Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zajęcia realizowane w ramach projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego nr WND- POKL.03.03.02-00-022/08 pt. „Nauczyciel przedmiotów zawodowych”, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet III. Wysoka jakość systemu oświaty, Działanie 3.3. Poprawa jakości kształcenia, Poddziałanie 3.3.2 Efektywny system kształcenia i doskonalenia nauczycieli.

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Moduł I Psychologia rozwoju i osobowości Jak rozwija się w dorosłości - komunikacja Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

WZAJEMNOŚĆ MÓWI SŁUCHA KOMUNIKAT NADAWCA ODBIORCA ODBIORCA NADAWCA Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego MÓWI SŁUCHA KOMUNIKAT NADAWCA ODBIORCA WZAJEMNOŚĆ ODBIORCA NADAWCA NADAJE INFORMACJĘ ZWROTNĄ SŁUCHA

KSZTAŁTUJĄ RELACJE MIĘDZY LUDŹMI Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego KOMUNIKOWANIE SIĘ POROZUMIEWANIE WERBALNE SŁOWNE NIEWERBALNE BEZSŁOWNE MIMIKA PANTOMIMIKA PRZESYŁANIE INFORMACJI KSZTAŁTUJĄ RELACJE MIĘDZY LUDŹMI

Bariery komunikacyjne Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Bariery komunikacyjne Osądzanie krytyka „Czy ty tego naprawdę nie rozumiesz?" obrażanie „To dlatego, że jesteś leniwy" orzekanie „Ciebie ten temat w ogóle nie interesuje" chwalenie po to, aby ocenić lub manipulować „Gdybyś się trochę postarał, na pewno zrobiłbyś to lepiej" c) porównywanie Decydowanie za innych rozkazywanie „Zrobisz to tak a tak" grożenie „Jeśli tego nie zrobisz, to..." c) domyślanie się „Chyba myśli że się boję, Odpycha ją moja nieśmiałość” d) sprzeciwianie się – dyskutowanie- przekonywanie o racji

Uciekanie od cudzych problemów Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Uciekanie od cudzych problemów a) doradzanie „Najlepiej byłoby, gdybyś..." •zmienianie tematu •pocieszanie „Wszystko będzie dobrze" d) przygotowanie odpowiedzi „Najpierw powiem to.... a następnie to....”

kontaktujemy się wzrokowo Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze Sposób, w jaki twśorrozdymkóywotoUcnzeini iEe uropejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego fizyczne, w którym pracujemy i mieszkamy Sposób, w jaki: kontaktujemy się wzrokowo siedzimy stoimy - chodzimy Odległość w jakiej stajemy od kogoś Nasze otoczenie: dom pracę samochód rodzinę przyjaciół Komunikacja niewerbalna Gesty - Wzdychanie Płacz Marszczenie brwi Uśmiechanie się Śmiech Ton głosu Nasz wygląd twarz, włosy, ciało odzież i jej kolor męskość/kobiecość

Jak słuchać? •Utrzymuj z rozmówcą kontakt wzrokowy Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Jak słuchać? •Utrzymuj z rozmówcą kontakt wzrokowy •Słuchaj uważnie, nie oznacza to że akceptujesz jego zachowanie •Reaguj na słowa rozmówcy, bądź uważny na jego ciało •Akceptuj ciszę, to ważny element rozmowy

Jak mówić? •Mów do rozmówcy a nie o nim Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Jak mówić? •Mów do rozmówcy a nie o nim •Nie każ się rozmówcy domyślać. Jasno wyrażaj swoje uczucia i poglądy •Używaj zrozumiałego języka dla rozmówcy •Zadbaj by to co mówisz, było zgodne z tym, co wyrażają gesty •Przejmij odpowiedzialność za swoje przekonania. Mów : moim zdaniem.... Sądzę.... •Traktuj swój pogląd jako punkt widzenia, jeden z wielu •Wyrażaj swoje odczucia nie atakując rozmówcy. •Mów wyraźnie, akcentuj najważniejsze kwestie, korzystaj z przykładów •Nie uogólniaj mów o konkretnych zachowaniach rozmówcy. Unikaj twierdzeń „zawsze” „nigdy” •Nie przypinaj etykiet rozmówcy, jeśli nie chcesz sam ich otrzymać •Co jakiś czas zrób podsumowanie tego co zostało powiedziane

Asertywność - to umiejętność, Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Asertywność - to umiejętność, dzięki której ludzie otwarcie wyrażają swoje myśli, uczucia i przekonania nie lekceważąc uczuć i poglądów swoich rozmówców

ASERTYWNOŚĆ ULEGŁOŚĆ AGRESJA WŁASNE PRAWA PRAWA INNYCH LEKCEWAŻENIE Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ASERTYWNOŚĆ PRAWA INNYCH WŁASNE PRAWA LEKCEWAŻENIE ULEGŁOŚĆ AGRESJA NIEASERTYWNOŚĆ

JAKO CZŁOWIEK MASZ PRAWO Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Twoje prawa asertywne JAKO CZŁOWIEK MASZ PRAWO sam ustalać swoje cele i samodzielnie podejmować decyzje być traktowany z szacunkiem posiadać i wyrażać własne opinie i odczucia odpowiadać „nie” na prośby prosić o różne rzeczy popełniać błędy zachowywać się asertywnie NIE zachowywać się asertywnie zmieniać zdanie zastanawiać się

stwierdzenie czytelne, bezpośrednie, uczciwe i stanowcze. - Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ASERTYWNE ODMAWIANIE stwierdzenie czytelne, bezpośrednie, uczciwe i stanowcze. - zaczynamy od "nie", nie tłumaczymy się a dojaśniamy odmawiamy jasno: krótko i stanowczo np. ..tak postanowiłem". ..taka jest moja decyzja" METODA ODMAWIANIA BEZ ZRYWANIA Etap I - sprawdź czy ta propozycja jest dla ciebie Etap II - jeżeli pomysł jest Zły. powiedz najpierw sobie -.,NIE. TEGO NIE Bede ROBIC". przekonaj sam siebie, że potrafisz odmówić Etap III - powiedz NIE i ewentualnie zaproponuj coś innego.

