Zasady kompozycji w architekturze krajobrazu

Zasady kompozycji w architekturze krajobrazu – część I Zanim zaczniemy kształtować i zmieniać na lepsze otaczającą nas przestrzeń, zanim zaczniemy projektować i tworzyć rozległe parki, niepowtarzalne ogrody, nowoczesne zieleńce – uporządkujmy sobie podstawowe wiadomości o trudnej sztuce kompozycji.

Kompozycja Kompozycja – w sztukach plastycznych układ elementów zestawionych ze sobą w taki sposób, aby tworzyły one harmonijną całość. Kompozycją określa się również samo dzieło, zawierające połączone ze sobą składniki. Celem kompozycji jest osiągnięcie zamierzonego efektu plastycznego poprzez umiejętne dobranie kolorów, kształtów, proporcji, faktur i położenia przedstawianych elementów, czasem na drodze porządkowania podobnych do siebie składników, a kiedy indziej poprzez zestawianie ich na zasadzie kontrastu. W kompozycji wykorzystuje się też często pewne konstrukcje znane z geometrii takie jak symetria czy złoty podział. Odpowiednie operowanie tymi narzędziami daje efekt w postaci różnych nastrojów, uczuć, przeżyć jakich może doświadczyć odbiorca - można uzyskać na przykład zarówno odczucie statyczności, porządku, równowagi, harmonii, jak i dynamiki, chaosu czy nierównowagi.

Złoty podział Złoty podział (łac. sectio aurea), podział harmoniczny, boska proporcja (łac. divina proportio) — podział odcinka na dwie części tak, by stosunek długości dłuższej z nich do krótszej był taki sam, jak całego odcinka do części dłuższej (stosunek ten nazywa się złotą liczbą i oznacza grecką literą φ - czyt. "fi"). Innymi słowy: długość dłuższej części ma być średnią geometryczną długości krótszej części i całego odcinka. φ = (a+b) : a = a : b

Przykład konstrukcji Obok zilustrowano jeden z wielu sposobów wyznaczenia złotego podziału. Kolejne kroki konstrukcji: Zbuduj kwadrat o dowolnie wybranym boku a. Znajdź środek jednego z boków kwadratu (na rysunku jest to środek dolnego boku). Weź odcinek łączący środek boku z końcem boku przeciwległego (na rysunku – odcinek c) i odłóż go ze środka boku na prostej, w której zawiera się ten bok (czynność na rysunku zaznaczona łukiem okręgu). Część odłożonego odcinka, wystająca poza bok kwadratu, wyznacza szukaną długość b. Długości początkowego odcinka a i znalezionego b pozostają w złotym stosunku, a/b=φ, wyznaczają więc złoty podział skonstruowanego mimochodem odcinka a+b.

Kompozycja równoważna http://edu.oeiizk.waw.pl/~sp172b_14/tajemnice_plastyki/komp.html W obrazie Kobiety na plaży artysta Massimo Campigli zrównoważył ciężar dwóch postaci po prawej stronie obrazu, znacznie większą od tamtych postacią w żółtej sukni po stronie lewej. ,,Ciężar" plamy parasolki równoważy plama łódki o tej samej barwie.

Kompozycja symetryczna http://www.agape.com.pl/artykuly/wiosna2_460.jpg Kompozycja symetryczna to taka, której obie połowy, po dwóch stronach osi, są takie same lub bardzo do siebie podobne.

Kompozycja rytmiczna http://www.teatrmaly.tychy.pl/galeria_obok_nowa/oprzadek_mwm6.jpg Rytm w kompozycji - to powtarzanie się takich samych lub podobnych plam, kresek lub brył w pewnych określonych odstępach.

Kompozycja otwarta http://serwis-fotograficzny.prv.pl/kurs/grafika/002.JPG Jej oś nie jest wyraźnie zaznaczona, a granice obrazu ,,odcinają" ciąg dalszy, który możemy sobie wyobrazić, często przecinają one po prostu rzeczy czy postaci umieszczone na brzegach obrazu. Tak namalowana jest większość pejzaży.

Kompozycja zamknięta http://www.elizabethan-portraits.com/UnknownLady29.jpg Kompozycja zamknięta w całości ,,mieści się" na obrazie, nie ma swojego (niewidocznego) dalszego ciągu poza jego granicami i której oś można łatwo wyznaczyć.

Kompozycja statyczna http://www.muratordom.pl/zdjecia/zajawka_wielkosc_dzialki.jpg Jest oparta na układach pionowych i poziomych. Wyraża spokój, bezruch, trwałość, niezmienność.

Kompozycja dynamiczna http://www.digart.pl/praca/1393504/kompozycja_dynamiczna.html Oparta jest na liniach skośnych. Wyraża ruch, pęd, wzlot, spadanie, wszelką chwilowość sytuacji.

Kompozycja horyzontalna http://architektura.muratorplus.pl/realizacje/nowosci,87.htm Kompozycja horyzontalna, centralna – charakteryzuje ją równowaga światłocienia, równowaga linii kompozycyjnych i kolorów oraz brak silnych, wyrazistych skosów.

Kompozycja wertykalna http://ogrody.gazetadom.pl/ogrody/5,72079,4255679,Zielone_sciany.html?i=9 Ogród wertykalny Patricka Blanca – muzeum Quai Branly w Paryżu.

Opracowała mgr inż. Elżbieta Jakubowska