Raport o sytuacji i perspektywach mikro i małych firm w województwie dolnośląskim Tomasz Kierzkowski Departament Klienta Biznesowego Wrocław, 13 marca 2013

1 Już po raz trzeci na początku roku Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm Dostarczenie unikalnej wiedzy o mikro i małych firmach, które odgrywają znaczącą rolę w gospodarce (1,7 mln firm, 4,5 mln zatrudnionych, 37% PKB), Reprezentatywne wyniki na poziomie krajowym i lokalnym na bazie 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, Lepsze rozumienie potrzeb mikro i małych firm oraz poznanie problemów i barier związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, Temat specjalny – e-gospodarka, czyli wykorzystanie technologii informacyjnych w mikro i małych firmach, Jak co roku - 16 konferencji regionalnych (w każdym województwie w marcu-kwietniu 2013 roku), Raport w wersji polskiej i angielskiej udostępniony na stronie Mikro firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników, Małe firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 pracowników,

2 Obniżenie Ogólnego Wskaźnika Koniunktury Mikro i Małych Firm spowodowane głównie przez znaczący spadek oceny sytuacji gospodarczej i sytuacji branży Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm syntetyczna miara nastrojów właścicieli firm Wskaźniki w ramach badania mogą przyjmować wartości od 50 do 150, przy czym 50 oznacza dużo gorzej, 75 – gorzej, 100 – ani lepiej, ani gorzej, 125 – lepiej, 150 – dużo lepiej 8 obszarów wchodzących w skład Ogólnego Wskaźnika Koniunktury Poprzednie 12 miesięcy Następne 12 miesięcy +~4 -7,6 -4,5 -1,4 -0,9 -0,8 -0,2 -1,0 -0,7 R/R

3 Firmy dużo lepiej oceniają obszary, na które mają wpływ. W porównaniu z ostatnim badaniem, gorsze perspektywy na kolejny rok. Zdecydowanie najniższa ocena - oba czynniki poza zasięgiem wpływu firmy Dużo lepsza ocena. Ostatnie 12 miesięcy ocenione wyżej niż rok temu Najwyższa ocena i najmniejsze zmiany w stosunku do ubiegłorocznych badań Odniesienie do ubiegłorocznego badania

4 Najbardziej stabilna sytuacja firm produkcyjnych, widoczne pogorszenie koniunktury w budownictwie Produkcja - stabilnie, dostosowywanie się do sytuacji rynkowej, innowacyjność, rozwój eksportu, Usługi – najwyższy poziom wskaźnika, chociaż spowolnienie ma wpływ na nastroje przedsiębiorców, Handel – najniższy poziom wskaźnika, często firmy lokalne – wyzwaniem konkurencja dużych firm, Budownictwo – zmniejszanie się portfela zamówień, wzrost opóźnień w terminowym ściąganiu należności Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm

5 Najbardziej obniżył się wskaźnik dla firm lokalnych o długim stażu, najwyższy poziom optymizmu mają młode firmy Obszar działania firmyCzas istnienia Lokalizacja siedziby firmy Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm Zmiana wskaźnika YoY Ocena zwiększa się wraz z rozwojem i poszerzaniem obszaru działania firmy Najwyższy i najbardziej stabilny poziom wskaźnika wśród młodych firm działających do 3 lat. Po raz pierwszy mierzono poziom wskaźnika w zależności od lokalizacji w mieście lub na obszarach wiejskich i nie odnotowano istotnej różnicy w poziomie wskaźnika

6 Województwo dolnośląskie – trochę oficjalnej statystyki Liczba mikro i małych firm Aktywne mikro firmy (7,9%) Aktywne małe firmy4 023 (7,6%) Aktywne mikro i małe firmy na 1000 mieszkańców 46,7 (Polska 44,7) Zatrudnienie Mikro firmy (7,6%) Małe firmy (7,6%) Inwestycje Średnie nakłady (tys. PLN) mikro firmy 14,5 (Polska 15,0) Średnie nakłady inwestycyjne (tys. PLN) małe firmy 315,1 (Polska 320,9) Przychody Średnie przychody (tys. PLN) mikro firmy 370 (Polska 435) Średnie przychody (tys. PLN) małe firmy 6,9 (Polska 8,5) Źródło: Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w roku 2010, Główny Urząd Statystyczny

