WYKORZYSTANIE TECHNOLOGII RFID DO ZABEZPIECZENIA I KONTROLI ZBIORÓW W WOLNYM DOSTĘPIE W BIBLIOTECE UNIWERSYTETU PAPIESKIEGO JANA PAWŁA II W KRAKOWIE Marta Wójtowicz-Kowalska marta.wojtowicz_kowalska@upjp2.edu.pl Danuta Rebech danuta.rebech@upjp2.edu.pl Biblioteka UPJPII

Nowy budynek Biblioteki UPJPII Problemy lokalowe biblioteki Wolny dostęp do zbiorów Nowa struktura sygnatury AL0.L1.L2.L3.L4.L5.L6.L7./XXXX:TTT,S-DD Konieczność zabezpieczenia i kontroli zbiorów Fot. Maciej Gradowski

Technologia RFID w Bibliotece UPJPII System RFID obejmuje następujące procesy: programowanie etykiet RFID dla nowo wprowadzonych zbiorów, jak również już istniejących; zmianę statusu etykiet podczas procesu rejestracji wypożyczeń i zwrotów oraz wspomaganie procesu wprowadzania danych do systemu bibliotecznego; monitorowanie i raportowanie poprzez tzw. bramkę procesu przejścia (wyjścia) z biblioteki ze zbiorami bibliotecznymi; inwentaryzacja tzw. skontrum zbiorów bibliotecznych; poszukiwanie wybranej (wybranych pozycji) na regałach bibliotecznych; kontrola poprawności ustawienia (kolejności) zbiorów na regałach bibliotecznych.

Elementy systemu RFID w Bibliotece UPJPII Zintegrowany system wypożyczania i kontroli zbiorów oraz zabezpieczeń ich przed kradzieżą tworzą: znaczniki RFID w postaci samoprzylepnych etykiet bramki kontrolne czytniki RFID mobilne urządzenia RFID etykiety do znakowania lokalizacji (półek) serwer bazy danych aplikacje powiązane z systemem VTLS/Virtua. System ma możliwość rozbudowy o stanowisko samodzielnego wypożyczania i zwrotów oraz wrzutnię do zwrotów.

Elementy i procesy systemu RFID Znaczniki RFID – podstawowe składniki systemu, które służą do identyfikacji zbiorów bibliotecznych; zawierają status i kod kreskowy dokumentu, jego sygnaturę/kod lokalizacji oraz początek tytułu

Elementy i procesy systemu RFID Bramki kontrolne – ochrona przed nieuprawnionym wyniesieniem pozycji, która nie została zarejestrowana jako wypożyczona

Elementy i procesy systemu RFID Aplikacja „Bramka RFID” – monitorowanie książek przenoszonych przez bramki w budynku biblioteki

Elementy i procesy systemu RFID Czytniki RFID – wprowadzanie danych do systemu bibliotecznego, zmiany statusu na etykiecie, kodowanie etykiet

Elementy i procesy systemu RFID Aplikacja „Programowanie etykiet” – pobieranie danych z systemu Virtua, w którym katalogowane są zbiory biblioteczne dla poszczególnych książek i czasopism

Elementy i procesy systemu RFID Aplikacja „Virtua Connector” – automatyczny odczyt i rejestracja książek w systemie Virtua; obsługa operacji wypożyczeń i zwrotów książek

Elementy i procesy systemu RFID Etykiety do znakowania półek – klejone na półki regałów w celu wspomagania procesów inwentaryzacji i poszukiwania pozycji oraz kontroli poprawności ustawienia (kolejności) zbiorów

Elementy i procesy systemu RFID Mobilne urządzenie RFID – złożone z przenośnego komputera mobilnego wyposażonego w zintegrowany czytnik kodów kreskowych i czytnik RFID; możliwość regulacji siły/mocy odczytu; uruchomienie skanowania poprzez przycisk znajdujący się na rączce czytnika RFID (operacja skanowania kodów i odczytu etykiet RFID)

Mobilne urządzenie RFID – kontrola i zarządzanie zbiorami Funkcje mobilnego urządzenia RFID - programowanie etykiet, informacja o etykiecie, poszukiwanie zaginionych zbiorów, kontrola poprawności położenia zbiorów, inwentaryzacja/skontrum

Mobilne urządzenie RFID – kontrola i zarządzanie zbiorami Programowanie etykiet - pobieranie danych z systemu Virtua (dla książek) i odczyt kodu kreskowego (barkodu) oraz programowanie stałej wartości dla czasopism

Mobilne urządzenie RFID – kontrola i zarządzanie zbiorami Informacja o etykiecie - odczyt danych zapisanych w etykiecie. Po odczycie danych z publikacji wyświetlanie następujących informacji: kod kreskowy (barkod); sygnatura; tytuł (10 pierwszych znaków); status dostępności (w bibliotece/wypożyczona); status możliwości wypożyczenia (do wypożyczenia/tylko udostępniane na miejscu).

Mobilne urządzenie RFID – kontrola i zarządzanie zbiorami Poszukiwanie zaginionej pozycji – możliwość poszukiwania jednej lub kilku zagubionych książek jednocześnie; możliwy proces poszukiwania jako część inwentaryzacji

Mobilne urządzenie RFID – kontrola i zarządzanie zbiorami Poszukiwanie zaginionej pozycji – etapy postępowania: nie jest wymagane pobranie danych z bazy systemu Virtua; ręczne wpisanie kodu kreskowego (barkodu) poszukiwanej pozycji (w przypadku inwentaryzacji wybranie z listy); przesuwanie czytnika wzdłuż rzędu książek ustawionych na półce w trybie ciągłym, poprzez przyciśnięcie i trzymanie przycisku wyzwalania (w przypadku inwentaryzacji jest ograniczenie do listy pozycji z danej lokalizacji). W trakcie odczytu odnalezione pozycje zostają zaznaczone kolorem zielonym i uruchamia się również sygnał dźwiękowy.

