Elastyczne formy zatrudnienia czy „umowy śmieciowe”?

Jaka jest skala wykorzystywania tych umów? Czy są one szansą na wejście na rynek pracy, czy pułapką? Czy ich stosowanie chroni nas przed wysokim bezrobociem w kryzysie? Jak poprawić istniejący stan? Czy popularność tych umów w Polsce wynika ze wzrostu niepewności wywołanej kryzysem?

Elastyczne formy zatrudnienia czy „umowy śmieciowe”? Rodzaje czasowego zatrudnienia: umowa o pracę na czas określony. umowa o dzieło, umowa zlecenie, praca tymczasowa (agencje pracy tymczasowej) Wymuszanie przez pracodawców samozatrudnienia

Źródlo: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.

Procentowy udział umów cywilnoprawnych wśród zatrudnionych w różnych kategoriach wiekowych Źródło: Raport „Młodzi 2011”

Umowy czasowe: pomost czy pułapka Z analizy wynika, iż każda z form czasowego zatrudnienia dawała 40 proc. szans zatrudnienia na czas nieokreślony. W przypadku osób bezrobotnych było to 13 proc. szans, a tych, które były dwa lata temu bierne zawodowo – 6 proc. szans. (Diagnoza Społeczna 2011) W zależności od kraju szanse na przekształcenie umowy czasowej na stałą są zróżnicowane i wynoszą od 1/3 w Hiszpanii i Francji do 2/3 w Holandii i Wielkiej Brytanii (Employment in Europe 2010) Według raportu Państwowej Inspekcji Pracy, w pierwszym półroczu 2011 o 70 proc. wzrosła liczba osób, z którymi zawarto umowy cywilnoprawne zamiast umów o pracę, a w ramach umów cywilnoprawnych świadczyło pracę 29 proc. osób objętych kontrolą od stycznia do maja 2011 r., podczas gdy w 2009 odsetek ten wynosił 18,9%.

Umowa o pracę na czas określony Stosowane są standardy kodeksu pracy (płaca minimalna, ubezpieczenie społeczne, urlop wypoczynkowy i zdrowotny, BHP) Krótszy okres wypowiedzenia: 2 tygodnie Umowy na czas nieokreślony, uzależniony jest od okresu zatrudnienia u danego wynosi odpowiednio: 2 tygodnie przy przepracowaniu okresu krótszego niż 6 miesięcy, 1 miesiąc przy przepracowaniu okresu co najmniej 6 miesięcy, 3 miesiące przy przeprowadzeniu co najmniej 3 lat Zgodnie z Kodeksem Pracy, 3 kolejna umowa o pracę staje się automatycznie umową na czas nieokreślony (regulacja zawieszona na czas kryzysu) Zgodnie z przygotowywanym w Sejmie projektem, maksymalny okres zatrudnienia na umowy czasowe wyniesie 24 miesiące.

Źródło: A. Kiersztyn, Niepewność zatrudnienia, POLPAN, s. 8.

Umowa o dzieło

Umowa zlecenie

Umowa o dzieło a UOP Umowa zlecenie a UOP

Nadużywanie umów cywilnoprawnych O kwalifikacji umowy (umowa o pracę czy umowa zlecenie) nie decyduje nazwa nadana jej przez strony, ale treść. Kontrolą kwalifikowalności umów zajmuje się Państwowa Inspekcja Pracy

Skutki nadużywania umów czasowych (dualny rynek pracy) Dla pracowników / zleceniobiorców: … Dla pracodawców/zleceniodawców Dla gospodarki: Niższe bezrobocie ??? (honeymoon effect) Wysoka wrażliwość bezrobocia na zmiany koniunktury Niższe tempo wzrostu produktywności  wolniejszy rozwój gospodarczy

Wyjaśnienie popularności umów czasowych Dążenie do obniżenia kosztów Obniżenie ryzyka działalności gospodarczej Ryzyko koniunktury – niestabilność popytu Ryzyko konkurencji Ryzyko związane z kontrahentami Ryzyko podatkowe Ryzyko związane z pracownikami