Rozróżnienie miedzy ekonomią pozytywną a ekonomią normatywną Lidia Caban Na podstawie M. Blaug (1995), Metodologia ekonomii, PWN; rozdz. 5

Ekonomia pozytywna a ekonomia normatywna Ekonomia pozytywna to ekonomia naukowa, fakty, obiektywne zdania oznajmujące o świecie, czyli Jest. Ekonomia normatywna to zorientowane praktycznie zalecenia odnoszące się do problemów polityki ekonomicznej, wartości, zalecane oceny stanów tego świata, czyli Powinno się.

Gilotyna Humea Pary równoważnych antonimów pozytywnenormatywne jest powinno faktywartości obiektywnesubiektywne opisowezalecające naukasztuka prawdziwe/fałszywedobre/złe

Sądy metodologiczne kontra sądy wartościujące Charakteryzujące sądy wartościujące (metodologiczne) to wybór przedmiotu badania, metody badawczej oraz kryteriów oceny istotności poczynionych ustaleń. Oceniające sądy wartościujące (normatywne) to wartościujące twierdzenia o stanach świata, w tym oceny pewnych rodzajów ludzkiego zachowania i pewnych stanów społeczeństwa, będących wynikiem tych zachowań.

Czy nauki społeczne mogą uniknąć sądów wartościujących? Doktryna wolnej nauki społecznej od wartości: status faktów wypowiedzi typu jest, różni się od statusu normatywnych wartości, wypowiedzi typu powinno się sądy metodologiczne różnią się od sądów stosowanych w celu osiągnięcia zgody Doktryna Wertfreiheit, Max Weber twierdzi, że nauki społeczne są wolne od wartości.

Przykład ataku na zasadę Wertfreiheit Robert Heilbroner odrzuca możliwość, żeby nauki społeczne były wolne od wartości: działania ludzi mają ukrytą intencję i świadomy cel ekonomiści są podatni na sądy wartościujące

Rozwiązania problemu niemożliwości urzeczywistnienia zasady Wertfreiheit Gunnar Myrdal tak jak Heilbroner twierdzi, że ekonomia nie może być wolna od wartości: określenie sądów wartościujących na początku analizy uzyskane rezultaty są prawdziwe i obiektywne

Rys historyczny Pisma Seniora i Milla, rozróżnienie między nauką i sztuką ekonomii politycznej. John Keynes rozróżnienie na: naukę pozytywną, normatywną lub regulującą i sztukę – reguły, które pozwalają osiągnąć dane cele. Walras i Pareto, podział na ekonomię czystą i stosowaną. Optimum Pareto

Pozytywna paretowska ekonomia dobrobytu Paretowska ekonomia nie opiera się na sądach wartościujących wg: Archibalda Hennipmanna, 3 założenia: suwerenność konsumenta, brak paternalizmu, jednomyślność

Twierdzenie o niewidzialnej ręce Teza twierdzenia: równowaga wolno konkurencyjna, optymalna w sensie Pareto. Nie falsyfikowalność twierdzenia o niewidzialnej ręce

Ekonomista jako technokrata Rola ekonomisty jako technokratycznego doradcy w sprawach polityki gospodarczej wg Robbinsa. Braybrooke i Lindblom, luźny inkrementalizm.

Uprzedzenia przy ocenie faktów empirycznych Źródła uprzedzeń ekonomistów. Konkurencja doskonała – główny temat zainteresowań. Ekonomiści: planiści i wolnorynkowcy.

Podsumowanie To co jest ciągle wkracza na to co powinno być i odwrotnie; wypowiedzi typu jest są oceniane przez pryzmat opinii na temat tego co powinno być. I to właśnie wzajemne oddziaływanie faktów i wartości napędza pracę naukową. Postęp w nauce następuje, gdy dążymy do maksymalizowania znaczenia faktów i minimalizowania znaczenia wartości. A domeną ekonomistów jest sama metoda naukowa, a nie gałąź nauki.