Mobilne urządzenie RFID – kontrola i zarządzanie zbiorami Poszukiwanie zaginionej pozycji – etapy postępowania:

Mobilne urządzenie RFID – kontrola i zarządzanie zbiorami Kontrola poprawności ułożenia zbiorów - sprawdzenie poprawności ustawienia (kolejności) książek na półce

Mobilne urządzenie RFID – kontrola i zarządzanie zbiorami Kontrola poprawności ułożenia zbiorów – etapy postępowania: możliwość ustalenia tolerancji przesunięcie ze względu na siłę odczytu etykiet; pobranie danych z bazy systemu bibliotecznego Virtua, w którym są katalogowane zbiory; podanie zakresu, (dwa pierwsze człony sygnatury i lokalizacja); sczytanie kodu kreskowego 2D z półki (określający początek zbioru) i opcjonalnie drugi kod półki (określający koniec zbioru); przesuwanie czytnika wzdłuż rzędu książek ustawionych na półce w trybie ciągłym, poprzez przyciśnięcie i trzymanie przycisku wyzwalania.

Mobilne urządzenie RFID – kontrola i zarządzanie zbiorami Kontrola poprawności ułożenia zbiorów – etapy postępowania:

Mobilne urządzenie RFID – kontrola i zarządzanie zbiorami Kontrola poprawności ułożenia zbiorów – wynik odczytu

Mobilne urządzenie RFID – kontrola i zarządzanie zbiorami Inwentaryzacja (skontrum) - sczytanie danych z etykiet książek na półkach i porównanie ich z zawartością bazy systemu bibliotecznego Virtua

Mobilne urządzenie RFID – kontrola i zarządzanie zbiorami Inwentaryzacja (skontrum) – etapy postępowania: pobranie danych z bazy systemu bibliotecznego Virtua, w którym są katalogowane zbiory; podanie zakresu (dwa pierwsze człony sygnatury i lokalizację); sczytanie kodu kreskowego 2D z półki (określający początek zbioru) i opcjonalnie drugi kod półki (określający koniec zbioru); przesuwanie czytnika wzdłuż rzędu książek ustawionych na półce w trybie ciągłym, poprzez przyciśnięcie i trzymanie przycisku wyzwalania; rejestracja.

Mobilne urządzenie RFID – kontrola i zarządzanie zbiorami Inwentaryzacja (skontrum) – etapy postępowania:

Mobilne urządzenie RFID – kontrola i zarządzanie zbiorami Inwentaryzacja (skontrum) – wynik odczytu

Zalety i wady rozwiązania jednoczesne zastąpienie kodów kreskowych identyfikujących zbiory i pasków magnetycznych chroniących zbiory przed kradzieżą; odczytywanie danych na odległość, nawet gdy tag/etykieta nie jest widoczny; przechowywanie w tagach RFID o wiele więcej informacji niż w kodach kreskowych i etykietach zajmując przy tym mniej miejsca (pojemność pamięci identyfikatora to od kilkudziesięciu do kilku tysięcy bitów); możliwość wielokrotnego zapisu informacji w tagach, a także odczyt wielu tagów równocześnie; większa odporność na uszkodzenia tagów RFID; integracja z istniejącym systemem automatycznej identyfikacji (kody kreskowe);

Zalety i wady rozwiązania możliwość identyfikacji zbiorów (na etykiecie zapisana sygnatura, barkod, tytuł, status); zabezpieczenie księgozbioru (włączenie alarmu w przypadku próby przekroczenia bramki z książką o statusie „niewypożyczona” wraz z jej identyfikacją); usprawnienie procesu wypożyczeń i zwrotów wielu egzemplarzy książek jednocześnie (bez konieczności sekwencyjnego odczytywania kodów kreskowych); przeprowadzenie inwentaryzacji/skontrum za pomocą mobilnego czytnika, bez konieczności wyjmowania rejestrowanych książek z półek (przyspieszenie prac inwentaryzacyjnych to minimalizacja niewygody, jaką dla czytelników jest ograniczenie dostępu do części księgozbioru na czas prac inwentaryzacyjnych);

Zalety i wady rozwiązania odnajdywanie zagubionych pozycji umieszczonych w nieodpowiednich miejscach za pomocą mobilnego czytnika; możliwość kontroli poprawności ułożenia zbiorów za pomocą mobilnego czytnika.

Zalety i wady rozwiązania ograniczenie, przez niektóre substancje np. metal, sposobu działania etykiety (mogą one zakłócać lub niekorzystnie wpływać na transmisję radiową); nieodpowiednie ustawienie siły sygnału na czytnikach może spowodować błędy w odczycie zwrotów i wypożyczeń w sytuacji, gdy książka znajdzie się zbyt blisko czytnika w momencie, gdy ktoś inny wypożycza książki.

Dziękujemy za uwagę Marta Wójtowicz-Kowalska marta.wojtowicz_kowalska@upjp2.edu.pl Danuta Rebech danuta.rebech@upjp2.edu.pl