Krosno w czasach II wojny światowej

1 września 1939 r. o godz. 6 i 11 niemieckie samoloty Dornier Do 17 F, należące do 14. Pułku Lotnictwa Rozpoznawczego Luftwaffe (trzy eskadry po 10 maszyn) zbombardowały krośnieńskie lotnisko. Bomby spadły także na Zakłady Gumowe Wudeta. Trzeci nalot miał miejsce 6 września. W wyniku bombardowań zginęło kilkanaście osób. Mieszkańców miasta ogarnęła panika i zaczęli masowo opuszczać miasto kierując się w stronę Lwowa.

Dnia 8 września do Krosna wdarł się zmotoryzowany oddział Niemców z I Dywizji Górskiej gen. Kublera. Po krótkiej walce miasto zostało zajęte. Zaczęła się okupacja hitlerowska.

Przez cały okres okupacji Niemcy stosowali srogi terror wobec krośnian: grudzień 1939 r. – rozstrzelanie przez Niemców na skarpie franciszkańskiej lotników polskich wziętych do niewoli. lipiec 1940 r. – aresztowania krośnieńskich nauczycieli i wywiezienie ich do więzienia w Jaśle i do obozów koncentracyjnych. 1942–1943 – w parku na Zawodziu hitlerowcy rozstrzelali około 11 osób z Krosna i z terenu brzozowskiego (np. 23.01.1943 r. rozstrzelano tu 8 osób)

Żydzi krośnieńscy w czasie II wojny Krosno przed wojną zamieszkiwało Krosno ok. 2,5 tysiąca Żydów. Pierwsza selekcja wśród żydowskiej ludności Krosna odbyła się 10 sierpnia 1942 roku. Część ludzi wywieziono m.in. do obozu w Bełżcu (około 1000 osób) Na cmentarzu izraelickim w Krośnie rozstrzelano 120 Żydów. Tego samego dnia utworzono krośnieńskie getto, które obejmowało tylko jedną ulicę w mieście - ulicę Franciszkańską, gdzie stłoczono około 600 osób. 4 grudnia 1942 roku hitlerowcy rozpoczęli likwidację getta. Jesienią 1943 r. większość pozostałych jeszcze przy życiu krośnieńskich Żydów została wywieziona do obozu zagłady w Bełżcu i obozu karnego w Szebniach, skąd po 4 miesiącach pobytu wszyscy znaleźli się w KL Auschwitz-Birkenau. Cmentarz żydowski w Krośnie

Organizacje konspiracyjne Bezwzględnej polityce okupanta już od pierwszych dni wojny zaczęto się przeciwstawiać, tworząc organizacje konspiracyjne. Już jesienią 1939 roku powstała Młoda Polska pod przywództwem Zenona Soboty, która przyłączyła się do Tajnej Organizacji Wojskowej, a następnie do Związku Walki Zbrojnej. Początki najsilniejszej i najaktywniejszej organizacji wojskowej, jaką był ZWZ, a potem Armia Krajowa, sięgają końca roku 1939. Pierwszym komendantem i organizatorem ZWZ w krośnieńskim był por. rez. Józef Cząstka ps. "Kotwicz". Pomnik AK w Krośnie przy ul. Niepodległości

Wyzwolenie Miasta 26 sierpnia 1944 Niemcy wydali zarządzenie ewakuacji miasta i o wysadzaniu budynków w Krośnie oraz ochrona grodu przez Pluton Lamparta Kompanii Bekasa  30 sierpnia 1944 – rozbrojenie oddziału hitlerowskiego przywożącego ładunki wybuchowe przy byłym starostwie i następnej grupy zakładającej je przy kinie, oraz wrzucenie bomb do Lubatówki 2 września 1944 – rozbrojenie grupki hitlerowców, na lotnisku.

Wyzwalanie Krosna 11 września 1944 – po kilkudniowych walkach, odbicie miasta przez wojska sowieckie 241. Dywizji Piechoty (atakującej od Głowienki lotniska) i 140. Dywizji 38. AR Frontu Białoruskiego od Korczyny, przy wsparciu 12. Brygadą Pancerną (z 4 Korpusu Pancernego Gwardii), które wkroczyły do Krosna. W wyniku walk, wiele budynków zostało zniszczonych i zginęło około 70 mieszkańców w mieście oraz w okolicy.

Skutki II wojny światowej W wyniku II wojny światowej Krosno poniosło ogromne straty. Wyjątkowo duże były ofiary w ludziach. Wielu mieszkańców miast i powiatu zginęło w obozach koncentracyjnych, w czasie pojedynczych łapanek, masowych egzekucji, a także w walce zbrojnej. Okupanci zniszczyli większość zakładów przemysłowych. Zdewastowano i wywieziono urządzenia produkcyjne z Huty Szkła, Zakładów Przemysłu Lnianego. Jeszcze w początkach 1939 r. zdemontowano fabrykę "Wudeta", której już nie uruchomiono po roku 1944.

Źródła http://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Krosna#II_wojna_.C5.9Bwiatowa – domena publiczna https://www.facebook.com/pages/Stare-Krosno/486362418073155 - domena publiczna http://www.krosno24.pl/miasto.php?podstr=historia/tekst - domena publiczna http://www.krosnocity.pl/index.php?option=com_k2&view=item&id=155 – domena publiczna http://www.napoleon.nazwa.pl/gimnazjum/infopage.php?id=309 – domena publiczna

Przygotowała: Aleksandra Kubiniec