Vasermil reż. Mushon Salmona Izrael 2007

Izrael - stary naród, młode państwo: biblijne i historyczne korzenie wiary w Erec Jisrael - Ziemię Obiecaną (według Księgi Rodzaju nadanie przez Boga potomkom żydowskich patriarchów - Abrahama, Izaaka i Jakuba - ziemi na Półwyspie Arabskim; historycznie udokumentowane pojawienie się w tym rejonie ok. XIII w. p.n.e. plemion izraelskich przybyłych z Egiptu XI w. p.n.e. - narodziny państwa żydowskiego odbywające się na przestrzeni wieków podboje asyryjskie, babilońskie, perskie, greckie, rzymskie, bizantyjskie, muzułmańskie, których efektem było wygnanie i rozproszenie Żydów – odtąd żyją w diasporze koniec XIX wieku - początek ruchu syjonistycznego, dążącego do stworzenia państwa żydowskiego na terenie Palestyny biblijne granice Ziemi Obiecanej

Stary naród, młode państwo - wiek XX: po I wojnie światowej napływ żydowskiej imigracji na teren Mandatu Palestyny - rozkwit ruchu syjonistycznego, początki konfliktu izraelsko–arabskiego 29.11.1947 - podział Palestyny między Żydów i Arabów; wojna domowa 14.05.1948 - powstanie niezależnego państwa Izrael, włączenie się w konflikt kolejnych państw arabskich - początek wojen 10 izraelsko-arabskich konfliktów zbrojnych (m. in. wojna o niepodległość, wojna sześciodniowa, wojna Jom Kippur, wojny libańskie, intifady)‏ próby rozwiązania konfliktu - zaangażowanie innych państw i międzynarodowych organizacji w proces pokojowy (porozumienia z Camp David i Oslo, inicjatywa genewska etc.)‏ Izrael współcześnie

grupa etniczna: definicja: przykłady grup etnicznych: społeczność, która sama siebie postrzega jako odrębną od innych lub jest tak postrzegana przez otaczające ją zbiorowości. Odrębność tę określają następujące cechy (wystarczy jedna z nich): kultura (odrębny język, religia, tradycja)‏ historia (wspólni przodkowie, wspólne losy)‏ własne terytorium lub przekonanie o posiadaniu praw do niego stereotyp: społeczność postrzegana jako odrębna przez inne grupy lub postrzegająca tak sama siebie (autostereotyp)‏ przykłady grup etnicznych: Karaimi, Tatarzy, Łemkowie w Polsce; Baskowie w Hiszpanii i Francji; Kurdowie w Turcji, Iraku, Iranie, Syrii, Afganistanie

Żydzi - specyficzna grupa etniczna: życie w diasporze jako przyczyna nietypowości żydowskiej grupy etnicznej definicja: diaspora (z gr., oznacza „rozrzucone ziarna”) - rozproszenie członków danego narodu pośród innych narodów lub/oraz wyznawców jakiejś religii wśród wyznawców innej/innych. Członkowie diaspory zachowują pamięć o swej ojczyźnie, tożsamość religijną i kulturową, cechuje ich poczucie solidarności z innymi członkami diaspory, pielęgnacja obyczajów świadczących o ich odrębności diaspora żydowska: uwarunkowane historycznie (wygnanie z państwa, brak własnego terytorium) olbrzymie rozproszenie - obecność diaspory we wszystkich częściach świata religia jako najważniejszy element integrujący naród historycznie wspólny język (hebrajski) i kultura oraz problem przejmowania języków i kultury społeczności, w których się żyje (lub budowa nowego języka - przykład jidysz) - rozpad na odrębne grupy etniczno-kulturowe Największe współczesne diaspory żydowskie to: amerykańska (ponad 6 milionów ludzi, mniej więcej tyle, co w samym Izraelu), rosyjska (ok. 800 tys.), francuska (ponad 600 tys.), ukraińska (pół miliona), a także kanadyjska, argentyńska czy brytyjska - po ok. 300 tys. osób)‏

przykłady krajów wieloetnicznych USA - naród imigrantów, zamieszkiwany głównie przez potomków imigrantów z różnych stron świata (początkowo głównie europejskich - z Wielkiej Brytanii, Holandii i Hiszpanii, od XVII w. napływ niewolników z Afryki, XIX w. - migracje Azjatów, głównie z Chin i Japonii) oraz przez imigrantów współczesnych (ponad 7% mieszkańców)‏ Hiszpania - problemy z separatystycznymi dążeniami Basków i Katalończyków Belgia - wspólne państwo francuskojęzycznych Walonów i mówiących po holendersku Flamandów - wzajemna niechęć Turcja - niepodległościowe dążenia Kurdów, pozbawionych ojczyzny na skutek podziału jej ziem między Turcję, Persję i Syrię w I poł. XX w. Każdy z wymienionych krajów pokazuje inny model wieloetniczności i problemów z nią związanych. Wieloetniczność USA wynika z migracji ludności (podobny odsetek współczesnych mingrantów odnotowuje się obecnie w krajach Europy Zachodniej, gdzie problem wielokulturowości coraz bardziej zyskuje na znaczeniu), Baskowie i Katalończycy to część rdzennej ludności terytorium Hiszpanii, zajmująca jego wycinek; Walonowie i Flamandowie to główni mieszkańcy Belgii, w której narastają nastroje separatystyczne - obecnie Belgia ma status federacji; Mniejszość kurdyjska w Turcji, a także Iraku czy Iranie pojawiła się w tych krajach na skutek podziału między nimi terytorium Kurdystanu tureccy Kurdowie w czasie demonstracji w Stambule

