Zasady i tryb przesłuchania świadka Bibliografia: netczuk Robert, „Środki ochrony świadka w polskim procesie karnym” Niezgoda Zbigniew, „Kryminalistyczne aspekty przesłuchania świadka” Waltoś Stanisław, Hofmański Piotr, „Proces karny. Zarys systemu”, wydanie 11, Warszawa 2013 Magdalena Dereń

Zasady przesłuchania świadka Porządku przesłuchania (art.171§1 kpk) Swobody wypowiedzi (art.171§1 kpk) Zakaz substytuowania zeznań świadka treścią pism, zapisków i notatek urzędowych (art. 174 kpk) Zakaz zadawania pytań sugerujących odpowiedź (art.171 §4 kpk)

1. Zasada porządku przesłuchania (art.171§1 kpk); Tryb przesłuchania świadka: Swobodna rozmowa (rozmowa wstępna) Cel: nawiązanie kontaktu z przesłuchiwanym i stworzenie właściwej atmosfery, która ma sprzyjać pozytywnemu stosunkowi świadka do przesłuchania (a więc szczerości i obszerności zeznań), Swobodna, niezobowiązująca rozmowa, Udzielenie informacji, dlaczego świadek został wezwany, Pozwala na orientację wstępną przesłuchującego, czy możliwe jest zaistnienie okoliczności wskazujących, że świadkowi będą przysługiwały określone prawa (tj. prawo zachowania tejmnicy państwowej, odmowy zeznań), Nie jest to stricte faza przesłuchania procesowego (ze względu na art. 191 §1 kpk).

1. Zasada porządku przesłuchania (art. 171§1 kpk) cz 1. Zasada porządku przesłuchania (art.171§1 kpk) cz.2; tryb przesłuchania Przesłuchanie wstępne Pouczenie o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania (art.190 kpk), brak pouczenia skutkuje niemożnością pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie (art.233 § 2 kk), Odebranie przyrzeczenia (art.187 § 2 kpk), Sprawdzenie tożsamości świadka (art.191 § 1 kpk), Na podstawie uzyskanych danych osobowych organ może ostatecznie ustalić, czy zachodzą przesłanki wynikające z art.183 i 185 kpk (prawo do uchylenia się od odpowiedzi na pytanie, prawo odmowy zeznań), zakazów dowodowych (zakaz przesłuchiwania obrońcy i duchownego), Pouczenie o treści art.182 (prawo osób najbliższych do odmowy zeznań), 183 i 185. (art. 191§2 kpk).

Zasada porządku przesłuchania (art.171§1 kpk) cz.3; tryb przesłuchania Spontaniczne zeznania Cel: pobudzenie świadka do przedstawienia wszystkich informacji, jakimi dysponuje w danej sprawie, Swobodna wypowiedź świadka, Zazwyczaj ten etap zaczyna się od słów: „Co panu wiadomo w sprawie…”, Nie należy przerywać świadkowi poprzez zadanie pytania, jednakże przesłuchujący może ingerować w tok zeznań informując świadka, iż odbiega od tematu przesłuchania, Nie jest protokołowana (sprzyja spontaniczności świadka, staje się on mniej ostrożny, wymykają mu się pewne słowa, które później uzupełnione pytaniami doprowadzą do ujawnienia faktów, które świadek wolałby przemilczeć).

Zasada porządku przesłuchania (art.171§1 kpk) cz.4; tryb przesłuchania Pytania i odpowiedzi Etap protokołowany (art.143 § 1 pkt 2 kpk ), Podmiot przesłuchujący oraz pozostali uczestnicy postępowania zadają świadkowi bezpośrednio pytania zmierzające do wyjaśnienia pojawiających się w swobodnej wypowiedzi sprzeczności lub okoliczności, które świadek w swobodnej wypowiedzi pominął (art.171 § 2 kpk), Organ kierujący przesłuchaniem może zarządzić przeczytanie protokołów zeznań złożonych w postępowaniu przygotowawczym; po odczytaniu sąd wzywa świadka do wyjaśnienia rozbieżności. Czynności końcowe Uregulowanie kosztów i strat poniesionych przez świadka w związku z wezwaniem go na rozprawę.

2. Zasada swobody wypowiedzi (art.171§1 kpk) Dyrektywa zakazująca stosowania wobec przesłuchiwanego przymusu(zadawania bólu jak i presja psychiczna spowodowana np. długotrwałym przesłuchiwaniem) lub groźby bezprawnej, hipnozy i środków chemicznych lub technicznych (art.171 § 5 kpk), Wypowiedź swobodna nie oznacza wypowiedzi dowolnej, ale mieszczącej się w danych granicach celu procesu, Swoboda kształtowania oświadczenia dowodowego, SN (V KR 42/74): nie jest ograniczeniem swobody wypowiedzi przerywanie spontanicznej wypowiedzi wielością pytań, jeśli nie krępuje swobody wypowiedzi, Zeznania świadka złożone w warunkach, które wyłączały swobodę wypowiedzi, nie mogą stanowić dowodu (art.171 § 7 kpk) – wystarczy ten fakt uprawdopodobnić, nie trzeba udowadniać.

Zasady 3 i 4 Zakaz substytuowania zeznań świadka treścią pism, zapisków i notatek urzędowych (art. 174 kpk) Dowodu z wyjaśnień oskarżonego lub z zeznań świadka nie wolno zastępować treścią pism, zapisków lub notatek urzędowych. Zakaz zadawania pytań sugerujących odpowiedź (art.171 §4 kpk) Nie wolno zadawać pytań sugerujących osobie przesłuchiwanej treść odpowiedzi, Organ przesłuchujący uchyla takie pytania (jak również pytania nieistotne, art.171§4 i 6 kpk).