Ekologiczna i społeczna odpowiedzialność mikro, małych i średnich przedsiębiorstw Konferencja dla projektu pt. „Program wdrożenia koncepcji społecznej i ekologicznej odpowiedzialności dla przedsiębiorstwa RBBiMOS TARTAN Jacek Kuś” w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy – NABÓR I organizowanego przez SWISS CONTRIBUTION i PARP PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ www.tylkojedenadreswww.com

Katedra Botaniki i Ekologii Analiza skutków ekologicznych związanych z wycinką drzew na terenach inwestycyjnych Tomasz Stosik Katedra Botaniki i Ekologii UTP w Bydgoszczy www.tylkojedenadreswww.com 2

697 127,45 zł obw. PLN 1 Aesculus hippocastanum 300 57 958,65 zł 2 Picea pungens 3 Tilia cordata 240 112 780,44 zł 4 115 36 027,09 zł 5 180 56 390,22 zł 6 160 50 124,64 zł 7 Betula pendula 27 1 419,20 zł 8 Robinia pseudoacacia 235 16 694,40 zł 9 30 1 576,89 zł 10 25 1 314,08 zł 11 29 1 524,33 zł 12 Acer platanoides 63 12 642,08 zł 13 114 5 399,04 zł 14 270 19 180,80 zł 15 Acer pleudoplatanus 26 3 324,14 zł 16 67 13 444,75 zł 17 146 45 738,73 zł 18 170 53 257,43 zł 19 200 62 655,80 zł 20 Picea abies 21 210 98 682,89 zł 22 Pinus sylvestris 23 150 46 991,85 zł 697 127,45 zł www.tylkojedenadreswww.com 2

założono, że opłaty pobierane na wszystkich rodzajach własności gruntów: Skarbu Państwa, komunalnych i prywatnych rekompensują stratę przyrodniczą związaną z usunięciem istotnych elementów środowiska, jakimi są drzewa www.tylkojedenadreswww.com 3

stare drzewa to swoisty ekosystem, Wycięcie drzewa pociąga za sobą szereg niekorzystnych zmian w środowisku przyrodniczym: stare drzewa to swoisty ekosystem, Szczególnie w przypadku starszych okazów może przekładać się na likwidację całego „ekosystemu” z nimi związanego. Należy tu uwzglednić choćby rozwijające się na korze drzewa porosty, jak mąkla tarniowa Evernia prunastri i odnożyca jesionowa Ramalina fraxinea lub grzyby flagowiec olbrzymi Meripilus giganteus i żagwica listkowata Grifola frondosa - gatunki chronione, objęte ochroną ścisłą. W przypadku drzew starych i dziuplastych można liczyć się z wystąpieniem pachnicy dębowej Osmoderma eremita – chrząszcza objętego ścisłą ochroną gatunkową w ramach prawa krajowego i gatunku priorytetowego Unii Europejskiej w ramach Dyrektywy Siedliskowej. www.tylkojedenadreswww.com 4

Tu parę przykładów listy gatunków kwoty …. Zagospodarowanie przestrzeni wiąże się z koniecznością umiejscowienia realizowanego, nowego obiektu w zastanym otoczeniu. W projekcie należy uwzględniać uwarunkowania lokalizacyjne w tym rosnące na działce drzewa i krzewy. Sporządzona dokumentacja projektowa powinna opierać się na rzetelnej inwentaryzacji dendrologicznej i wizji projektanta w terenie Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy (Al. Prof. S. Kaliskiego 7, Bydgoszcz) www.tylkojedenadreswww.com 5

na wniosek zainteresowanej strony, organ (wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast) może odroczyć do 3 lat obowiązek uiszczenia opłaty w zamian za nasadzenia zastępcze. Nakładanie obowiązku kompensacji przyrodniczej w postaci nasadzeń zastępczych stanowi swego rodzaju barierę dla powodowania zmian w śro środowisku, a przy tym pozwala na zachowanie względnej równowagi Kompensacja w wymiarze ilościowym, tj. drzewo za drzewo, ma jednak swoje oczywiste wady, a główny zarzut dotyczy tego, że kompensacja nie równoważy strat w wymiarze wartościowym. Usuwane są bowiem często drzewa starsze, a w procesie nasadzeń zastępczych sadzi się drzewa młode. Różnica w wymiarze biologicznym i ekologicznym przy takiej zamianie nie wymaga wyjaśnień. Tak realizowane kompensacje wynikają jednak z zapisów ustawy o ochronie przyrody i z Prawa ochrony środowiska (Bejger i Sitarski 2010). www.tylkojedenadreswww.com 6

