Geografia Liceum Temat: Zmiany na mapie politycznej świata. Opracowanie: Wioletta Gołaś

SPIS TREŚCI Mapa polityczna. Podział polityczny świata. Przyczyny zmian na mapie politycznej świata. YOUR SITE HERE

1. Mapa polityczna. Podobnie jak na świecie także i w Europie większość granic państwowych ukształtowała się w XX wieku. Najpoważniejsze zmiany zachodziły po zakończeniu I i II wojny światowej – m. in. w 1918 roku Polska odzyskała niepodległość, a w 1945 roku granice naszego kraju zostały znacznie przesunięte na zachód. YOUR SITE HERE

YOUR SITE HERE

1. Mapa polityczna. Podstawową jednostką na mapie politycznej świata jest państwo. Według norm prawa międzynarodowego składają się na nie trzy elementy: terytorium wyznaczone granicami (ukształtowanymi najczęściej w wyniki długotrwałych procesów historycznych), ludność zamieszkująca to terytorium, suwerenna władza (czyli samodzielna i niezależna), która utrzymuje relacje międzynarodowe. YOUR SITE HERE

Enklawa to terytorium jednego kraju 1. Mapa polityczna. Enklawa to terytorium jednego kraju otoczone przez obszar innego państwa, np.: San Marino i Watykan otoczone przez obszar Włoch, Lesotho przez terytorium RPA; izolowane miasta, które znajdują się w otoczeniu innego państwa np. hiszpańska miejscowość Llívia, która ze wszystkich stron graniczy z Francją; YOUR SITE HERE

1. Mapa polityczna. Eksklawa to: część państwa oddzielona od głównego terytorium powierzchnią innego kraju np.: obwód kaliningradzki oddzielony od Rosji przez Litwę, Białoruś i Łotwę, Alaska odseparowana od Stanów Zjednoczonych obszarem Kanady. YOUR SITE HERE

1. Mapa polityczna. Terytoria zależne, to zazwyczaj obszary autonomiczne, pozostające w strefie wpływów kraju, którego niegdyś były kolonią. Są one najczęściej wyspami, a ich mieszkańcy z reguły nie wykazują dążeń niepodległościowych głównie: ze względu na swoje pochodzenie, większość stanowią migranci z kraju macierzystego, z obawy przed utratą wsparcia finansowego ze strony państwa zarządzającego. YOUR SITE HERE

1. Mapa polityczna. Terytoria zależne mają m.in.: Wielka Brytania np. Bermudy, Anguilla, Falklandy, Gibraltar, Kajmany, Jersey i Montserrat, Holandia - Aruba, Bonaire, Curacao, Saint Maarten, Dania - Grenlandia i Wyspy Owcze, Norwegia -Svalbard, Stany Zjednoczone - Portoryko, Mariany Północne, Samoa Amerykańskie, Guam i Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczon., Australia - Norfolk, Wyspa Bożego Narodzenia, Nowa Zelandia -Wyspy Cooka, Niue, Tokelau, Francja - Gujana Francuska, Gwadelupa, Majotta, Martynika, Nowa Kaledonia, Reunion, Polinezja Francuska i Saint-Martin. YOUR SITE HERE

1. Mapa polityczna. YOUR SITE HERE

2. Podział polityczny świata. W minionym stuleciu liczba krajów wzrosła z 55 do niemal 200: Obecnie jest 194 państw uznawanych, 193 państwa są Członkami ONZ + Watykan nie jest członkiem ONZ; YOUR SITE HERE

2. Podział polityczny świata. Około 10 państw jest nie uznawanych, które nie uzyskały uznania na arenie międzynarodowej, Przykłady takich państw to: Abchazja, Cypr Północny, Górski Karabach, Kosowo, Naddniestrzańska Republika Mołdawska, Osetia Południowa, Palestyna, Sahara Zachodnia, Somaliland, Tajwan. YOUR SITE HERE

3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. zakończenie wojen światowych, dekolonizacja świata, przemiany polityczne po 1989r. YOUR SITE HERE

3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Większość granic państw europejskich ustalono po II wojnie światowej. Wtedy też nastąpił polityczny podział Europy na dwa bloki: blok wschodni, pozostający pod wpływem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR), zaliczono do niego kraje wyzwolone przez Armię Czerwoną; blok zachodni tworzyły państwa oswobodzone przez aliantów. YOUR SITE HERE

Europa po II wojnie światowej „Żelazna kurtyna” dzieliła Europę od 1945 do 1989 roku YOUR SITE HERE

