KONSULTANT WOJEWÓDZKI W DZIEDZINIE PSYCHIATRII DLA WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO DR N. MED. MACIEJ KULIGOWSKI Miejsce pracy Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Podkarpackie Centrum Zdrowia Psychicznego S.C. ul. 3-go Maja Przemyśl PRAWA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI Rzeszów, dnia r. tel.: (016) – 670 – 71 – 27 kom.: 602 – 557 – 643 fax: (016) – 670 – 71 – 27 e mail:

Europejski Plan Działania na rzecz Zdrowia Psychicznego WHO 2013 każdy ma równe szanse by realizować dobrostan psychiczny podczas całego życia, zwłaszcza ci, który są najbardziej wrażliwi i narażeni na czynniki ryzyka, osoby z problemami zdrowia psychicznego są obywatelami, których prawa człowieka są w pełni respektowane, chronione i promowane, świadczenia opieki zdrowotnej są dostępne i osiągalne finansowo, dostępne w środowisku zgodnie z potrzebami osoby mają prawo do pełnego poszanowania oraz bezpiecznego i efektywnego leczenia.

W PZP na Podkarpaciu udziela się ok. 280 tyś. porad rocznie, ogółem leczeni to ok. 90 tyś. osób. Liczba łóżek ok. 1400, wskaźnik 6,4/100 tyś. mieszkańców, wskaźnik wykorzystania 94%. Hospitalizowanych ok.14 tyś. osób rocznie. Liczba psychiatrów ok. ( ), psychologów ok wzrost porad ambulatoryjnych o 7,5 % w ciągu ostatnich 3 lat, 25 % zachorowania pierwszorazowe, 50 % zachorowania pierwszorazowe w uzależnieniach, spadek o 6,5 % ilości hospitalizacji, 60 % oddziałów w szpitalach psychiatrycznych/ 40% w szpitalach ogólnych, wzrost o 60 % ilości hospitalizacji w oddziałach dziennych.

1. Brak specjalistów psychiatrów oraz terapii uzależnień w stosunku do wymagań NFZ i rzeczywistych potrzeb. Wg założeń NPOZP przy liczbie ok. 2mln mieszkańców brakuje: 55 lekarzy psychiatrów, 15 psychiatrów dzieci i młodzieży, 55 psychologów klinicznych, 132 pracowników socjalnych, 35 certyfikowanych psychoterapeutów, 20 specjalistów terapii uzależnień. 2. Brak chętnych do specjalizacji. 3. Średni czas oczekiwania na hospitalizację: Oddział Ogólnopsychiatryczny: - na bieżąco Oddział Psychosomatyczny: dni Oddział Psychogeriatryczny: 30 dni Oddział Dzienny Psychiatryczny: 15 dni Psychoterapia: do 90 dni Wizyta w PZP: do 30 dni

Wg założeń NPOZP brakuje:

W skali środków przeznaczanych na wszystkie świadczenia zdrowotne, na lecznictwo psychiatryczne na Podkarpaciu przeznacza się ok. 3,5 %. Struktura rozdziału środków wynosi: ok. 80% na lecznictwo stacjonarne; 15% ambulatoryjne; 5% dzienne. W krajach o wysokim poziomie dochodu do 6,88%; średnio ok. 4.30%

2. Brak uwzględnienia w wycenie świadczeń chorób somatycznych, na które niejednokrotnie cierpią pacjenci psychiatryczni (ok % pacjentów). Pacjenci wymagają leczenia wg kosztownych procedur bez uwzględnienia tych kosztów przez NFZ. 3. Brak wiodącego ośrodka zapewniającego kompleksową opiekę nad pacjentem (od zespołu leczenia środowiskowego{domowego), poprzez poradnię zdrowia psychicznego, profilowane oddziały, do oddziału dziennego) oraz umożliwiającego prowadzenie staży specjalizacyjnych na poziomie klinicznym /mimo dużego potencjału kadr i doświadczenia personelu/. Obecnie lekarze pozostawiają swoje oddziały (czytaj pacjentów) bez opieki na 4-6 m-cy. W 2010 r. pierwszy ośrodek (Nowa Dęba) wystąpił o prowadzenie staży klinicznych, a w 2012 Stalowa Wola, następnie Rzeszów. 4. Szczątkowy poziom opieki psychiatrycznej środowiskowej - wielokrotnie pacjenci hospitalizowani są z przyczyn socjalnych, a nie medycznych. Brak Zespołów Leczenia Środowiskowego. 5. Brak profilowanych oddziałów (leczenia nerwic, chorób afektywnych, rehabilitacji psychiatrycznej, opieki długoterminowej).

