Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.
oprac. mgr Kamila Sokołowska2
Skorupa ziemska to zewnętrzna, czynna biologicznie warstwa skorupy ziemskiej, utworzona w wyniku wietrzenia skał i przemian substancji organicznej. zewnętrzna część litosfery. Gleba Litosfera skalna, zewnętrzna warstwa ziemi. Skała połączenie minerałów w większe zbiory, wietrzenie – całokształt przemian zachodzących pod wpływem różnych czynników. Wietrzenie skał całokształt procesów zachodzących podczas przemiany skały litej w glebę z udziałem różnorodnych czynników.
Charakter wietrzenia: oprac. mgr Kamila Sokołowska4 RodzajOpis chemicznechemiczny rozkład substancji znajdujących się w skale z udziałem: H 2 O, CO 2, O 2, składników zanieczyszczeń powietrza biologiczneprocesy zachodzące od wpływem mikroorganizmów związane z rozrastaniem się systemu korzeniowego roślin i drzew fizycznemechaniczne rozpadanie się skał pod wpływem zamarzania i topnienia lodu, z udziałem wiatru
Warstwy gleby Poziomy glebowe CharakterystykaSkład zewnętrzny próchnica próchniczy o barwie od brunatnej do czarnej związki organiczne: bakterie pierwotniaki i grzyby podglebiewarstwa jaśniejsza piasek i żwir skałazależna od rodzaju skały mieszaninę ciał stałych, cieczy i gazów
Skład gleby gleba Część gazowa: powietrze, CO2 wnikające do gleby roztwór glebowy H2O z rozpuszczonymi substancjami kompleks sorpcyjny próchnica, cząstki zwietrzałych minerałów
Sorpcyjne właściwości gleby Badanie właściwości 1.Do zlewki z glebą wlej roztwór wodny atramentu. 2.Wstrząsaj zawartość. 3.Zawiesinę przesącz na sączku z bibuły umieszczonym na lejku. oprac. mgr Kamila Sokołowska7
Sorpcyjne właściwości gleby – cd. 1.Obserwacje: przesącz jest klarowny, bezbarwny. 2.Wnioski: gleba ma właściwości sorpcyjne polegające na zatrzymaniu na składnikach gleby gazu, cieczy, ciał stałych. oprac. mgr Kamila Sokołowska8
Chemiczne zanieczyszczenie gleby N. W. Skinder Chemia a ochrona środowiska WSiP 1991 ŹródłoOpis przemysłwęglowodory, szlam, ścieki, metale ciężkie pyły, dymy, tlenki azotu, CO, CO 2 hałdy i kopalniepył, metale ciężkie, ługi rolnictwopestycydy, herbicydy, nawozy sztuczne, chorowcopochodne węglowodorów, np. DDT, azotany transportPb(C 2 H 5 ) 4, tlenki azotu, CO, węglowodory, kauczuk azbest gospodarstwa domoweśmieci i odpadki, ścieki, detergenty
Zad. 1. Gleba to: a)związki chemiczne znajdujące się na zewnętrznej warstwie ziemi, b)zewnętrzna część skorupy ziemskiej czynna biologicznie, c)związki chemiczne powstałe w wyniku wietrzenia skał. Zad. 2. Wietrzenie skał: a)to całokształt procesów zachodzących podczas przemiany skały litej w glebę, b)przemiany gleby zachodzące z udziałem różnorodnych czynników, c)przekształcanie stałych cząstek skały w ciekłe i gazowe. Zad. 3. Wietrzenie: a)może zachodzić z udziałem bakterii, czynników atmosferycznych i chemicznych, b)polega na fizycznym rozkruszaniu skał, c)obie odpowiedzi są właściwe. Zad. 4. Zestaw obok: a)jest sposobem na oczyszczanie gleby, b)ilustruje wietrzenie gleby, c)służy do badania sorpcyjnych właściwości gleby Zad. 1. Gleba to: a)związki chemiczne znajdujące się na zewnętrznej warstwie ziemi, b)zewnętrzna część skorupy ziemskiej czynna biologicznie, c)związki chemiczne powstałe w wyniku wietrzenia skał. Zad. 2. Wietrzenie skał: a)to całokształt procesów zachodzących podczas przemiany skały litej w glebę, b)przemiany gleby zachodzące z udziałem różnorodnych czynników, c)przekształcanie stałych cząstek skały w ciekłe i gazowe. Zad. 3. Wietrzenie: a)może zachodzić z udziałem bakterii, czynników atmosferycznych i chemicznych, b)polega na fizycznym rozkruszaniu skał, c)obie odpowiedzi są właściwe. Zad. 4. Zestaw obok: a)jest sposobem na oczyszczanie gleby, b)ilustruje wietrzenie gleby, c)służy do badania sorpcyjnych właściwości gleby oprac. mgr Kamila Sokołowska 10 Sprawdź, czy odpowiesz… (wybierz 1 wiersz: a, b lub c):
Zad. 5. Stwierdzenie z doświadczenia że gleba ma zdolności sorpcyjne: a)jest obserwacją, b)jest wnioskiem, c)obie odpowiedzi są właściwe. Zad. 6. Głównym składnikiem warstwowym gleby jest: a)próchnica, b)podglebie ze skałą, c)obie odpowiedzi są właściwe. Zad. 7. Kompleks sorpcyjny a)stanowią: próchnica, cząstki zwietrzałych minerałów, b)substancja stała odporna na czynniki atmosferyczne, c)żadna odpowiedź nie jest właściwa. Zad. 8. Skażenie gleby: a)to metale ciężkie dostające się do gleby wraz z pyłem, b)są powodowane przez zanieczyszczenia powietrza oraz wody, c)jest szczególnie trudne dla procesów samooczyszczania ze względu na cechy sorpcyjne skał. Zad. 5. Stwierdzenie z doświadczenia że gleba ma zdolności sorpcyjne: a)jest obserwacją, b)jest wnioskiem, c)obie odpowiedzi są właściwe. Zad. 6. Głównym składnikiem warstwowym gleby jest: a)próchnica, b)podglebie ze skałą, c)obie odpowiedzi są właściwe. Zad. 7. Kompleks sorpcyjny a)stanowią: próchnica, cząstki zwietrzałych minerałów, b)substancja stała odporna na czynniki atmosferyczne, c)żadna odpowiedź nie jest właściwa. Zad. 8. Skażenie gleby: a)to metale ciężkie dostające się do gleby wraz z pyłem, b)są powodowane przez zanieczyszczenia powietrza oraz wody, c)jest szczególnie trudne dla procesów samooczyszczania ze względu na cechy sorpcyjne skał. oprac. mgr Kamila Sokołowska 11