heksametr +pentametr Klaudia Ziewiec DYSTYCH ELEGIJNY heksametr +pentametr Klaudia Ziewiec

METRYKA Iloczas: sylaba może być krótka (syllaba brevis), np. w wyrazach dwusylabowych: pa-ter, to-ga, sylaba może być długa z natury (syllba natura longa), jeżeli zawiera samogłoskę długą albo dwugłoskę, np. aurum, sylaba może być długa z umowy (syllaba positione longa), jeżeli po samogłosce krótkiej występuje grupa dwu lub więcej spółgłosek (z wyjątkiem połączenia głoski zwartej z płynną – muta cum liquida- l,r), - samogłoska przed samogłoską ulega skróceniu.

METRYKA Rytm wiersza antycznego związany jest z iloczasem, niezależnie od akcentu poszczególnych wyrazów Ważne jest określone następstwo sylab długich i krótkich (˘) i długich (ˉ) Czas trwania sylaby krótkiej nazywa się morą, a sylaba długa trwa dwie mory Jedną sylabę w wyrazie wymawia się silniej, z przyciskiem (ictus) – ta sylaba nazywana jest arsą Reszta sylab, wymawiana bez przycisku tworzy tezę Arsa i teza dają stopę

HEKSAMETR (gr. hex- sześć, metron- miara) Najbardziej znany rodzaj wiersza antycznego złożony z 6 daktyli (gr. daktylos – palec) Od czasów Homera heksametr jest wyznacznikiem poezji epickiej

HEKSAMETR DAKTYLICZNY Daktyl w czterech pierwszych stopach można zastąpić spondejem, w 5 stopie takie zastępstwo jest rzadkie i daje efekt artystyczny (versus spondiacus) Szósta stopa jest zawsze dwusylabowa, a sylaba ostatnia jest obojętna co do długości (anceps).

PENTAMETR DAKTYLICZNY Pentametr także jest wierszem daktylicznym, niezupełnym (katalektycznym: w trzeciej i szóstej stopie brak tezy, jest tylko arsa)

HEKSAMETR [PRZYKŁADY] „Quid tam sollicitis || vitam consummimus annis Torquemurque metu || caecaque cupidine rerum Aeternisque senes || curis, dum quaerimus, aevum Perdimus et nullo || votorum fine beati Vituros agimus || semper nec vivimus umquam.” (Maniliusz IV 1-22 Astronomica)

HEKSAMETR [PRZYKŁADY]

DYSTYCH ELEGIJNY „Ille ego qui fuerim, tenerorum lusor amorum Z połączenia heksametru i pentametru powstaje dystych elegijny „Ille ego qui fuerim, tenerorum lusor amorum Quem legis, ut noris accipe posteritas!”

DYSTYCH ELEGIJNY (Ovidius, Amores I 5, 1-8) Aestus erat, mediamque dies exegerat horam;     adposui medio membra levanda toro. pars adaperta fuit, pars altera clausa fenestrae;     quale fere silvae lumen habere solent, qualia sublucent fugiente crepuscula Phoebo,         aut ubi nox abiit, nec tamen orta dies. illa verecundis lux est praebenda puellis,     qua timidus latebras speret habere pudor.     

DYSTYCH ELEGIJNY (Sulpicia, Epistulae I) Tandem venit amor, qualem texisse pudori     quam nudasse alicui sit mihi fama magis. Exorata meis illum Cytherea Camenis     adtulit in nostrum deposuitque sinum. Exsolvit promissa Venus: mea gaudia narret,     dicetur siquis non habuisse sua. Non ego signatis quicquam mandare tabellis,     ne legat id nemo quam meus ante, velim, sed peccasse iuvat, vultus conponere famae     taedet: cum digno digna fuisse ferar.

Maximas gratias ago!  Klaudia Ziewiec