W S K A Ź N I K I Liczby lekarzy i pielęgniarek psychiatrycznych na 100 tys. mieszkańców

SCHIZOFRENIA PRAWDY I MITY

Miejsce rzetelnej wiedzy często zajmują mity i półprawdy, co sprawia, ze osoby cierpiące na schizofrenię są dyskryminowane, zwiększa to ich skłonność do izolacji, poczucie osamotnienia oraz lęk przed światem, życie ze schizofrenią jest trudne i skomplikowane, dużą ulgę może przynieść wyciągnięta dłoń. Zrozumienie i oparcie w najbliższych może bardzo ułatwić życie choremu, schizofrenia dotyka jedną na 100 osób na całym świecie, może przydarzyć się każdemu niezależnie od płci, wieku, rasy, pochodzenia społecznego, prawdą jest, że nie znamy do końca przyczyn jej powstawania, czynniki środowiskowe mogą być czynnikiem wyzwalającym, podatność może występować rodzinnie, objawy mogą pojawić się w każdym okresie życia, najczęściej jednak pod koniec okresu dojrzewania lub w pierwszej fazie dorosłego życia.

PRAWDY -schizofrenię można leczyć (regularność leczenia), -osoby chore na schizofrenię mogą wiele osiągnąć (John Nash), -osoby chore na schizofrenię nie są groźne, -schizofrenia nie jest spowodowana przez złych rodziców, osoby te mają złych, dobrych i neutralnych rodziców jak każdy inny, - osoby chore na schizofrenię nie są leniwe (brak energii to jeden z objawów), osoby te wręcz oczekują na pracę, nie chcą litości czy renty.

-opiekowanie się nad osobą chorą na schizofrenię jest trudne - może być jednak źródłem głębokiej satysfakcji osobistej, -nikt nie ma napisane na plecach, że choruje i przyjmuje leki-tak jak w innych chorobach przewlekle (cukrzyca, nadciśnienie i inne), -w każdym miejscu w Polsce są dostępne najnowocześniejsze leki, które otrzymują pacjenci w Paryżu, Londynie, Nowym Yorku czy Tokio, -aktualnie główny cel terapii to: funkcjonowanie w rodzinie; szkole, pracy; aktywność społeczna, rozwój zainteresowań, zdolność do zatrudnienia.

SCHIZOFRENIA JEST CHOROBĄ Schizofrenia jest zaburzeniem wielowymiarowym. Schizofrenia nie jest tylko chorobą. Schizofrenia nie jest chorobą dziedziczną. Schizofrenia nie jest choroba nieuleczalną. Jest schizofrenia, nie ma schizofreników. Chorzy na schizofrenię mają takie same prawa jak inni. Chorzy na schizofrenię nie zagrażają innym bardziej, niż osoby zdrowe. Chorzy na schizofrenię oczekują szacunku, zrozumienia i pomocy. Schizofrenia odkrywa pytania wspólne chorym i zdrowym.

Czego nauczyłem się od swoich pacjentów na temat Schizofrenii /prof. Andrzej Czernikiewicz/ Chorzy na schizofrenię mają jedną wspólną cechę — różnią się między sobą. Nie ma schizofreników, są tylko chorujący na schizofrenię. Jest kilka lepszych od szpitala psychiatrycznego miejsc do terapii osób chorujących na schizofrenię, nawet tych z jej pierwszym epizodem. Opór w terapii wyrażający się brakiem współpracy jest czymś normalnym i oczywistym. Zachorowanie na schizofrenię jest bardziej kryzysem rodzinnym niż osobistym chorego. Nigdy nie myśl, że lepiej już nie będzie. Chorzy nie kłamią. To chory i jego bliscy, tak samo jak inni chorzy i ich bliscy, są ekspertami w dziedzinie pomocy — psychiatra ma się od nich uczyć, a nie uczyć ich. Towarzyszymy naszym chorym dożywotnio.

Dziękuję za uwagę