Interakcje leków ARV Maria Jankowska, Małgorzata Lemańska Klinika Chorób Zakaźnych Gdańsk

Interakcja leków - definicja wzajemne oddziaływanie leków w żywym organizmie zależy bezpośrednio od liczby stosowanych jednocześnie leków /przy kilku lekach wynosi 3-5%, przy 10 i więcej dochodzi do 20%/ interakcje leków mogą prowadzić do nasilenia działań ubocznych i zmniejszenia skuteczności stosowanych leków Interakcje lekowe mogą ponadto zależeć od wielu czynników indywidualnych takich jak wiek, płeć, rasa, ciąża, poziom hormonów, stosowanie używek, funkcja nerek, wątroby

Typy interakcji leków farmakokinetyczne interakcje w czasie wchłaniania leków interakcje w czasie transportu leków z krwią interakcje metaboliczne interakcje w czasie wydalania przez nerki farmakodynamiczne bezpośrednie /taki sam efekt końcowy, działanie synergistyczne/ pośrednie /gdy jeden z leków wtórnie zmienia działanie drugiego/

Interakcje wzajemne ARV

Główne interakcje NRTI leki dz.hamująco szpik /TMP-SMX, Dapson, Pyrimetamina, IFN, Sulfadiazyna, AmfoterycynaB, Flucytozyna leki powodujące neuropatie obwodowe /d4T, Hydroksymocznik, EMB, INH, Etionamid, Vinkrystyna, Złoto, Metronidazol, Disulfiram/ leki dz.toksycznie na trzustkę /Pentamidyna, Azatiopryna, Furosemid, moczopędne tiazydy, Tetracykliny, Sulfonamidy, AZT ddI, d4T ddI

Główne interakcje NRTI cd metadon leki wymagające kwaśnego środowiska /Dapson, Ketokonazol, Itrakonazol, Tetracykliny, Fluorochinolony - 2godz.przed lub po/ leki o potencjalnym dz. toksycznym na nerki /Amfoterycyna, Foscarnet, Aminoglikozydy/ AZT, ddI, d4T,ABC ddI

Główne interakcje NtRTI leki wydalane przez nerki /konkurencyjnie / /Acyclovir, Gancyclovir, Valgancyclovir, Cidofovir / leki nefrotoksyczne /aminoglikozydy, AmfoterycynaB, Pentamidyna, Wankomycyna/ TDF

Główne interakcje NNRTI leki przeciwgrzybicze /Ketokonazol/ leki p/mykobakt. RFP Rifabutyna Clarytromycyna leki antykoncepcyjne /Ethinylestradiol/ leki lipostatyczne /Atorvastatyna, Pravastatyna/ NVP, DLV, EFV /łączenie generalnie nie zalecane/ NVP,DLV - nie zalecana, EFV - 800mg DLV - nie zalecana, NVP, EFV- modyfikacja dawki DLV - modyfikacja dawki, EFV - unikać/wysypka/ NVP, DLV, EFV obniżają poziom 20-37%, używać alternatywnej metody antykoncepcji NVP - brak danych EFV - obniża poziom o ok..40%

Główne interakcje NNRTI cd Metadon Sildenafil /Viagra/ leki p/drgawkowe /Phenobarbital, Phenytoina, Carbamazepina/ NVP, DLV, EFV obniżają poziom Metadonu do 60%, dostosować dawkę DLV nie przekraczać dawki 25mg/48godz NVP, DLV, EFV monitorować poziom leków p/drgawkowych, rozważyć zastosowanie leków alternatywnych np.Depakine

Główne interakcje PI leki p/grzybicze /Ketokonazol/ leki p/mykobakt. RFP Rifabutyna Clarytromycyna leki doustne antykoncepcyjne RTV, LPV/r - nie przekraczać dawki 200mg IDV - 68% wzrost, obniżyć dawkę wszystkie PI p/wskazane wszystkie PI powodują 2-4x wzrost poziomu Rifabutyny, konieczne dostosowanie dawki wzrost poziomu Clarytromycyny o 18%/APV/ do 94%/ATV/, brak danych dotyczących NFV i LPV, tylko przy ATV 50%dawki NFV,APV,LPV,ATV zastosować metodę alternatywną

Główne interakcje PI cd leki lipostatyczne Atorvastatyna Pravastatyna leki p/drgawkowe Phenobarbital, Phenytoin, Carbamazepina/ Metadon Sildenafil /Viagra/ SQV, NFV, APV, LPV wzrost poziomu Atorvastatyny % rozpoczynać od dawki 10mg/dz spadek poziomu Pravastatyny od 33-50% bez konieczności modyfikacji dawki generalnie wskazane monitorowanie poziomu leków, należy rozważyć zastosowanie Depakiny lub innych APV, LPV, NFV, RTV % spadku poziomu Metadonu wymaga dostosowania /wzrostu/ dawki nie przekraczać dawki 25mg/48godz

Farmakoterapia choroby wrzodowej a HAART zażywanie leków zmniejszających kwaśność soku żołądkowego jest bardzo częste przeciętnie ok. 50% chorych leczonych HAART zażywa leki osłaniające, blokery receptorów H 2 lub inhibitory pompy protonowej

H2blokery i inhibitory pompy protonowej stosowane przez chorych przyjmujących HAART oparty na PI 1 na 2 HIV+ pacjentów stosuje PPI lub H2B !! Survey of Medication Used by HIV-infected pts that affect GI and potential for negative drug interactions with HAART – A. Luber et al; HIV7 Glasgow 2004; poster 206

Czas trwania terapii inhibitorami pompy protonowej 88% HIV+ pacjentów stosujących inhibitory pompy protonowej stosuje je ponad 8 tygodni 8 tygodni 5-8 tygodni mniej niż 5 tygodni

Interakcje lekowe ARV- podsumowanie W leczeniu zakażenia HIV oraz współistniejących schorzeń stosowanych jest ponad 20 leków antyretrowirusowych, dziesiątki leków do terapii infekcji oportunistycznych, liczne leki stosowane w terapii powikłań HAART, liczne leki stosowane w leczeniu chorób współistniejących Dlatego interakcje lekowe stały się problemem wszechobecnym i narastającym

Interakcje lekowe ARV- podsumowanie Rocznie pojawia się wiele danych na temat stwierdzanych nowych interakcji lekowych stąd optymalnym rozwiązaniem w prowadzeniu pacjentów jest posiadanie podstawowej wiedzy dotyczącej interakcji pomiędzy klasami leków korzystanie z bieżących informacji zachowanie czujności dobra współpraca z pacjentem