Materiały i uzbrojenie sieci wodociągowej Wykład nr 12 „Systemy zaopatrzenia w wodę”

Materiały przewodów – kryteria doboru czynniki eksploatacyjne oddziaływanie na wodę pitną (możliwość wtórnego zanieczyszczenia wody) łatwość wymiany elementów możliwość renowacji wytrzymałość (podatność na obciążenia i uszkodzenia) łatwość montażu koszty (nakłady inwestycyjne i eksploatacyjne)

Rury żeliwne żeliwo – stop odlewniczy żelaza z węglem, krzemem, manganem, fosforem, siarką i innymi składnikami zawierającymi od 2% do 3,6% węgla w postaci cementytu lub grafitu do budowy sieci wodociągowych stosuje się powszechnie żeliwo szare i sferoidalne

Rury z żeliwa Zalety - żeliwo szare: wysoka odporność na korozję - nie wymaga powłok antykorozyjnych Zalety - żeliwo sferoidalne: podwyższona wytrzymałość Wady – żeliwo szare: kruchość i mała odporność na uderzenia i zginanie – rury mają grube ścianki, są ciężkie Wady – żeliwo sferoidalne mniejsza odporność na korozję - rury są zabezpieczane powłokami: od zewnątrz – np. z metalicznego stopu cynku z aluminium od wewnątrz – zaprawą z cementu hutniczego gr. 4 – 9 mm

Rury żeliwne - połączenia kielichowe sztywne – trwałe i szczelne, ale bardziej narażone na uszkodzenia kielichowe elstyczne – umożliwia częściowe odkształecenia (mniej narażone na uszkodzenia) kołnierzowe - sztywne

Rury stalowe mają większą wytrzymałość niż rury żeliwne (mniejsza grubość ścianek, są lżejsze) mała odporność na korozję – konieczność stosowania powłok ochronnych zewnętrznych i wewnętrznych połączenia – spawane, kołnierzowe, rzadziej kielichowe

Rury azbesto-cementowe wykonywane z mieszaniny włókien azbestowych (15-20%) i cementu portlandzkiego (85-80%) z dodatkiem wody zalety: lekkie, wytrzymałe na wysokie ciśnienie wewnętrzne, gładkie, łatwe do obróbki wady: mała odporność na uderzenia i zginanie, mała odporność na korozję chemiczną (siarczany), zawierają rakotwórczy azbest – obecnie praktycznie nie stosowane połączenia - nasuwkowe

Rury betonowe i żelebtowe mogą być stosowane dla dużych średnic (pow. 400 mm) rury betonowe mogą być stosowane tylko do przewodów bezciśnieniowych rury żelbetowe mogą być stosowane jako ciśnieniowe (0,2 – 1,2 MPa w zależności od technologii wykonania) połączenia – kielich z uszczelką gumową

Rury z tworzyw sztucznych Zalety: gładkie – niskie opory hydrauliczne lekkie – łatwy transport i montaż łatwość kształtowania i obróbki mechanicznej odporne na korozję (w tym chemiczną) Wady: starzenie się materiału mała odporność na temperaturę (wysoki współczynnik rozszerzalności liniowej) mała odporność na promieniowanie UV możliwość wtórnego skażenia mikrobiologicznego (PCV, PE) i chemicznego (PVC)

Rury z PVC (nieplastyfikowany polichlorek winylu) połączenia: kielichowe nasuwkowe kołnierze specjalne klejone (dla małych średnic)

Rury z PE (polietylen) połączenia: zgrzewane (elektroporowo lub doczołowo) nasuwkowe kołnierze specjalne

Rury GRP (Glass Reinforced Plastic) – tworzywo sztuczne wzmocnione włóknem szklanym wykonywane są z żywic termoutwardzalnych zbrojonych odśrodkowo włóknem szklanym charakteryzują się wysoką sztywnością i odpornością na korozję połączenia: łączniki stalowe, poliestrowe