokowego Magdalena Kajcińska Mazowieckie Centrum Zdrowia Publicznego Dział Programów Zdrowotnych i Promocji Zdrowia

Prostata - inaczej stercze lub gruczoł krokowy - to gruczoł wydzielniczy wielkości kasztana, który wytwarza ważne składniki nasienia. U starszych mężczyzn często występuje jego rozrost. Gruczoł ściska wówczas przechodzący przez jego wnętrze moczowód i utrudnia oddawanie moczu. Rak tego gruczołu to jedna z najczęstszych odmian raka u mężczyzn. W Polsce choruje na niego ok. 20 na 100 tysięcy mężczyzn. Rak prostaty jest jednym z najczęściej występujących nowotworów u mężczyzn i stanowi 6,6% wszystkich zgonów nowotworowych! W ostatnich latach obserwuje się obniżenie wieku mężczyzn chorujących na ten nowotwór.

Czynniki ryzyka Genetyczne Hormonalne Wiek Siedzący tryb życia Otyłość Wstrzemięźliwość seksualna Choroby weneryczne Stany zapalne dróg moczowych Zła dieta bogata w dużą ilość tłuszczu a małą ilość warzyw Używki, w tym alkohol Stres i napięcia nerwowe

Objawy Trudności w oddawaniu moczu Uczucie niemożności całkowitego opróżnienia pęcherza Stwierdzenie krwi w moczu lub spermie Zbyt częste oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy Odczuwanie bólu lub pieczenie przy oddawaniu moczu Odczuwanie tępego, przewlekłego bólu w dolnym odcinku kręgosłupa, miednicy mniejszej lub w górnych partiach ud Wynik badania USG jest nieprawidłowy Wynik badania PSA jest powyżej normy

Rozpoznanie Diagnostyka raka stercza opiera się na następujących badaniach: diagnostyce różnicującej pomiędzy łagodnym przerostem stercza a jego nowotworem złośliwym badanie rektalne, czyli zbadanie stanu prostaty palcem przez odbytnicę zbadanie stężenia ważnego markera raka stercza – tzw. Antygenu PSA w surowicy krwi ultrasonograficzne badanie przez odbytnicze badanie histopatologiczne na drodze przez odbytniczej biopsji gruboigłowej wykonanej pod kontrolą ultrasonografii

Badanie rektalne w początkowym stadium choroby raka prostaty badanie per rectum nie wykrywa objawów w stadium miejscowego zaawansowania nowotwór jest wykrywany, jako „grudka”, stwardnienie lub twarda płytka na powierzchni dwóch płatów gruczołu w stadium zaawansowanym znaczna część gruczołu jest twarda lub zbita. Pomimo niemożności wykrycia fazy bezobjawowej - badanie rektalne najszybciej i stosunkowo bezbłędnie wykrywa miejscowo zaawansowanego raka stercza

Każdy mężczyzna powinien systematyczne kontrolować czy występują u niego pierwsze objawy rozwoju raka prostaty, szczególnie jeśli którykolwiek z jego krewnych cierpiał na tę chorobę.

Wczesne rozpoznanie poprzez oznaczenie antygenu PSA w surowicy krwi jest podstawowym warunkiem wczesnego wykrycia nowotworu prostaty!

Profilaktyka Aby uniknąć zachorowania na tą Poważną chorobę należy: dobrze i zdrowo się odżywiać zwiększyć aktywność fizyczną walczyć z nadwagą i otyłością

Jedz więcej warzyw i owoców! Zalecenia dietetyczne w zapobieganiu chorób nowotworowych w tym raka prostaty Jedz więcej warzyw i owoców! W walce z rakiem bardzo ważne jest spożycie warzyw i owoców. Ich zwiększone spożycie zmniejsza ryzyko wystąpienia raka jelita grubego, żołądka, płuc, piersi, jamy ustnej, trzustki i pęcherza. Wykazano, że częstość występowania chorób nowotworowych u wegetarianów jest o 39% mniejsza niż u osób stosujących tradycyjną dietę. Owoce i warzywa zawierają nie tylko błonnik, witaminy i składniki mineralne niezbędne dla zdrowia, ale także wiele innych, mniej znanych składników - określanych jako fitozwiązki ( flawonoidy, indole i fenole ).

Pomidory – zawierają związek fenolowy ( likopen ) chroniący przed rakotwórczymi zanieczyszczeniami. Brokuły - zawierają indole - związki zwalczające nowotwory Brukselka - zawiera synigrynę, glukozylan zmniejszający aktywność przednowotworową Rzeżucha wodna – bogata w izotiocyjanian fenetylu, szczególnie pomocny w zapobieganiu rakowi płuc Ingam (słodki ziemniak ) – jest bogaty w fitoestrogeny pomocne w zapobieganiu przed rakiem piersi i innymi nowotworami zależnymi od hormonów Marchew, brokuły i wszystkie ciemnozielone, czerwone, pomarańczowe i żółte warzywa zawierają karotenoidy wspomagające układ odpornościowy i mogące chronić przed rakiem płuc Owoce cytrusowe – bogate we flawonoidy o właściwościach antyoksydacyjcych

Jedz więcej produktów roślinnych bogatych w skrobię – płatki z pełnych ziaren zbóż, ryż, makarony, owies, rośliny strączkowe i ziemniaki, zawierają dużo błonnika, a wzrost jego spożycia wiąże się ze zmniejszeniem zagrożenia rakiem jelita grubego a także rakiem piersi i prostaty. Jedz mniej tłuszczów zwierzęcych i mięsa – dieta bogata w tłuszcz, od dawna była uważana za czynnik zwiększający ryzyko raka prostaty, jajników i piersi. Spożycie produktów bogatych w pełnotłuste przetwory mleczne, tłuste mięso i dania gotowe, powinno być ograniczone.

Zmniejsz całkowite spożycie tłuszczu – najwyżej 30% całkowitej ilości kalorii powinno pochodzić z tłuszczu. Niektóre tłuszcze obecne w diecie są potrzebne i prawdopodobne zmniejszają ryzyko wystąpienia nowotworów. Odpowiednia ilość kwasów omega 3 chroni przed rakiem prostaty, piersi i jelit. Kwasy omega 3 występują szczególnie obficie w olejach rybim i lnianym Unikaj nadwagi i otyłości – nadwaga ma związek z rakiem piersi, który u kobiet z nadwagą występuje1,5 razy częściej niż u szczupłych. Ogranicz spożycie alkoholu – nadmierne spożycie alkoholu zwiększa ryzyko wystąpienia wielu rodzajów nowotworów, w tym raka jamy ustnej, przełyku, gardła, piersi, wątroby i jelit. Czerwone wino wykazuje działanie ochronne przed chorobami nowotworowymi jednak należy pamiętać o bezpiecznych granicach picia alkoholu

W chorobach nowotworowych najważniejszą rolę odgrywa profilaktyka i wczesne jego wykrycie, a wiedza społeczeństwa w tym zakresie jest bardzo niewielka. Z punktu widzenia pacjenta samo słowo „nowotwór” budzi przerażenie. W przekonaniu wielu ludzi zapobiec zachorowaniu nie można, a jeśli już zachoruje to nie ma ratunku - rozpoznanie nowotworu jest równoznaczne z wyrokiem śmierci. Jednak wcale nie musi tak być! Wczesne wykrycie nowotworu daje niemal 100 % szanse na jego całkowite wyleczenie!!!