3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Pierwsze ważne zmiany na mapie politycznej świata rozpoczęły się w okresie wielkich odkryć geograficznych XV i XVI w. Wraz z dotarciem Europejczyków do Ameryki oraz obszarów Afryki i Azji rozpoczął się proces kolonizacji. Wiązał się on z zakładaniem osad na nowo odkrytych, podporządkowywaniem miejscowej ludności oraz eksploatowaniem zasobów naturalnych. Kosztem odkrytych terenów, powstawały wielkie imperia kolonialne, takie jak: Hiszpania, Portugalia, Holandia, Anglia, Francja czy Rosja. YOUR SITE HERE

3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Zmiany na mapie politycznej przyniosła dekolonizacja. Głównymi przesłankami dekolonizacji były: rosnące koszty polityczne i ekonomiczne utrzymania i kontroli kolonii, zmniejszające się przyzwolenie dla utrzymywania represyjnego systemu w państwach kolonizujących, dążenia narodów Afryki do samostanowienia, udział żołnierzy pochodzących z Afryki w II Wojnie Światowej. YOUR SITE HERE

3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. YOUR SITE HERE

3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Dekolonizacja Azji zakończyła się wraz z oddaniem Chinom dwóch terytoriów zależnych: Hongkongu w 1997 r. i Makau w 1999 r. Ważne było ogłoszenie niepodległości Timoru Wschodniego w 2002 r., który należał do Indonezji. Status kolonii mają jedynie niewielkie wyspy Czagos należące do Wielkiej Brytanii. YOUR SITE HERE

3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Spornym obszarem jest Tajwan, ogłosił on niepodległość uznaną przez wiele krajów, w tym USA, ale Chiny nadal traktują go jako swoją prowincję. Spór o Wyspy Kurylskie toczy się między Japonią i Rosją. Wyspy te zostały zagarnięte przez ZSRR w czasie II wojny światowej, jednak Japonia nigdy nie uznała tego faktu. YOUR SITE HERE

3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Upadek komunizmu oraz proces demokratyzacji trwający na przełomie lat 80. i 90. XX w. spowodowały, że układ ten stał się nieaktualny. W 1989 r. w wyniku zachodzących przemian ustrojowych, w Polsce odbyły się częściowo demokratyczne wybory, pierwsze wśród państw bloku wschodniego. YOUR SITE HERE

3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Zmiany polityczne Europy po 1989r. 1990r. po upadku muru berlińskiego (1989r.) zjednoczyły się Niemcy, RFN przyłączyła NRD; 1991 r. rozpada się Związek Radziecki, z którego wyłaniają się: Estonia, Łotwa, Litwa, Białoruś, Ukraina, Mołdawia oraz państwa azjatyckie; 1991r. po wojnie serbsko-chorwackiej następuje proces rozpadu od Jugosławii odłączają się Słowenia i Chorwacja; 1992r. w wyniku działań wojennych i interwencji USA następuje odłączenie od Jugosławii Bośni i Hercegowiny oraz Macedonii; 17 lutego 2008 – Kosowo jednostronnie ogłosiło swoją niepodległość, nazywając się Republiką Kosowa. YOUR SITE HERE

YOUR SITE HERE

W wyniku rozpadu Jugosławii powstało 7 niepodległych państw: Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Macedonia, Czarnogóra, Serbia oraz Kosowo YOUR SITE HERE

3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. 1 stycznia 1993 r. podział Czechosłowacji na Czechy Słowację. YOUR SITE HERE

3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Aspiracje niepodległościowe zgłaszają narody zamieszkujące następujące obszary w Europie: Irlandia Północna – dążenie do oderwania się od Wielkiej Brytanii i połączenia z Irlandią; Kraj Basków w Baskonii (Hiszpania) – Baskowie mieszkający w Hiszpanii i Francji starają się odłączyć od Hiszpanii Baskonię i utworzyć własne państwo; podobne aspiracje wyrażają Katalończycy; YOUR SITE HERE

3. Przyczyny zmian na mapie politycznej. Naddniestrze - od 1990 r. niepodległy Autonomiczny Region Mołdawii, nieuznawany przez żadne z państw; północne Włochy – czynione są próby odłączenia najbogatszej, północnej części Włoch, Niziny Padańskiej i utworzenia odrębnego państwa Padanii; Szkocja – po decyzji wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE z marca 2017 r. po raz kolejny przegłosowała ogłoszenie referendum w sprawie odłączania od niej. YOUR SITE HERE

YOUR SITE HERE

Dziękuję za uwagę!