Polskie ruchy polityczne na przełomie XIX i XX wieku

Walczę i umrę jedynie dlatego, że w wychodku, jakim jest nasze życie, żyć nie mogę, to ubliża – słyszysz- ubliża mi jako człowiekowi z godnością nie niewolniczą. Niech inni bawią się w hodowanie kwiatków czy socjalizmu, czy polskości, czy czego innego w wychodkowej (nawet nie klozetowej) atmosferze – ja nie mogę! Józef Piłsudski […] kto żyje jak ja, długo żyć nie może: ja nie umiem na wpół nienawidzić czegoś lub kochać, ja nie umiem pół duszy oddać tylko, ja mogę albo całą oddać, albo nic nie dać. Feliks Dzierżyński

Dobre, cenne, słuszne jest to, co nas nie rani, co nami nie wstrząsa, nie razi naszych nałogów i przyzwyczajeń. […] Los nie oszczędza ich; widzą, jak na społeczeństwo, do którego należą, sypią się razy […] i właśnie dlatego twierdzą, że mają prawo domagać się od myśli pociechy. Pociechy i ukojenia – nie prawdy […] błagają: litości, mówcie nam same miękkie, pocieszające rzeczy. […] Czy zastanawialiście się, co i jak czują ginące narody? […] Jasność, pogoda, słodycz rozlewają się w duszach. Już nie trzeba myśleć, nie trzeba pracować. Na widnokręgu nie ma żadnych zagadnień, wszystko jest zrozumiałe, dostępne, przejrzyste… Stanisław Brzozowski; Legenda Młodej Polski

SOCJALIZM

Międzynarodowa Socjalno-Rewolucyjna Partia „Proletariat” 1882 – 1886 Stanisław Kunicki Ludwik Waryński

II Proletariat 1888 - 1893 Ludwik Kulczycki Feliks Perl Stanisław Mendelsohn

Związek Robotników Polskich 1889 - 1993 Julian Marchlewski Adolf Warski - Warszawski

Ludwik Krzywicki Bolesław Limanowski Edward Abramowski

Polska Partia Socjalistyczna Paryż 1892 Józef Piłsudski Stanisław Wojciechowski

Socjaldemokracja Królestwa Polskiego 1893 Julian Marchlewski Róża Luksemburg

Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy 1900 – 1918 Adolf Warski - Warszawski Feliks Dzierżyński

Polska Partia Socjaldemokratyczna Galicji i Śląska. 1897 – 1919 Jędrzej Moraczewski Henryk Lieberman Ignacy Daszyński

Narodowa Demokracja Nacjonalizm

Źródła idei narodowo - demokratycznych Związek Młodzieży Polskiej „ZET” (1887) „Przyszłość” – „PET” (1901) „Głos” (1886) Liga Polska (1887 – 1894) Zygmunt Miłkowski

Liga Narodowa 1893 - 1928 Roman Dmowski Zygmunt Balicki Jan Ludwik Popławski

Stronnictwo Narodowo - Demokratyczne 1897 – zabór rosyjski 1905 – zabór austriacki 1907 – zabór pruski

Ruch ludowy

Stojałowszczyzna 1875 - 1897 Ks. Stanisław Stojałowski

Bolesław i Maria Wysłouchowie Bolesław Wysłouch

Stronnictwo Ludowe Polskie Stronnictwo Ludowe 1895 – 1903 1903 - 1913 Jan Stapiński Wincenty Witos Jakub Bojko