Dr n. med. Karina Chmielewska OPIOIDY/OPIATY Dr n. med. Karina Chmielewska

ICD-10 DSM-IV Alkohol Opiaty Kanabinole Leki uspokajające... Kokaina Inne s. stymulujące Halucynogeny Tytoń Lotne rozpuszczalniki Kilka sub. lub inne Alkohol Amfetaminy Kofeina Kanabis Kokaina Halucynogeny Inhalanty Nikotyna Opioidy Fencyklidyna. Substancje uspokajające, nasenne,anksjolityki. Inne (np.sterydy). Używanie wielu.

Działanie depresyjne na oun opioidy alkohol leki uspokajające i nasenne czyli przy przedawkowaniu kliniczne objawy dają obraz śpiączki.

Najczęściej stosowane w Polsce opiaty/opioidy Heroina – proszek (biały) Brown sugar – brązowe, matowe bryłki Opium – ciemnobrązowe bryłki niekiedy proszek palony, i.v., i.m., s.c., rzadko doustnie, donosowo Palony, i.v……. Palone, doustnie

c.d. przetwory domowe „kompot” – płyn o kolorze kompotu wigilijnego „makowara” „zupa” „poppy tea” – ciemny płyn „zielone” „mleczko makowe”- biały płyn i.v……… i.m., s.c. Doustnie i.v. ………i.m., s.c.

Morfina, kodeina i opioidy syntetyczne Morfina – tabletki, syrop, plastry, ampułki Kodeina – tabletki, syrop Np. pentazocyna (Fortral), fentanyl, petydyna (Dolargan) metadon, tramadol, buprenorfina i.m., s.c., i.v., przezskórnie, doustnie, dokanałowo Doustnie….. Jak morfina,

Układ opioidowy (Simon 1992) Receptor mu – beta-endorfina delta – enkefalina kappa- dynorfina Pobudzenie r. opioidowych powoduje zmiany behawioralne oraz wpływa na układ: endokrynny odpornościowy wegetatywny

Zmiany behawioralne: Analgezja nadrdzeniowa i rdzeniowa Zmiany nastroju –uspokojenie Zmniejszenie aktywności ruchowej Zmniejszenie łaknienia Działanie p/drgawkowe i p/psychotyczne Rozwój tolerancji, objawy abstynencyjne

Wpływ na układ endokrynny Zwiększenie stężenia: prolaktyny i hormonu wzrostu Zmniejszenie stężenia: lipotropiny, testosteronu i hormonu antydiuretycznego Wpływ na układ immunologiczny Uogólniona limfadenopatia Osłabienie układu odpornościowego

Działanie wegetatywne: Zwężenie źrenic Hamowanie ośrodka oddechowego Obniżenie RR krwi Zwolnienie rytmu serca Zwolnienie perystaltyki jelit Hipotermia

neuroadaptacja Wyrazem neuroadaptacji mózgu jest występowanie: wzrostu tolerancji i zespółu abstynencyjnego Są to przeciwstawne sobie zjawiska ale bezwzględnie związane ze sobą. Występowanie neuroadaptacji mózgu nie zawsze świadczy o uzależnieniu: kryterium uzależnienia co najmniej 3 objawy kliniczne.

Neuroadaptacja spowodowana przewlekłym przyjmowaniem opioidów (uzależnienie) powoduje: Zmianę syntezy i uwalniania endogennych peptydów opioidowych oraz Wtórną zmianę sensytywności i gęstości receptorów opioidowych

Działanie opioidów Zwężenie źrenic Euforia, błogostan Zmniejszenie uczucia bólu, głodu, potrzeb seksualnych Subiektywne uczucie ciepła Spowolnienie psychoruchowe i senność Zwężenie źrenic Osłabienie: reakcji źrenic na światło, reaktywności ośrodka kaszlu (!), wydzielania soków żołądkowych, perystaltyki jelit (!) Obniżenie RR, bradykardia, bradypnoe

Ostre zatrucie opiatami Śpiączka Szpilkowate źrenice Spłycenie i zwolnienie częstości oddechów Spadek RR Bladość powłok Obniżenie temperatury ciała Częsta przyczyna śmierci: aspiracja treści pokarmowej

Stosowanie opioidów Zazwyczaj powoduje progresję w kierunku uzależnienia Ulega zmianie droga przyjmowania: od palenia do przyjmowania dożylnego w celu wzmocnienia działania Regularne stosowanie powoduje rozwój tolerancji i tolerancji krzyżowej Maleje działanie euforyzujące opioidów. Nowy cel przyjmowania: uniknięcie objawów abstynencyjnych

