Energia w środowisku (4)
Odnawialne źródła energii Biomasa Hydroenergia Energia wiatru Energia maremotoryczna (ruch wód morskich) Energia maretermalna (ciepło oceanów) Energia geotermalna Bezpośrednie wykorzystanie energii słonecznej
Energia maremotoryczna Energia przypływów i odpływów (szacunkowe zasoby: 200 GW) Energia fal morskich (szacunkowe zasoby: 3 TW) Energia prądów morskich (szacunkowe zasoby: 7 TW)
Energia przypływów i odpływów Pod wpływem siły grawitacji od Słońca i Księżyca powierzchnia wody w oceanach odkształca się – kula przyjmuje kształt elipsoidy
Energia przypływów i odpływów Powstają dwa spiętrzenia wody: jedno zwrócone do Księżyca, drugie po przeciwnej stronie. Na skutek ruchu obrotowego Ziemi spiętrzenia przesuwają się po powierzchni. Cykl wynosi 12h 25min. Występują dwa przypływy i dwa odpływy w ciągu doby. Zmiana poziomu morza następuje po nieco ponad 6 godzinach. Wysokość spiętrzeń zależy od odległości Ziemia – Księżyc i od ustawienia Słońca względem Księżyca. Największe jest podczas pełni i nowiu księżyca
Energia przypływów i odpływów Spiętrzenia są nieodczuwalne na oceanie Na wybrzeżu oceanu mają tylko 1-3 metrów wysokości Tylko w zatokach o lejowatym kształcie pojawia się duża różnica poziomów dochodząca w wyjątkowych przypadkach do 20m. Istnieje około 30 miejsc na świecie, gdzie różnica poziomów regularnie przekracza 10m. Wykorzystanie możliwości tych 30 lokalizacji dałoby moc 30GW. Przypływ i odpływ u wybrzeży Alaski
Energia przypływów i odpływów Przykłady zmian poziomu oceanu na wybrzeżu o lejowatym kształcie
Elektrownia w Saint Malo W 1966 roku w St Malo (Francja) uruchomiono elektrownię wykorzystującą przypływ wód Oceanu Atlantyckiego. Ma moc 240 MW. Zapora jest również mostem przez zatokę
Elektrownia w Saint Malo Turbiny pracują od 4 do 8 godzin dziennie, gdy różnica poziomu wody przekracza 2 m zarówno podczas przypływu, kiedy woda wlewa się do zatoki jak i podczas odpływu, gdy woda wraca do oceanu
Energia przypływów i odpływów -lokalizacje Od 1966 roku w St Malo (Francja) pracuje elektrownia o mocy 240 MW Od 1968 roku na półwyspie Kola (Rosja) działa obiekt doświadczalny o mocy 1MW. Istnieją projekty budowy w Kanadzie i Wielkiej Brytanii
Energia fal morskich Wiatr wiejący nad powierzchnią oceanu wywołuje ruch falowy na powierzchni wody Energię mechaniczną fal można zamienić na energię elektryczną Moc fal : Wysokość fali 1.5m -- 10kW na 1m długości czoła fali Wysokość fali 3.0m -- 80kW na 1m długości czoła fali
Geografia i średnia moc fal morskich na wybrzeżach Europy [kW/m] Najczęstsze i wysokie falowanie mórz u wybrzeży wysp brytyjskich, Islandii i Norwegii Nikłe falowanie w Morzach zamkniętych: Bałtyckim i Śródziemnym
Geografia fal morskich na oceanach świata
Urządzenia do zamiany energii fal na energię elektryczną Badane są 4 różne metody: Fala wywołują przepływ powietrza, które napędza turbinę Siła wyporu wywołuje ruchy w kierunku prostopadłym do powierzchni, co powoduje obracanie się wirnika połączonego z prądnicą Na falach unoszą się pływaki z cewkami, w których powstaje prąd Fale wlewają się do zbiornika, a wylewający się nadmiar wody napędza turbinę
Urządzenia do zamiany energii fal na energię elektryczną Powietrze napędza turbinę Pływak z cewkami poruszającymi się pionowo
Urządzenia do zamiany energii fal na energię elektryczną Projekt realizowany w Szkocji
Energia fal morskich Stosunkowo duże zasoby tej energii Znajduje się w wielu miejscach – wybrzeża oceanu Można przetworzyć na energię elektryczną na wiele sposobów Wysokie fale zagrażają instalacjom Od dawna trwają wielokierunkowe badania Na razie brak zadawalających wyników Wykorzystywana jest tylko lokalnie np.. Oświetlenie boji
Energia prądów morskich Prądy morskie wywołane przez energię słoneczną i ruch wirowy Ziemi Tylko 0,02% energii słonecznej docierającej do oceanów przekształca się w energię prądów. Ocena zasobów: 5-7 TW. Energia skoncentrowana jak energia rzek Woda płynie ze stabilną prędkością
Geografia prądów morskich
Geografia prądów morskich Prędkość wody 0,4-5,0 m/s, szerokość do 100 km i głębokość do 1 km. Duża w porównaniu z powietrzem gęstość wody Duża stabilność przepływu a na większych głębokościach nie ma sztormów Wymagana bliskość lądu !
