Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

oprac. mgr Kamila Sokołowska Disacharydy oprac. mgr Kamila Sokołowska

Disacharydy inaczej dwucukry C12H22O11 Disacharydy są węglowodanami zbudowanymi z dwóch jednostek monosacharydowych. Hydroliza cząsteczki dwucukru prowadzi do utworzenia dwóch cząsteczek cukru prostego. Najważniejsze disacharydy to: - maltoza (cukier słodowy), - celobioza, - laktoza (cukier mlekowy), - sacharoza (cukier buraczany). oprac. mgr Kamila Sokołowska

Badanie składu pierwiastkowego Sacharozę umieść w probówce, podgrzewaj ostrożnie w płomieniu palnika. Obserwacje: cukier stopniowo przybierał zabarwienie od brunatnego do czarnego. Na ściankach probówki pojawiły się krople rosy. Wniosek: Zwęglenie świadczy o obecności węgla, krople cieczy to woda, zatem sacharoza składa się z węgla, wodoru i tlenu. oprac. mgr Kamila Sokołowska

oprac. mgr Kamila Sokołowska Właściwości dwucukrów substancje stałe, krystaliczne, słodkie, dobrze rozpuszczalne w wodzie, w środowisku kwaśnym lub obecności enzymów ulegają hydrolizie, np. sacharoza wg równania: C12H22O11 + H2O  C6H12O6 + C6H21O6 sacharoza glukoza fruktoza oprac. mgr Kamila Sokołowska

oprac. mgr Kamila Sokołowska roztwór cukru z HCl roztwór cukru z HCl roztwór cukru z HCl roztwór cukru z HCl Dwucukry, w których glikozydowa grupa –OH jest zablokowana (np. w sacharozie) nie wykazują właściwości redukujących, inne dają pozytywne wyniki w próbie Trommera lub w próbie Tollensa (reakcje chemiczne, służące do wykrywania aldehydów. Ketony dają negatywny wyniki próby z wyjątkiem ketoz takich jak fruktoza). Dwucukry redukujące wykazują mutarotację, tworzą również glikozydy, dwucukry nieredukujące takich cech nie posiadają. oprac. mgr Kamila Sokołowska

oprac. mgr Kamila Sokołowska Hydroliza sacharozy Wykonanie doświadczenie: rozpuść cukier buraczany w niewielkiej ilości wody, dodaj kilka kropli kwasu H2SO4, w celu rozkładu związku, delikatnie ogrzej probówkę. Wykonaj próbę Trommera Obserwacje: Szafirowy osad zmienia zabarwienie na pomarańczowy. oprac. mgr Kamila Sokołowska

Wnioski z hydrolizy sacharozy: próba daje pozytywny wynik, co oznacza, że sacharoza jako dwucukier rozkłada się w środowisku kwaśnym na dwa cukry proste wg równania: C12H22O11 C6H12O6 + C6H12O6 Jeden z cukrów to glukoza, drugi – fruktoza. Oba cukry powodują redukcję Cu2+ (szafirowe zabarwienie w osadzie) do Cu+ (pomarańczowe zabarwienie osadu). oprac. mgr Kamila Sokołowska

oprac. mgr Kamila Sokołowska Próba Trommera Podczas pozytywnej próby Trommera powstaje pomarańczowy osad Cu2O w wyniku reakcji aldehydu z Cu(OH)2 wg równania: -CHO + 2Cu(OH)2  -COOH + Cu2O + 2H2O oprac. mgr Kamila Sokołowska

Próba Tollensa (lustra srebrowego) Podczas pozytywnej próby Tollensa powstaje srebro metaliczne, osadzające się w postaci lustrzanej powłoki na szklanej powierzchni naczynia reakcyjnego wg równania: -CHO + Ag2O -COOH + 2Ag oprac. mgr Kamila Sokołowska

Działanie stężonego H2SO4 Umieść cukier buraczany na szalce Petriego. Dodaj kilka kropel stężonego kwasu siarkowego(VI). Obserwacje: cukier przybrał czarne zabarwienie. Wnioski: Cukier pod wpływem stężonego kwasu uległ zwęgleniu. oprac. mgr Kamila Sokołowska

oprac. mgr Kamila Sokołowska Sprawdź, czy odpowiesz… (wybierz 1 wiersz: a, b lub c): Zad. 1. Masy molowe dwucukrów: są takie same, są zawsze dwukrotnością cukrów prostych, z których są zbudowane, ze względu na inne grupy funkcyjne – są inne. Zad. 2. Do dwucukrów zaliczamy: laktozę, maltozę, sacharozę, celobiozę, obie dopowiedzi są prawidłowe. Zad. 3. Wzór sumaryczny sacharozy oraz laktozy: jest taki sam, różni się ze względu na różnorodność grup funkcyjnych, żadna odpowiedź nie jest prawidłowa. Zad. 4. Hydroliza sacharozy prowadzi do otrzymania: dwóch cząsteczek glukozy, cząsteczki glukozy oraz cząsteczki fruktozy, dwóch cząsteczek fruktozy. oprac. mgr Kamila Sokołowska

oprac. mgr Kamila Sokołowska Zad. 5. Doświadczenie, za pomocą którego można zbadać skład pierwiastkowy sacharydów to: próba Tollensa, próba Trommenra, rozkład pod wpływem temperatury. Zad. 6. Sacharoza wykazuje właściwości: redukujące, gdyż grupa aldehydowa w reakcji z odczynnikiem redukuje go, sama ulega utlenieniu do grupy karboksylowej, utleniające w próbie lustra srebrowego po uprzedniej hydrolizie, żadna odpowiedź nie jest właściwa. Zad. 7. Które zdanie jest prawdziwe: disacharydy są produkowane przez rośliny, disacharydy są wytwarzane przez organizmy zwierzęce, obie odpowiedzi są właściwe. Zad. 8. Stosunek molowy węgla do wodoru do tlenu w dwucukrach wynosi: 1 : 2 :1, 12 : 22 : 11, 2 : 1 : 2. oprac. mgr Kamila Sokołowska