społeczeństwo wieloetniczne-problemy: obcość stykających się ze sobą kultur, różnice obyczajowe czy religijne jako podłoże konfliktów nieznajomość języka a brak komunikacji między grupami, brak pracy i ubóstwo wśród imigrantów (oraz wynikający z niego wzrost przestępczości), izolacja mniejszości wynikająca z niechęci społeczeństwa i/lub dążenia grupy etnicznej do zachowania własnej tożsamości (Romowie w Polsce)‏ agresja na tle rasowym pojawienie się lub umocnienie wewnętrznych podziałów w społeczeństwie tendencje separatystyczne niektórych mniejszości destabilizujące sytuację polityczno-społeczną nielegalny imigrant z Afryki w obozie Czerwonego Krzyża, fot. AFP

społeczeństwo wieloetniczne–zalety: różnorodność kulturowa, wzbogacanie kultury dominującej w pierwiastki zaczerpnięte z kultur mniejszości otwarcie na świat rdzennych mieszkańców kraju, poszerzenie wiedzy o innych krajach, religiach i stylach życia mądra polityka wielokulturowa powodem wzrostu tolerancji w społeczeństwie kontakt z innymi nacjami powodujący rozwój nauki, technologii etc., korzystanie z osiągnięć innych społeczności brytyjskie warsztaty hinduskiego tańca odissi

„jednorodne” społeczeństwo Izraela: główne grupy etniczne: Żydzi (75,5%), Arabowie (19,6%), inni (4,3%, w tym duża grupa rosyjskich imigrantów)‏ „prawo powrotu” (gwarancja uzyskania obywatelstwa dla wszystkich Żydów przybywających do Izraela) a stopień integracji społeczności żydowskiej głębokie podziały wewnątrz społeczności izraelskiej - żydowskie grupy etniczne (Aszkenazyjczycy, Sefardyjczycy, Felaszowie, Mizrachijczycy)‏ podziały religijne (zwykli wyznawcy judaizmu przestrzegający tradycji, karaimowie, żydzi ortodoksyjni i ultraortodoksyjni (25%), żydzi mesjanistyczni, ludzie świeccy (20%); chrześcijanie, muzułmanie, druzowie mali uchodźcy z Darfuru z izraelskim opiekunem

Vasermil - portret żydowskiej prowincji: Beer Szewa - stolica izraelskiej prowincji, miasto na pustyni trudne warunki życia, brak perspektyw dla młodych ludzi, bezrobocie szukanie w świecie przestępczym szansy na lepsze życie (brat Szlomiego, rosyjscy dilerzy narkotyków)‏ problemy niedawno przybyłych imigrantów z odnalezieniem się w nowej rzeczywistości (ojciec Dimy)‏ kadr z filmu Vasermil

bohaterowie filmu: młodzi ludzie z różnych grup etnicznych, w różnym stopniu zadomowieni w Izraelu Dima - rosyjski imigrant przybyły do Izraela z rodziną w poszukiwaniu lepszego życia - wdający się w handel narkotykami Adi - czarnoskóry potomek egipskich Żydów, Felaszy - urodzony w Izraelu, jednak z racji pochodzenia i koloru skóry traktowany jak obcy Shlomi - rodowity Izraelczyk, pracujący jako rozwoziciel pizzy dla powiązanego z mafią pracodawcy kadr z filmu Vasermil

sport- szansa na lepsze życie? piłka nożna jako narzędzie integracji - budowanie wspólnej drużyny a konieczność pokonania wzajemnej niechęci i uprzedzeń nagroda za ciężką pracę (także nad sobą) - finałowy mecz na profesjonalnym stadionie, Vasermilu zwycięstwo w turnieju - szansa na wyrwanie się z Beer Szewy (pojawienie się w czasie finału obserwatorów z najlepszej szkoły piłkarskiej w Izraelu)‏ wielki finał na Vasermilu w Dzień Niepodległości (gorzka symbolika tego święta - czy upragnione od wieków państwo rzeczywiście jest dla mieszkańców idylliczną Ziemią Obiecaną? kadr z filmu Vasermil

poetyka filmu: doświadczenia dokumentalistyczne reżysera, pobyt w Wielkiej Brytanii (Vasermil to fabularny debiut Salmony)‏ dokumentalistyczne zdjęcia (czujna kamera z dystansem obserwujaca bohaterów, filmowanie z ręki, niestabilny obraz sprawiający wrażenie chwytania wydarzeń na gorąco)‏ przestrzeń miasta filmowana naturalistycznie - surowo, bez upiększeń, z dużą dokładnością estetyka obrazu i zawarta w scenariuszu krytyka rzeczywistości kojarzące się z brytyjskim kinem społecznym (Ken Loach, Mike Leigh). kadr z filmu Vasermil

zapraszamy na film www.nhef.pl znajdź nas na facebooku!