Dlaczego zachowujemy się agresywnie? Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dlaczego zachowujemy się agresywnie? - boimy się, że nie dostaniemy tego, co chcemy - nie wierzymy w samych siebie - wcześniej okazywało się to skuteczne - chcemy zwrócić na siebie uwagę - chcemy zademonstrować swoją władzę chcemy wyładować złość chcemy manipulować innymi Co ryzykujemy? konflikty w stosunkach z innymi ludźmi (czują się zagrożeni) utratę szacunku dla samego siebie utratę szacunku dla innych będziemy nie lubiani poważny stres dojdzie do przemocy rezultaty przeciwne do zamierzonych

Dlaczego zachowujemy się ulegle? Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dlaczego zachowujemy się ulegle? boimy się utraty aprobaty ze strony innych boimy się reakcji innych uważamy, że jest to właściwe, grzeczne zachowanie chcemy uniknąć konfliktów chcemy manipulować innymi Co ryzykujemy? utratę poczucia własnej wartości poczucie krzywdy, złość, frustrację zachęcanie innych do dominacji wybuch agresji spowodowany kumulacją uczuć

Dlaczego zachowujemy się asertywnie? Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dlaczego zachowujemy się asertywnie? jesteśmy zadowoleni z siebie i z innych mamy szacunek dla siebie i innych dzięki temu mniej ranimy innych dzięki temu rośnie wiara w siebie pomaga nam to w osiągnięciu celów i realizacji naszych potrzeb daje to poczucie kontroli nad własnym życiem jesteśmy uczciwi w stosunku do samych siebie i innych Co ryzykujemy? będziemy nie lubiani za to, że wyrażamy swoje odczucia etykietkę człowieka idącego przez życie przebojem zmiany w naszych relacjach z innymi

TECHNIKI ZACHOWAŃ ASERTYWNYCH Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TECHNIKI ZACHOWAŃ ASERTYWNYCH "Przykro mi" Wyrażenie to nie ma nic wspólnego ze słowem "przepraszam", na które w asertywnej odmowie nie ma miejsca. Jest przejawem naszej empatii i zrozumienia dla emocji przeżywanych przez rozmówcę. "Kocham, ale nie dam" Podkreśla pozytywną wartość, jaką ma dla nas osoba, lub relacja z nią. Technika ta zabezpiecza odmawiającego przed posądzeniem, że jego odmowa jest tak naprawdę aktem psychologicznego odrzucenia osoby proszącej. "Jest mi trudno" Ułatwia odmowę dzięki komunikatowi, który potwierdza otwartość osoby odmawiającej, wyraża zaufanie do partnera, a równocześnie jest to informacja o znaczeniu , jakie ma oznajmienie odmowy w danej sytuacji.

Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego "Uprzedzanie" Technika ta jest stosowana wobec osób, co do których można przewidzieć, że odmowa może je zranić. Uprzedzając jeszcze przed odmową, że spodziewamy się właśnie takiej reakcji działa w ten sposób, że osoba uprzedzona stara się tak właśnie nie zachować, co w efekcie ułatwia jej pogodzenie się z odmową i jest konstruktywne dla obu stron. Zdarta płyta" Stosowana w sytuacjach, w których odmowa nie jest usłyszana, nie dociera do rozmówcy. Prośba czy propozycja jest ponawiana po raz drugi, trzeci czy czwarty. Polega na powtarzaniu zdania, które zostało wypowiedziane za pierwszym razem. Stosując tę technikę odmawiający trzyma się więc prawdziwego, stanowczego wariantu asertywnego, nie zmieniając go pod żadnym pozorem, powtarzając go tyle razy ile będzie trzeba. Stosowanie techniki "zdartej płyty" utr pewność siebie, nie pozwala uciekać od prawdy, a także nie dostarc nowych, zbędnych informacji do dyskusji. wala za

Zasada ta mówi o tym, aby w sytuacji odmawiania mówić wolniej, głębiej Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego "Jujitsu" Oznacza "ugięcie się". Polega ona na tym, że skoncentrowanej energii partnera (jego presji, sile argumentów) odmawiający nie przeciwstawia całej swojej mocy (np. kontrargumentów, polemiki), lecz ugina się pozostawiając partnera z jego własną, skierowaną w próżnię siłą. Chce usłyszeć i dobrze zrozumieć swojego partnera, a jednocześnie jest konsekwentnie stanowczy w obronie własnych interesów. Zasada "Jestem słoniem" Zasada ta mówi o tym, aby w sytuacji odmawiania mówić wolniej, głębiej oddychać, parafrazować i dopytywać się, gdy coś jest niezrozumiałe. Nie uciekać od kontaktu wzrokowego tylko patrzeć rozmówcy w oczy. Dać sobie prawo do zastanowienia.

i doskonalenia nauczycieli. Dziękuję za uwagę Dr Marek Kuźnik zajęcia przeprowadzone w ramach projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego nr WND-POKL.03.03.02-00-022/08 pt. „Nauczyciel przedmiotów zawodowych”, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet III. Wysoka jakość systemu oświaty, Działanie 3.3. Poprawa jakości kształcenia, Poddziałanie 3.3.2 Efektywny system kształcenia i doskonalenia nauczycieli. Projekt pt.: „Nauczyciel przedmiotów zawodowych” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego