Kripkenstein o sceptycyzmie Renata Ziemińska

Sceptycyzm znaczeniowy w Dociekaniach Wittgensteina Saul Kripke (ur. 1940) odnajduje w Dociekaniach Wittgensteina nową formę filozoficznego sceptycyzmu, a mianowicie sceptycyzm znaczeniowy. Ogłosił go w 1982 roku w książce Wittgenstein o regułach i języku prywatnym. Zdaniem Kripkego sceptycyzm ten jest w Dociekaniach Wittgensteina (sceptycyzm Kripkensteina). Jest to nowa forma filozoficznego sceptycyzmu.

Hipoteza kwusa „Być może w przeszłości używałem terminów ‘plus’ i ‘+’ jako oznaczających funkcję, którą nazwę tu ‘kwus’ i przyporządkuję jej symbol ‘⊕’. Jest ona zdefiniowana tak oto: x ⊕ y = x + y, jeśli x,y<57 = 5 w innym przypadku. Kto może stwierdzić, że to nie tę właśnie funkcję miałem uprzednio na myśli, gdy używałem symbolu ‘+’?”

Dodawanie w szkole Jest to eksperyment myślowy polegający na wyobrażeniu sobie sytuacji, w której zamiast dobrze mi znanego pojęcia matematycznego dodawania, używałam nieco odmiennego pojęcia „kwodawania”, które rożni się od zwykłego dodawania tylko w przypadku liczb większych od 57. Jeśli w przeszłości, np. na początku szkoły podstawowej, operowałam tylko na małych liczbach, to trudno powiedzieć, którą z tych operacji miałam na myśli. Nie odróżniałam wtedy dodawania od kwodawania.

Dodawanie i kwodawanie Teraz po zapoznaniu się z eksperymentem Kripkego, odróżniam te dwie operacje, ale nie wiem, jak rozstrzygnąć, którą operację wykonywałam na początku szkoły podstawowej. Nie rozpatrywałam wtedy liczb większych od 57, a w przypadku liczb mniejszych operacje te są nieodróżnialne.

Fakty znaczeniowe? Kripke odrzuca po kolei propozycje konstytuowania faktów znaczeniowych. Faktami znaczeniowymi nie są ani dyspozycje do używania słów, ani historia używania słów przez mówiącego, ani jego dane świadomości. Żadna z propozycji nie radzi sobie z hipotezą kwusa. Nawet wszechwiedzący Bóg mający dostęp do wszystkich faktów „nie mógłby ustalić, że używając słowa ‘plus’, miałem na myśli dodawanie”. Bóg, który zna wszystkie fakty, nie może tego wiedzieć, jeśli nie istnieje taki fakt.

Jak ustalić, co teraz mam na myśli? A jeśli w przeszłości nie było faktu konstytuującego to, co miałem na myśli, kontynuuje Kripke, to tak samo jest obecnie, w odniesieniu do moich obecnych myśli. there are no conditions which could make attributions of meaning true or false.

Reguły znaczeniowe there are no facts about what rule a person intends to follow by their use of a particular expression. KW’s skepticism is ontological, not epistemological, and it is about intended meaning, not rules. It is skepticism about the existence of facts which determine what people intend to mean with the use of linguistic expressions.

Wątpienie co do przeszłości A person cannot coherently doubt what they mean by a term while they are using it. But, KW says, we can doubt our past use of a term without such difficulty: “if I use language at all, I cannot doubt coherently that ‘plus,’ as I now use it, denotes plus! Perhaps I cannot doubt this about my present usage. But I can doubt that my past usage of ‘plus’ denoted plus.

Teza sceptycyzmu znaczeniowego „Niemożliwe jest, by jakiekolwiek słowo miało jakieś znaczenie”. nie ma żadnych faktów dotyczących znaczenia, lub nigdy nie jest dosłownie prawdą, że ktoś ma coś na myśli, używając danego wyrażenia językowego. Kripkeański Wittgenstein próbuje uniknąć nihilizmu semantycznego interpretując zdanie „Jones, używając »+«, ma na myśli dodawanie” jako mające funkcję inną niż stwierdzanie faktów.

Praktyka ratunkiem przed sceptycyzmem Na szczęście pomimo braku (idealnych) znaczeń, istnieje praktyka językowa (i przypadki wzorcowe), w której ludzie się komunikują przy pomocy znaczeń niedookreślonych i przybliżonych. Znaczenia są konstytuowane w społecznym dyskursie, na bazie przypadków wzorcowych. jednostka, rozważana w oderwaniu od jakiejkolwiek wspólnoty językowej, nie może być uważana za mówiącą w jakimś języku.

Nowa koncepcja znaczenia W Traktacie Wittgensteina zdanie zawdzięczało swoje znaczenie warunkom prawdziwości. W Dociekaniach porzuca się tę koncepcję na rzecz warunków stwierdzalności w ramach gry językowej. Elastyczność nowej koncepcji znaczenia jest sposobem na uniknięcie sceptycyzmu znaczeniowego. Brak faktów znaczeniowych wskazywanych przez hipotezę kwusa nie jest dla niej groźny. Nie ma obiektywnych faktów ani odpowiadających im warunków prawdziwości, które czyniłyby prawdziwymi stwierdzenia przypisujące znaczenie (swoim lub cudzym wypowiedziom) ale...

Znaczenie słów i wspólnota Są jednak uzasadnione sposoby przypisywania znaczeń. Reguły tego przypisywania wypracowuje w swojej praktyce wspólnota językowa. Justyfikacyjna teoria znaczenia nie rozpatruje pojedynczych podmiotów w izolacji, ale członków wspólnoty językowej. Tylko we wspólnocie językowej wydaje się sensowne mówienie o poprawnym lub niepoprawnym kierowaniu się regułą. Bez reguł zaś nie ma znaczeń i nie ma języka. Jeśli dziecko opanowało regułę dodawania, to znaczy, że będzie reagować tak, jak cała wspólnota językowa.

Społeczne znaczenie słów „Jones, używając »+«, ma na myśli dodawanie”, osoba mówiąca wyraża swoje przekonanie o tym, że sposób użycia przez Jonesa „+” będzie się zgadzał ze sposobem użycia „+” przez społeczność, do której owa osoba należy, lub być może wyraża to, że akceptuje ona Jonesa jako członka tej społeczności językowej.