Historia prawa rzeczowego

Co to jest rzecz? ABGB: §. 285. Wszystko w prawnem rozumieniu nazywa się rzeczą, co się różni od osoby i służy do użytku ludzkiego. BGB: § 90. Rzeczami w rozumieniu ustawy są jedynie przedmioty zmysłowe. Prawo rzeczowe z 1946 r.: Art. 1. Rzeczami są jedynie przedmioty materialne. Który z przywołanych przepisów odstaje swoją treścią od pozostałych? Z którego roku pochodzi ABGB i BGB; do kiedy obowiązywała na ziemiach polskich?

Prawa rzeczowe własność, ograniczone prawa rzeczowe (prawa na rzeczy cudzej), posiadanie: corpus i animus rem sibi habendi. reguluje zakres bezpośredniego władztwa człowieka nad rzeczą oraz społeczne formy korzystania z rzeczy prawa podmiotowe bezwzględne, skuteczne względem wszystkich (erga omnes) z jednoczesnym wykluczeniem innych od tego korzystania jako nieuprawnionych brak rozróżnienia form władztwa nad rzeczą, czyli między posiadaniem, własnością czy ograniczonymi prawami rzeczowymi

Pozytywna i negatywna definicja prawa własności §. 362. Na zasadzie prawa wolnego rozrządzania swoją własnością, może w ogólności właściciel zupełny, używać rzeczy swojej według upodobania, lub też zupełnie jej nie używać; może ją zniszczyć; w całości lub w części na drugiego przenieść; albo też bezwarunkowo zrzec się jej czyli onęż opuścić. 544. Własność, iest to prawo używania, i rozrządzania rzeczami, w sposobie nayrozciągleyszym, byleby w używaniu nic takiego nie czynić, cokolwiek zabronione iest prawami, albo urządzeniami. § 903. Właściciel rzeczy może postąpić z rzeczą wedle swego upodobania i wyłączyć innych od wszelkiego na nią oddziaływania, o ile nie sprzeciwiają się temu ustawa lub prawa osób trzecich.

Formy własności Własność zbiorowa = pospólnej ręki. Własność podzielona = feudalna – do tej samej rzeczy prawo miał właściciel zwierzchni oraz właściciel użytkowy. Własność pełna = alodialna.

Przeniesienie prawa własności charakter prawny umowy – zobowiązująca czy zobowiązująco-rzeczowa forma prawna – akt notarialny czy dowolność znaczenie wpisu do ksiąg – konstytutywny czy deklaratoryjny Charakter prawny umowy system niemiecki (titulus et modus acquirendi domini) - umowa zobowiązująca do przeniesienia własności / zapis testamentowy -umowa przenosząca własność (rzeczowa) – tradycja – przeniesienie posiadania (średniowieczne pr. Niemieckie, polskie, bgb, abgb, projekt prawa rzeczowego 1939) charakter prawny umowy system francuski (konsensualny) -umowa o podwójnym skutku zobowiązująco-rzeczowa (własność przechodzi solo consensu) (prawo francuskie – xvi w., Code civil, pr.Rzeczowe 1946, kc 1964)

Forma umowy akt notarialny: pod rygorem nieważności (BGB, ABGB, KC1964) pod rygorem utrudnień dowodowych (Code Civil)

Forma umowy Prawo o notariacie z dnia 27 października 1933 r. Art. 82. § 1. Umowy o przejście, ograniczenie lub obciążenie prawa własności do nieruchomości powinny być pod nieważnością samej umowy sporządzane w formie aktu notarjalnego. § 2. W postępowaniu sądowem formę, przepisaną w § 1, zastępuje ugoda, układ lub orzeczenie sądowe. Jakie były rodzaje umów które wymagały formy aktu notarialnego? Czy od 1933 r. zaszły w tym względzie jakieś zmiany? Co to jest intabulacja? Czy warunkiem przejścia własności nieruchomości była intabulacja?

Znaczenie wpisu do księgi wieczystej w systemie niemieckim – konstytutywny, w systemie francuskim – deklaratoryjny. art. 1583. Przedaż jest zupełna między stronami i nabywca nabywa własność z mocy prawa od przedawcy, skoro się zgodzono, na rzecz i cenę, chociaż rzecz ta nie była jeszcze wydana, ani cena zapłacona. §. 431. Do przeniesienia własności nieruchomości potrzeba, aby tytuł nabycia wniesionym był do ksiąg publicznych na to przeznaczonych. Wniesienie to nazywa się wpisem hipotecznym (intabulacyą).

Ochrona posiadania Proces posesoryjny a petytoryjny. Od 1543 r. proces posesoryjny toczył się przez sądem grodzkim, skargę posesoryjną wnosiło się w okresie 1 miesiąca od dnia gwałtownego naruszenia posiadania, skrócone dochodzenie (skrutynium) w celu zbadania faktu spokojnego posiadania i faktu jego naruszenia, w przypadku zasadności skargi przywracano posiadanie bez badania tytułu prawnego

Ograniczone prawa rzeczowe prawo bliższości, użytkowanie, służebność, ciężar realny, zastaw, hipoteka.

Hipoteka Zasady hipoteki prymitywnej: tajna (powstaje bez wpisu), generalna (na całym majątku dłużnika), odnawialna. Zasady hipoteki nowoczesnej: jawność – formalna i materialna, szczegółowość, pierwszeństwo hipoteczne, rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Ograniczone prawa rzeczowe § 1018. Grunt można w ten sposób obciążyć na rzecz każdorazowego właściciela innego gruntu, że temu ostatniemu wolno używać gruntu w pewnym szczególnym kierunku, albo że na gruncie nie wolno pewnych czynności dokonywać, albo że wyklucza się wykonywanie jakiegoś prawa, które względem drugiego gruntu wypływa z własności gruntu obciążonego (...............................................). § 1105. Grunt można w ten sposób obciążyć, że temu, na czyją rzecz obciążenie następuje, należy uiszczać z gruntu świadczenia powrotne (………………..). § 1191. Grunt można obciążyć w ten sposób, że temu, na czyją rzecz następuje obciążenie, należy zapłacić z grunta pewną oznaczoną sumę pieniężną (………….). § 1030. Rzecz można w ten sposób obciążyć, że ten na czyją korzyść następuje obciążenie, ma prawo pobierania użytków z rzeczy (.....................................). § 1204. Rzecz ruchomą można dla zabezpieczenia wierzytelności obciążyć w ten sposób, że wierzyciel ma prawo poszukiwać zaspokojenia z rzeczy (..........................................)