7 Dolnośląskie: Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm niższy niż średnia krajowa Dolnośląskie: Ocena poprzednich i kolejnych 12 miesięcy niższa niż średnio w Polsce Podregiony: Najwyższa ocena we Wrocławiu, Ostatnie 12 miesięcy najsłabiej ocenione w podregionie wałbrzyskim, Najgorsze perspektywy na rok 2013 w podregionie wrocławskim, Duży spadek Wskaźnika r/r w podregionie jeleniogórskim.

8 Ocena sytuacji w poprzednich 12 miesiącach gorsza w stosunku do średniej krajowej w każdym z obszarów -0,6 -1,1 -1,2 -2,1 -0,3 -1,2 -1,7 -0,7 -1,3 Dolnośląskie vs Polska

9 Firmy z Dolnego Śląska lepiej oceniają następne 12 miesięcy -0,6 -1,7 +0,2 -0,3 -1,0 -1,1 0 -0,1 Dolnośląskie vs Polska

10 Stopniowo zwiększa się wykorzystanie zewnętrznego finansowania działalności bieżącej i inwestycji Skłonność do korzystania ze źródeł zewnętrznych rośnie wraz z wielkością firmy (co piąta firma mikro oraz co druga firma mała korzysta z finansowania zewnętrznego) Polska: rosnący udział zewnętrznego finansowania działalności bieżącej i inwestycji Finansowanie inwestycji* *Możliwa była więcej niż jedna odpowiedź Finansowanie działalności bieżącej +2 p.p.

11 Polska: przyczyny niekorzystania z finansowania zewnętrznego wynikają przede wszystkim z polityki firm Dostępność do finansowania zewnętrznego nie jest problemem – poziom korzystania z kredytu wynika z polityki samych firm, Potencjał do dalszego wzmocnienia rozwoju polskich przedsiębiorstw poprzez większe wykorzystanie finansowania zewnętrznego, Planowane zmiany w sposobie dystrybucji środków unijnych dla firm (zwrotne instrumenty finansowe), powinny zwiększyć zainteresowanie finansowaniem zewnętrznym

12 Dolnośląskie firmy w większym stopniu korzystają z zewnętrznego finansowania bieżącej działalności Udział finansowania zewnętrznego o 5 pp. wyższy od średniej krajowej W roku 2012 z finansowania zewnętrznego najczęściej korzystały firmy z Wrocławia, W roku 2013 znaczący wzrost popytu w podregionie wałbrzyskim – w innych podregionach spadek popytu.

13 Inwestycje dolnośląskich mikro i małych przedsiębiorstw Odsetek firm inwestujących zmaleje z 43% w roku 2012 do 35% w roku 2013 (ale to o 4 pp. więcej niż średnia krajowa), Faktyczny odsetek inwestujących firm w roku 2013 może być wyższy – w ubiegłych latach rzeczywisty odsetek wyższy od planowanego, Znaczący odsetek firm z podregionu wałbrzyskiego inwestujących w roku 2013.

14 Dolnośląskie: Źródła finansowania inwestycji w roku 2013 Korzystanie ze środków własnych najczęściej deklarowały firmy z podregionu wrocławskiego, Korzystanie z kredytu najczęściej deklarowały firmy z podregionu wałbrzyskiego.

15 Polska: Rosnące znaczenie eksportu mikro i małych firm Odsetek mikro i małych eksporterów Wyniki badania dla firm eksportujących +3 p.p. Stopniowy wzrost działalności eksportowej mikro i małych firm (wzrost o + 3 p.p. w okresie 2 lat) Już blisko 200 tysięcy firm deklaruje eksport (12% spośród wszystkich mikro i małych firm), Wyraźnie lepsza ocena sytuacji firmy i przychodów wśród firm eksportowych w porównaniu z pozostałymi przedsiębiorstwami, Przychody z eksportu to jedyny w całym badaniu wskaźnik, którego wartość w roku 2012 przekroczyła poziom z roku 2010.