Uzależnienie od opioidów - skutki Przedawkowania Deficyty w okresie kształtowania osobowości Obniżona odporność ukł. immunologicznego – choroby wszczepienne: HCV, HIV, HBV, bakteryjne Prostytucja Kryminogenność (produkcja, handel, kradzieże) Noworodki – HIV, z. abstynencyjne, sieroctwo Choroba społecznie zakaźna

Opioidowy zespół abstynencyjny Rozszerzenie źrenic Wzrost:RR,tętna,temp. Piloerekcja Wysięk z nosa, Łzawienie, poty Kichanie Biegunka,wymioty Zab. snu Objawy obiektywne Pragnienie narkotyku Dreszcze Bóle stawowo-mięśniowe Nudności Bóle, skurcze brzucha Drażliwość Osłabienie Objawy subiektywne

Przebieg zespołu abstynencyjnego W zależności od dawki Rodzaju narkotyku Warunków detoksykacji Dobrowolności Leczenia objawów abstynencyjnych Indywidualnych cech Doświadczenia w chorobie Ogólnego stanu zdrowia

Opioidy Stymulanty Krótki czas działania Krótkie „ciągi” Psychozotwórcze Pobudzające Z. Abstynencyjny – dominują objawy psychiczne Ostre zatrucie – psychoza Znacznie dłuższy Długie „ciągi” Antypsychotyczne Uspokajające Z. Abstynencyjny – dominują objawy fizykalne Ostre zatrucie – śpiączka

Upicie zwykłe – próg nietrzeźwości 0,5 promila. Lekkie zatrucie – 0,5-1,0 pobudzenie psychoruchowe, zmniejszona zdolność kontrolowania postępowania, poczucie beztroski, łatwy kontakt z ludźmi Wyraźne objawy zatrucia – 2,0 -2,5 - oczopląs, upośledzenie widzenia, wolna reakcja źrenic na światło, ubóstwo treści wypowiedzi, znaczne upośledzenie koordynacji ruchowej, reakcje niewspółmierne do bodźców, działania popędowe (seks).

Upicie głębokie alk. Stężenie 3,5 – 4,0 promila Objawy: bełkot, powolność ruchów, niezborność, „chód na szerokiej podstawie”, preferencja postawy siedzącej niż leżącej Obniżenie RR, temperatury Zanik odruchów neurologicznych (m.in. udławienie treścią pokarmową Narastanie zaburzeń świadomości Stężenie powyżej 4,0 promila Głębokie zahamowanie oun (do śmierci włącznie)

Upicie (zatrucie) patologiczne - przebiega pod postacią zawężenia świadomości (zamroczenie) lub z dominacją objawów wytwórczych -stan utrzymuje się do kilkunastu godzin -człowiek sprawia wrażenie trzeźwego -zachowania agresywne, wściekłości -zakończone tzw. snem terminalnym -pokryte okresem niepamięci -często czyny karalne -bardzo rzadko występuje

Powikłania psychiatryczne Ostre: majaczenie alkoholowe Przewlekłe: przewlekła halucynoza, paranoja alkoholowa, - zespół amnestyczny Korsakowa (Wernickiego-Korsakowa); co najmniej po 20 latach picia otępienie alkoholowe

Majaczenie alkoholowe Wyraz zespołu abstynencyjnego Przyczynowy związek z przerwaniem picia lub zredukowaniem dawki Objawy abstynencyjne + obj. Majaczenia Zaburzenia świadomości Omamy: wzrokowe, słuchowe, dotykowe lęk

Drżenia mięśniowe Urojenia – dziania się, prześladowcze Podniecenie psychoruchowe Zaburzenia snu Nadaktywność układu autonomicznego tzn. tachykardia, rozszerzenie źrenic, nadciśnienie, wzmożona potliwość

Zespół amnestyczny Zaburzenia pamięci świeżej, zaburzenia poczucia czasu (zaburzona chronologia sytuacji) Zachowane natychmiastowe odtwarzanie Brak: zaburzeń świadomości i globalnych procesów poznawczych Konfabulacje +/-

Neurobehawioralne skutki picia alkoholu Alkohol i agresja – interakcje czynników neurobiologicznych, genetycznych, społecznych, kulturowych – niejasne przyczyny dlaczego u niektórych alkohol jest agresjogenny ?? Przewlekłe używanie alkoholu wraz z niedożywieniem zaburza funkcje neuropsychologiczne: koncentracja uwagi, pamięć logiczna, operowanie pojęciami, myślenie abstrakcyjne, rozwiązywanie problemów.

Płeć a alkohol M. są bardziej skłonni do picia alk. w tym intensywnego niż K Te same dawki alk. dają wyższe stężenie we krwi K. niż M. Uszkodzenie mózgu i wątroby szybsze u K. niż u M. Szybszy rozwój uzależnienia u K. niż u M.