Przygotował: Waldemar Szewczuk LUTOWANIE Przygotował: Waldemar Szewczuk

Spis treści: Czym jest „lutowanie” ? Sposoby lutowania Rodzaje lutów: Lutowanie miękkie Lutowanie twarde Rodzaje lutów: Miękkie Twarde Szlachetne(srebrne) Narzędzia potrzebne przy lutowaniu Lutownica transformatorowa Widok ogólny Elementy konstrukcji Opis Lutownica oporowa Inne rodzaje lutownic: Gazowe Na gorące powietrze Groty(końcówki) Spoiwo (lut, lutowie) Topniki Taśma do wchłaniania lutu Kostka salmiaku Lutowanie elementów elektronicznych: Odlutowywanie zużytych elementów Lutowanie na obwodzie drukowanym Łączenie dwóch przewodów Podsumowanie

Czym jest „lutowanie”? Lutowanie to łączenie metali za pomocą spoiwa (lutu) o temperaturze topnienia niższej niż temperatura topnienia metalu nim łączonego. Spis treści

Sposoby lutowania MIĘKKIE TWARDE Spis treści

Lutowanie miękkie Rodzaje: lutowanie za pomocą lutownicy lutowanie kąpielowe lutowanie piecowe lutowanie indukcyjne lutowanie płomieniowe Lutowanie miękkie stosuje się do połączeń obciążonych niewielkimi siłami, w celu otrzymania połączeń szczelnych oraz przede wszystkim – w elektrotechnice Wróć Spis treści

Lutowanie twarde Rodzaje: lutowanie gazowe lutowanie elektryczne oporowe i indukcyjne lutowanie piecowe lutowanie kąpielowe Lutowanie twarde umożliwia łączenie blach, kształtowników, części mechanizmów, elementów narzędzi skrawających itd. Wróć Spis treści

Rodzaje lutów MIĘKKIE TWARDE SZLACHETNE(SREBRNE) Spis treści

Luty miękkie Luty miękkie są stopami cyny, antymonu i ołowiu o temperaturze topnienia 183÷300°C. Stosuje się również luty niskotopliwe (t t = 70÷150°C ), przeznaczone do łączenia materiałów o niskiej temperaturze topnienia lub elementów, które nie powinny się nagrzewać podczas lutowania. Wróć Spis treści

Luty twarde Luty twarde są stopami miedzi z cynkiem i innymi składnikami. Rozróżnia się luty twarde łatwo topliwe (t t =550÷875°C ) i trudno topliwe (t t = 875÷1100°C). Wróć Spis treści

Luty szlachetne Luty szlachetne (srebrne) są stopami srebra, miedzi i cynku stosowanymi m. in. do połączeń pracujących w podwyższonych temperaturach, odpornych na korozję oraz w wyrobach precyzyjnych. Wróć Spis treści

Narzędzia potrzebne przy lutowaniu Spis treści

Lutownica transformatorowa Wróć Spis treści

Lutownica transformatorowa (elementy konstrukcji) Wróć Spis treści

Lutownica transformatorowa (opis) Nagrzewanie uzyskujemy poprzez przepływ prądu o dużym natężeniu bezpośrednio przez grot lutownicy, który jest wykonany w postaci pętli z drutu (o średnicy ok. 1,5mm) przykręconej do zacisków lutownicy. Wadą tej lutownicy jest stosunkowo szybkie przepalanie się grotów wynikłe z rozpuszczenia miedzi grota w lucie. Wróć Spis treści

Lutownica oporowa Wróć Spis treści

Lutownica oporowa (opis) Ciepło w niej jest wytwarzane przez grzałkę z drutu oporowego zasilaną prądem. We współczesnej elektronice, używa się głównie lutownice o mocy 14-15W lub tzw. stacje lutownicze - lutownice wyposażone w zasilacz o regulowanym napięciu, umożliwiający regulację temperatury grota lutownicy. Wróć Spis treści

Inne rodzaje lutownic Gazowe Na gorące powietrze Wróć Spis treści

Lutownice gazowe W tego typu lutownicach nagrzewanie uzyskujemy poprzez płomień gazu ogrzewający grot lutownicy. Używany gaz, to Propan-Butan. Podstawową zaletą lutownicy gazowej jest jej niezależność od prądu. Umożliwia ona lutowanie na "wolnym powietrzu" np. podczas naprawy samochodu. Jej wadą jest stosunkowo krótki czas działania. Wróć Spis treści

Lutownice na gorące powietrze Tego typu lutownice używane są do zaawansowanych prac elektronicznych. Nie występuje tu bezpośrednio grot, którym możemy dotknąć lutowanych elementów. Elementem nagrzewającym i stapiającym lut jest w tym przypadku gorące powietrze. Do tego typu lutownic używa się pasty lutowniczej, która "rozpływając się" skupia się wokół elementów metalowych. Wróć Spis treści

Groty (końcówki) Lutownice wyposażone są w wymienne groty, przystosowane do różnych rodzajów prac: grot prosty – przeznaczony jest do drobnych napraw sprzętu elektrycznego i przedmiotów z ocynkowanej blachy grot zakrzywiony – do lutowania elementów sprzętu elektrycznego grot cienki i zakrzywiony – do lutowania elementów sprzętu elektronicznego Wróć Spis treści

Spoiwo (lut, lutowie) W elektronice jako lut stosujemy stop cyny(40%) z ołowiem, który posiada temperaturę topienia nie przekraczającą 350 stopni C. Najczęściej stosuje się dostępny w handlu lut w postaci drutu nawiniętego na szpulki - tzw. tinol. Oprócz samego stopu cyny z ołowiem drut ten zawiera również wewnątrz jedną lub kilka nitek kalafonii. Wróć Spis treści

Topniki Topnik jest substancją , której zadaniem jest ułatwienie lutowania poprzez rozpuszczenie tlenków metali, które osadziły się na powierzchni przedmiotów lutowanych. Najczęściej stosowanym topnikiem jest kalafonia. Na jej bazie produkowane są również tzw. pasty lutownicze. Wróć Spis treści

Taśma do wchłaniania lutu Jest to taśma (splotka), która ułatwia usunięcie starego lutu np.: podczas rozlutowywania elementów elektronicznych. Wróć Spis treści

Kostka salmiaku Przeznaczona jest do czyszczenia grotów lutownicy elektrycznej, przez co zwiększa się ich żywotność. Wróć Spis treści

Lutowanie elementów elektronicznych Uwagi: Należy stosować lutownicę o małej mocy i cienkiej końcówce Czas nagrzewania obwodu drukowanego powinien być jak najkrótszy Należy stosować jak najmniej lutu Spoiwo powinno mieć w sobie topniki Spis treści

Odlutowywanie zużytych elementów Rozgrzać stary lut i przyłożyć splotkę. Spis treści

Lutowanie na obwodzie drukowanym Umieścić element na płytce. Przytknąć rozgrzany grot do miejsca spojenia i przyłożyć drut lutowia. Po zastygnięciu lutu odciąć końcówki elementu. Spis treści

Łączenie dwóch przewodów Usunąć fragment izolacji z obu przewodów a następnie je pobielić. Przyłożyć oba końce do siebie i ogrzewać aż do momentu zlania się lutu. Połączenie można wzmocnić dodatkową warstwą lutu. Zaizolować miejsce lutowania. Spis treści

Podsumowanie Lutowanie to łączenie metali za pomocą spoiwa (lutu). Aby luty były trwałe, łączone powierzchnie powinny być oczyszczone mechanicznie i chemicznie. W elektronice najczęściej stosuje się lutownice transformatorowe i oporowe o niskiej mocy. Spis treści