16 Dolnośląskie: Eksport mikro i małych firm W województwie dolnośląskim liczba eksporterów zbliżona do średniej krajowej, Najwięcej eksporterów w podregionie jeleniogórskim, najmniej we Wrocławiu, Tendencja pozytywna – coraz więcej firm myśli o eksporcie.

17 Dolnośląskie: Ocena jakości usług świadczonych przedsiębiorcom przez lokalną administrację Dolnośląskie Ocena niższa o 2 pp. od średniej krajowej, ale nadal wysoki wskaźnik w porównaniu z innymi (98). Podregiony Wynik wyższy od średniej krajowej jedynie w podregionie wałbrzyskim, Duży spadek oceny w podregionie legnicko- głogowskim.

18 Dolnośląskie: Innowacyjność produktowa mikro i małych firm Odsetek firm wprowadzających innowacje produktowe zbliżony do średniej krajowej, Najbardziej innowacyjne firmy z podregionu wałbrzyskiego.

19 Bariery rozwoju według mikro i małych firm Po raz pierwszy w ankiecie pytanie o bariery rozwojowe, Największe bariery dla mikro i małych firm są związane z zewnętrznymi uwarunkowaniami prowadzenia działalności gospodarczej, Dolnośląskie – bariery wymieniane częściej niż średnio w Polsce: Koszty pracy, Obciążenia biurokratyczne, Przepisy prawne, Zatory płatnicze, Dostęp do programów pomocowych, Dostęp do finansowania zewnętrznego, Kwalifikacje pracowników. Konkurencja innych firm nie jest takim problemem jak w innych województwach Właściciele firm byli proszeni o skwantyfikowanie każdej z barier w skali od 1 (brak bariery) do 5 (bardzo ważna bariera)

20 E-gospodarka tematem specjalnym raportu – jak mikro i małe firmy korzystają z technologii informacyjnych? 87% firm wykorzystuje komputery w działalności biznesowej, Chociaż prawie każda mikro i mała firma ma dostęp do Internetu, nie jest on w pełni wykorzystywany w działalności biznesowej.

21 Wykorzystanie Internetu przez firmy z Dolnego Śląska Działania reklamowe z wykorzystaniem Internetu Posiadanie strony internetowej Statystyki wojewódzkie zbliżone do ogólnopolskich, ale duże zróżnicowanie wewnątrz regionu, Mniejsza aktywność reklamowa w Internecie firm z Dolnego Śląska, E-administracja popularna w podregionie legnicko-głogowskim. Wykorzystanie internetu do kontaktu z administracją

22 Praktyczne kwestie wykorzystania technologii informacyjnych w mikro i małych firmach – 6 analiz w Raporcie Nowe technologie informacyjne w zarządzaniu mikro i małymi firmami (Polska Izba Gospodarcza Zaawansowanych Technologii) Rynek IT w Polsce i perspektywy jego rozwoju (Bank Pekao SA) Aspekty prawne prowadzenia sprzedaży i promocji w Internecie (dLK Korus Okoń Radcowie Prawni sp.p.) Tworzenie i zarządzanie stroną internetową (home.pl) Promocja mikro i małej firmy w Internecie (Google Polska) Bankowość elektroniczna dla firm (Bank Pekao SA)

23 Dolnośląskie: podsumowanie Ocena poprzednich i kolejnych 12 miesięcy niższa niż średnio w Polsce, Najgorzej w stosunku do średniej krajowej oceniona sytuacja branży, Znacznie powszechniejsze w stosunku do innych regionów korzystanie z zewnętrznych źródeł finansowania, 10% mikro i małych firm eksportuje swoje towary lub usługi, Innowacyjność zbliżona do średniej krajowej, Ocena jakości usług administracji wysoka (98), ale niższa od średniej krajowej, Koszty pracy najważniejszą barierą rozwojową, Potencjał związany z użyciem technologii informacyjnych jeszcze nie w pełni wykorzystany.

24 Raport w polskiej i angielskiej wersji językowej jest dostępny na stronie internetowej Banku Pekao SA pod adresem: Dziękuję za uwagę!