Embriologia – prowadzący prof. dr hab. Jan Kuryszko Literatura podstawowa: C. Jura, J. Klag - „Podstawy embriologii zwierząt i człowieka.” Wyd. Nauk. PWN, t. I, II, W-wa 2005 Z. Bielańska – Osuchowska – „Zarys organogenezy. Różnicowanie się komórek w narządach.” Wyd. Nauk. PWN W-wa 2004 C. Jura, H. Krzanowska, K. Rzehak – „Podstawy embriologii zwierząt.” PWN Warszawa, 1983 Z. Bielańska – Osuchowska – „Embriologia” PWRiL 1977 i 1978

Embriologia – prowadzący prof. dr hab. Jan Kuryszko Literatura uzupełniająca: H. Bartel – „Embriologia” PZWL, Warszawa 1995 i 1999 (wyd. I i II). D. Starck – „Embryologie” G. Thieme Verlag Stuttgart, 1965 Scott F. Gilbert – „Developmental biology” seventh edition, Sinauer Associates, Inc. 2003

Podstawowe procesy rozmnażania i rozwoju osobniczego

Cel rozmnażania zapewnienie ciągłości istnienia gatunku przekazywanie z pokolenia na pokolenie informacji genetycznej, zgodnie z którą nowe osobniki będą funkcjonować w środowisku.

Rozmnażanie bezpłciowe (agamiczne, aseksualne, wegetatywne) płciowe (gamogoniczne, generatywne, seksualne)

Rozmnażanie bezpłciowe bierze udział jeden organizm rodzicielski powstaje potomstwo jednakowe pod względem genetycznym z organizmem rodzicielskim występuje u niższych systematycznie grup bezkręgowców

Rozmnażanie bezpłciowe podział (podłużny i poprzeczny) pączkowanie wytwarzanie przetrwalników poliembrionia

Podział podłużny Podziały mitotyczne komórek zachodzą wzdłuż głównej osi ciała organizmu macierzystego, który dzieli się na dwie równe części (gąbki, meduzy, stułbiopławy, koralowce, rozgwiazdy, larwy niektórych tasiemców).

Podział poprzeczny Zachodzi poprzecznie do głównej osi ciała i dzieli ciało na dwie nierównowartościowe części: górną – morfologicznie bardziej zróżnicowaną dolną – morfologicznie mniej zróżnicowaną Występuje u nielicznych meduz stułbiopławów, koralowców, wirków, wieloszczetów, skąposzczetów.

Pączkowanie Mitotyczne dzielenie się komórek w określonej okolicy organizmu macierzystego, ich skupianie się w postaci pączka, oddzielenie i przekształcenie w organizm potomny (gąbki, parzydełkowce, wieloszczety, mszywioły, larwy niektórych tasiemców). Pączkowanie dzieli się na zewnętrzne i wewnętrzne.

Pączkowanie zewnętrzne Pączki powstają bezpośrednio na ciele organizmu macierzystego lub na stolonach zewnętrznych. U gąbek pączki tworzą się bezpośrednio na ciele. Oddzielenie niezupełne – kolonia. Koralowce – pączki na stolonach zewnętrznych, rzadziej na wewnętrznych. STOLONY – uwypuklenia lub wpuklenia ściany ciała organizmu macierzystego (stolony zewnętrzne lub wewnętrzne).

Pączkowanie stułbi

Pączkowanie wewnętrzne Pączki powstają na stolonach wewnętrznych; po oderwaniu wypływają z jamy chłonąco – trawiącej do środowiska zewnętrznego przez otwór gębowy. Pączkowanie wewnętrzne cechuje lejkogębce (Cycliophora). Symbion pandora. (P. Funch and R. M. Kristensen)

Przetrwalniki Są wytwarzane przez organizmy rodzicielskie w niesprzyjających warunkach środowiska. mają krańcowo obniżony metabolizm charakteryzują się dużą odpornością na szkodliwe czynniki fizyczne i chemiczne rozwijają się w sprzyjających warunkach w organizmy dojrzałe, aktywne metabolicznie

Przetrwalniki wytwarzane przez gąbki Gemule Soryty Gemule – zbudowane z kilkudziesięciu niezróżnicowanych archeocytów oraz kilkudziesięciu amebocytów będących pokarmem dla archeocytów. Posiadają 3 osłonki. Gemule są wytwarzane przez gąbki słodkowodne. Soryty – zbudowane z jednego archeocytu i pojedynczej otoczki. Wytwarzane przez gąbki morskie.

Gąbki

Przetrwalniki wytwarzane przez mszywioły Statoblasty – mają kształt soczewkowaty, są zbudowane z komórek odżywczych (mezodermalnych) i komórek embrionalnych (ekto – i mezodermalnych), z których powstaje nowy organizm; całość objęta jest grubą otoczką z komórek ektodermalnych.

Mszywioły

Poliembrionia Występuje u bezkręgowców i kręgowców, w tym u człowieka. Jest odmianą podziału. Polega na powstawaniu z jednego zarodka, w wyniku podziału na dwa, podziału wielokrotnego lub pączkowania, dwu lub więcej zarodków potomnych, a z nich dojrzałych osobników. Potomstwo powstałe w wyniku poliembrionii jest tej samej płci i jest jednakowe pod względem genetycznym z zarodkiem macierzystym.