przesadzanie drzew kolidujących z zamysłem projektanta jest szczególnie przydatne w przypadku wydzieleń z dużym udziałem terenów zieleni (obiekty rekreacji i sportu). Z przyrodniczego punktu widzenia każde udane przesadzenie jest lepsze niż nasadzenie zastępcze, a tym bardziej ciągle jeszcze popularne uiszczenie opłaty bo nie niszczy rozwijających w danym miejscu organizmów roślinnych. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem wydaje się przesadzanie drzew kolidujących z zamysłem projektanta. Rozwiązanie to może być przydatne szczególnie w przypadku wydzieleń z dużym udziałem terenów zieleni, jakimi mogą być różnego rodzaju obiekty handlowe lub usługowe, a sz szczególnie związane z aktywnością fizyczną - obiekty sportowe. Przesadzane drzewa można wówczas wykorzystać w obrębie zainwestowanej działki eliminując lub ograniczając konieczność zakupu nowych roślin. Poza tym operowanie w jednorodnej przestrzeni zapewnia maksymalną zgodność siedliska wyjściowego i docelowego. Redukuje też niebezpieczeństwo uszkodzenia przesadzanych drzew podczas transportu. W przypadku udanego przesadzenia wszystkich osobników, dla których istniała konieczność, utrzymany zostanie stopień zadrzewienia obszaru. www.tylkojedenadreswww.com 7

www.tylkojedenadreswww.com 8

www.tylkojedenadreswww.com 9

Poza szeregiem zalet tej opcji należy mieć na uwadze również związane z nią ograniczenia: zagęszczenie, tempo wzrostu, wiek/wielkość, gatunek. dobre do przesadzenia: jodła jednobarwna, świerk kłujący, jałowce Juniperus sp., daglezja zielona, dąb czerwony Quercus rubra, grab pospolity, glediczja trójcierniowa, jabłonie Malus sp., kasztanowiec biały, różne gatunki klonu Acer sp., lipy Tilia sp. , śliwy sp., topole sp., wiązy , wierzby Stare - mniejsze zdolności regeneracyjne www.tylkojedenadreswww.com 2

www.tylkojedenadreswww.com 10

Wymiary bryły korzeniowej Średnica pnia [cm] Wymiary bryły korzeniowej Orientacyjna masa drzewa z bryłą korzeniową [kg] średnica [cm] wysokość [cm] 10 60 20-30 135-170 15 90 30-40 450-500 20 120 40-60 1000-1600 25 160 50-80 2300-3800 30 190 60-90 3200-4700 40 250 80-100 9200-11700 50 320 100-110 19000-21000 www.tylkojedenadreswww.com 11

Rozrost systemu korzeniowego zachodzi stopniowo i jest niezależny od wielkości przeniesionej bryły korzeniowej www.tylkojedenadreswww.com 12

Regeneracja systemu korzeniowego w zależności od średnicy pnia przesadzanych drzew: A - 10, B - 25cm w pierśnicy (źródło: Watson 2005)  www.tylkojedenadreswww.com 2

Co po przesadzeniu www.tylkojedenadreswww.com 13

Wskazane jest przesadzanie drzew szczególnie w przypadku: stosunkowo młodych osobników, odpowiednich gatunków, rosnących jako solitery, W miarę możliwości należy przesadzane drzewa wykorzystać w obrębie zainwestowanej przestrzeni, co gwarantuje maksymalną zgodność siedliskową, minimalizuje uszkodzenia podczas transportu i zapewnia utrzymanie stopnia zadrzewienia obszaru. www.tylkojedenadreswww.com 14

Dziękuję za uwagę. PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ RBBiMOS TARTAN Jacek Kuś Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Instytut Innowacyjności i Zrównoważonego Rozwoju – Fundacja Naukowa www.tylkojedenadreswww.com 3