Urządzenie do wytwarzania energii elektrycznej Doświadczalna instalacja planowana do budowy w Wielkiej Brytanii Działały małe instalacje między wyspami archipelagu Filipin i Indonezji na głębokości 20-30m przy prędkości prądu 2-3 m/s. Turbina działa identycznie jak wiatrak. Jest osadzona na dnie. Prąd morski płynie ze stałą prędkością i ciągle w tym samym kierunku
Energia maretermalna Ciepło mórz i oceanów Energia słoneczna absorbowana jest przez wodę na powierzchni mórz i oceanów (W ciągu jednego dnia zaabsorbowana energia równa jest energii powstającej przy spaleniu 230 mld baryłek ropy naftowej). Czy można wykorzystać tę energię
Energia maretermalna Średnia temperatura wody na powierzchni
Energia maretermalna Temperatura wody na powierzchni w strefie tropikalnej 28-30oC Temperatura wody na głębokości 700 m 2-3oC Dwie propozycje przetwarzania energii maretermicznej na energię elektryczną: Ciepła woda służy do zamiany na parę cieczy wrzących w niskich temperaturach. Para napędza turbinę i jest skraplana oddając ciepło zimnej wodzie. Ciepła woda wrze pod obniżonym ciśnieniem, napędza turbinę i skrapla się w kontakcie z zimna wodą. Przy okazji mamy odsoloną wodę.
Energia maretermalna Eksperymentalna elektrownia pracowała przez 4 miesiące u wybrzeży Hawajów. Sukcesem było to, że w sumie wygenerowała energię, która była większa od energii potrzebnej na eksploatację elektrowni.
Energia wód oceanów - podsumowanie Teoretycznie istnieją duże możliwości Olbrzymie trudności techniczne Jedyny przykład elektrowni działającej przez dłuższy czas to elektrownia w St Malo Badania naukowe idą głównie w kierunku wykorzystania energii fal morskich Od dawna istnieje wiele projektów, ale często projekt kończy się na fazie eksperymentalnej
Energia geotermalna Obserwując zjawiska zachodzące w przyrodzie a także wykonując wiercenia Ziemi przekonujemy się, że wnętrze Ziemi jest gorące. Czy można wykorzystać energię cieplną tkwiącą w skorupie ziemskiej.
Energia geotermalna Temperatura wnętrza Ziemi wynosi około 5000K Trwa stały dopływ energii do powierzchni ziemi z jej wnętrza Strumień energii płynącej na powierzchnię = 0,063 W/m2. Ziemia nie stygnie bo źródłem energii jest rozpad promieniotwórczych pierwiastków znajdujących się we wnętrzu ziemi. Energia geotermalna jest więc formą energii jądrowej. Typowy (średni) wzrost temperatury wraz z głębokością wiercenia wynosi: 2.75oC na każde 100m głebokości
Energia geotermalna Obszary: Gradient temperatury hipertermiczne ponad 8oC na 100 m semitermiczne od 4 do 8oC na 100 m normalne poniżej 4oC na 100 m
Energia geotermalna Zasoby energii geotermalnej to: Gorące wody (energia hydrotermiczna) Występują tylko w szczególnych miejscach. Woda może mieć temperaturę nawet 200-300oC, gdy występuje pod wysokim ciśnieniem. Znacznie częściej gorące wody mają temperaturę 50-70oC i występują wtedy pod znacznym obszarem powierzchni ziemi Gorące skały (energia petrotermiczna) Zasoby te występują wszędzie. Temperatura skał wynosi 30-200oC i zależy od miejsca i przede wszystkim od głębokości.
Energia geotermalna Wykorzystanie energii petrotermicznej
Energia geotermalna Wykorzystanie energii petrotermicznej Instalacja doświadczalna w Stanie Nevada to dwa otwory do głębokości około 3000 m Temperatura skały około 250oC. Jednym otworem wprowadzno zimną wodę a drugim wydostawała się woda o temperaturze 160-180oC. Po kilku miesiącach pracy i po wykonaniu badań instalacja została zamknięta. Moc cieplna źródła wynosiła do 5 MW.
Energia geotermalna Wykorzystanie energii hydrotermicznej Bezpośrednie wykorzystanie gorącej wody w zależności od jej temperatury Gorącą wodę używa się do produkcji energii elektrycznej tylko wtedy, gdy temperatura wody znacznie przekracza 100oC.
Energia geotermalna Wykorzystanie energii hydrotermicznej Wykorzystanie gorącej wody: W świecie Przykład Islandii
Energia geotermalna Wykorzystanie energii hydrotermicznej Przykład Islandii
Energia geotermalna
Podsumowanie - komentarz Energia przypływów i odpływów Niewiele energii, niewiele lokalizacji, ale jest precedens działający od 40 lat, słowem ciekawostka Energia fal morskich Energia powszechnie występująca, trudna do okiełznania, wyzwanie dla konstruktorów, jest nadzieja na wykorzystanie, bo w wielu krajach prowadzone są badania różnych konstrukcji Energia prądów morskich Duże zasoby, ale mało lokalizacji nadających się do praktycznego wykorzystania Energia ciepła oceanów Bardzo dużo zmagazynowanej energii ale w niewielu miejscach można ją wykorzystać i to z bardzo małą wydajnością Energia geotermalna Od dawna jest wykorzystywana jako energia hydrotermiczna a w przyszłości będzie również wykorzystywana energia petrotermiczna