Bezpieczeństwo w Internecie Cyberprzemoc Opracowanie: mgr Anna Grygny

Poważne zagrożenia dla młodych internautów zazwyczaj kojarzone są z problemem pedofilii lub innymi formami działań dorosłych przeciwko dzieciom. Kwestie te niestety nie tracą na aktualności, jednak w ostatnim czasie równie poważnym zagrożeniem dla najmłodszych staje się przemoc rówieśnicza. Dzieje się tak, ponieważ zarówno dzieci i młodzież mają większy dostęp do nowych mediów z coraz szerszą gamą możliwości. Problem ten określamy w Polsce terminem Cyberprzemocy.

Czym jest cyberprzemoc? To inaczej przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Najczęściej terminu tego używa się w odniesieniu do przemocy rówieśniczej z użyciem telefonów komórkowych lub Internetu.

Cyberprzemoc przełom XX i XXI wieku W Polsce o problemie przemocy rówieśniczej z użyciem mediów elektronicznych zrobiło się głośno wraz z historią gdańskiej gimnazjalistki, która popełniła samobójstwo w efekcie przemocy doznanej ze strony rówieśników. W historii ważną rolę odegrało nagranie kamerą w telefonie komórkowym aktu krzywdzenia dziewczyny. Domniemywano, że groźba upublicznienia zarejestrowanego filmu przyczyniła się do tragicznego finału tej historii.

Formy agresji elektronicznej obrażanie, poniżanie za pomocą komentarzy, postów, wiadomości e-mail lub esemesów, publikowanie materiałów, np. zdjęć, filmów, które mają za zadanie skompromitować daną osobę, podszywanie się, kradzież tożsamości, wykluczenie, nękanie, groźby itp.

Mowa nienawiści i hejting Hejtowanie odnosi się przede wszystkim do wypowiedzi, które są złośliwe, agresywne i nie mają podłoża ideologicznego. Mowa nienawiści (wg Rady Europy) obejmuje wszelkie formy wypowiedzi, które szerzą, propagują czy usprawiedliwiają nienawiść rasową, ksenofobię, antysemityzm oraz inne formy nienawiści bazujące na nietolerancji, m.in. nietolerancję wyrażającą się w agresywnym nacjonalizmie i etnocentryzmie, dyskryminację i wrogość wobec mniejszości, imigrantów i ludzi o imigranckim pochodzeniu.

Cechy cyberprzemocy Poczucie anonimowości sprawcy. Różnorodność form. Dostępność 24 godziny na dobę i 7 dni w tygodniu. Nieograniczony zasięg. Trwałość. Ograniczona kontrola.

Kim są ofiary cyberprzemocy? Najczęstszymi ofiarami cyberprzemocy są koledzy lub koleżanki z klasy. W niektórych przypadkach są to osoby niekontaktowe, często w takich sytuacjach – bezbronne. Jednak nie zawsze cyberprzemoc jest przejawem agresji czy nawet doprowadzenia do celowego ośmieszenia. Często powstaje na skutek żartu.

Sprawcy cyberprzemocy Przeprowadzone badania oraz dane policji wskazują, iż sprawca cyberprzemocy pochodzi zazwyczaj ze środowiska szkolnego lub bliższego otoczenia ofiary. Najczęściej sprawcy działają pod wpływem impulsu, nie zawsze chcąc celowo ośmieszyć daną osobę. Dzieci i młodzież często podejmują działania określane mianem cyberprzemocy nie mając świadomości możliwych konsekwencji.

Przyczyny cyberprzemocy Skłonność do prowokowania innych osób Przekraczanie granic zasad moralnych Niski poziom empatii w relacjach z innymi osobami Niezdolność przyjmowania perspektywy innych osób Brak refleksji nad własnym zachowaniem Chęć zaimponowania

Skutki cyberprzemocy Cyberprzemoc często ma swoje źródło w przemocy rówieśniczej, względem osoby wyróżniającej się na tle całej grupy w sposób pozytywny lub też negatywny. - Dziecko prześladowane przez rówieśników jest osamotnione, czuje rozpacz, izoluje się od innych. Emocje dziecka mogą być źródłem myśli i prób samobójczych.

Ochrona przed cyberprzemocą rozmowy z dzieckiem o wszystkim, co je martwi, zwracanie uwagi, gdy dziecko sprawia wrażenie smutnego lub zakłopotanego, zapoznanie się z technologiami używanymi przez dzieci, pobudzanie dziecka do odpowiedzialności za swoje czyny, przekonanie dziecka do pokazania wiadomości lub e-maili o obraźliwej treści, przekonanie dziecka, aby nie wchodziło w dyskusję z atakującymi je osobami.

Jak reagować? Jeśli wiesz o tym, że dziecko doświadcza cyberprzemocy: zachęć go do rozmowy - zaproponuj, że razem poszukacie rozwiązania tej sytuacji i zapewnij, że może liczyć na Twoje wsparcie - z Twoją pomocą będzie mu łatwiej poradzić sobie z tym, co się stało; wysłuchaj dziecka i postaraj się podążać za jego potrzebami; zapewnij mu bezpieczeństwo; nie konfrontuj ofiary i sprawcy cyberprzemocy, ponowne spotkanie z osobą, która skrzywdziła dziecko, może być dla niego dodatkowym obciążeniem i stresującą sytuacją; pomóż mu zachować wszystkie dowody cyberprzemocy - nie kasujcie smsów, e-maili, rozmów na czatach lub komunikatorach; jeśli ktoś dokucza dziecku na jakiejś stronie WWW, zrób jej zrzut ekranu

Agresja elektroniczna a prawo Polskie prawo odnosi się do różnych form agresji elektronicznej: nękania (stalkingu): art.190a Kodeksu karnego,​ podszywania się: art 190a § 2 Kodeksu karnego,​ mowy nienawiści: art. 256 i 257 Kodeksu karnego,​ znieważenia osoby: art. 216 Kodeksu karnego,​ zniesławienia: art. 212 Kodeksu karnego,​ gróźb karalnych: art. 190 Kodeksu karnego,​ agresji technicznej: art. 287 Kodeksu karnego.​