Podstawowe komendy „unixowych”

System plików systemów „unixowych” Dwa pojęcia: System zapisu plików na dysku twardym (różnice między Windowsem, a Linuxem) Schemat ułożenia danych w pliki i katalogi W systemach „unixowych” wszystkie (urządzenia, dyski, monitor, cdroom, dyski flash) traktowane jest jako pliki Katalog (folder) – zbiór adresów do innych plików Nie ma dysku z podziałem na partycje jak w Windows (C:, D: itd.), dyski-urządzenia są zapisane w systemie plików (katalog dev) Komputery osobiste zazwyczaj mają jeden dysk (dzielony na partycje ze względów bezpieczeństwa, a z komputera zazwyczaj korzysta jedna (kilka) osób, superkomputery, dla których był pisany system UNIX posiadają wiele dysków, a korzysta z nich wielu użytkowników Wszystkie pliki (i katalogi) są zakorzenione w korzeniu (root, „/”)

System plików systemów „unixowych”

Podstawowe komendy w systemach „unixowych” Prompt (nazwa_konta@nazwa_komputera:~$) ls (wyświetla pliki i katalogi) Pliki ukryte w systemach uniksowych zaczynają się od „.” ls ls –a ls –l ls –al clear – „czyści” ekran

Podstawowe komendy w systemach „unixowych” pwd – wyświetla katalog (razem z ścieżką) w którym się znajdujemy Ścieżka względna Ścieżka bezwzględna cd – zmienia katalog Autouzupełnianie (tab) pushd /etc popd Systemy uniksowe nie wymagają stosowania rozszerzeń plików np. .doc, .exe, .txt (ale rozszerzenia nie przeszkadzają) file – wyświetla informacje o pliku locate – polecenie umożliwia znalezienie pliku, (locate fstab) updatedb jako administrator (root)

Podstawowe komendy w systemach „unixowych” which – znajduje inne komendy (programy, ich lokalizację) which locate which cal cal cal 10 1995 -A –B history – historia komend użytych w terminalu Naciśnięcie strzałki do góry na klawiaturze wyświetla ostatnio wpisane polecenie

Podstawy systemów „unixowych” – jak uzyskać pomoc Systemy unixowe, szczególnie Linux posiadają bardzo dobrą dokumentację Internet Dokumentacja w systemie Komenda whatis Komenda apropos Komenda man Przewijanie strony w terminalu, shift + page up/page down

Podstawy systemów „unixowych” – manipulacja plikami i katalogami mkdir – tworzy nowy katalog mkdir cwiczenia_1 smieci touch – aktualizuje plik, jego datę modyfikacji (jeżeli plik istnieje) lub tworzy nowy plik (plik jest pusty) touch plik1 plik2 plik3 cp – kopiuje plik (zostawia kopię) cp ~/.bashrc bashrc cp bashrc bashrc.back mv – zmienia nazwę pliku lub przenosi plik w inną lokalizację (nie zostawia kopi) mv bashrc.back bashrc mv bashrc plik1

Podstawy systemów „unixowych” – manipulacja plikami i katalogami rm – usuwa plik lub folder, w terminalu nie ma kosza (tego którego znamy z środowiska graficznego, po usunięciu pliku nie da się odzyskać!) rm plik3 rm * rm plik* rm –r smieci2 rmdir – usuwa katalog (jeżeli jest pusty) rmdir *

Praca z plikami tekstowymi w systemach „unixowych” cat – wyświetla zawartość pliku tekstowego cat >> plik2 Linux jest super!!! To jest przykład wykorzystania polecenia cat. cat plik1 plik2 Skróty klawiszowe w terminalu Ctrl + d zakończ Ctrl + z zatrzymaj proces Ctrl +k + c stopuje proces

Praca z plikami tekstowymi w systemach „unixowych” more more plik1 Użyjcie strzałek (góra/dół) do nawigacji Użyjcie spacji less less plik1

Praca z plikami tekstowymi w systemach „unixowych” nano – edytor tekstowy („odpowiednik” Notatnika w Windows) nano plik2, nano to edytor tekstu w systemach „unixowych” Przekierowanie output do pliku > - tworzy nowy plik lub nadpisuje (zastępuje istniejącą kopię) plik >> - dopisuje output do istniejącego pliku cat >> plik2 Linux został stworzony z myślą o pracy z plikami tekstowymi. nano plik2 cat > plik2 Linux power!!!

Nie komplikuj, głuptasku – reguła KISS (Keep It Simple, Stupid) Powstała w latach 60 XX w. w wojsku USA Przeniesiona do Informatyki/tworzenia oprogramowania Do One Thing and Do It Well – dewiza która przyświeca twórcom oprogramowania systemów „unixowych” Tworzenie „rurociągów” pipline Output (wynik działania) programu 1 = input (plik/dane wejściowe programu 2) „|” symbol pipline history | less ls –al / > lsout.txt

Użytkownicy w systemach „unixowych” sudo = super user (administrator) do – polecenie nadaje uprawnienia administratora/wykonuje komendę z uprawnieniami administratora sudo [nazwa_komendy] Podajemy hasło i mamy uprawnienia administratora działa przez kilka minut, po upływie tego czasu zostaniemy ponownie zapytani o hasło sudo –s (logujemy się do konta administratora, czyli konta root), zmienia się prompt, do wylogowania służy komenda exit Lepiej tego nie robić (jeżeli nie ma takiej potrzeby) users – wyświetla zalogowanych użytkowników id – wyświetla informacje o użytkowniku i jego grupie

Uprawnienia/pozwolenia plików ls –l Kto jest właścicielem pliku i do jakiej grupy należy Pierwsza kolumna właściciel Druga kolumna grupa Trzecia kolumna wszyscy inni d – katalog r – możliwość odczytu pliku (4) w – możliwość zapisu pliku/edycji (w tym usunięcia) (2) x – plik wykonalny (1) chmod – umożliwia zmianę uprawnień do pliku Chmod 400 plik2

Uprawnienia/pozwolenia plików Uprawnienia można zapisywać w postaci liczb 7 = 4 + 2 + 1 =rwx 6 = 4 + 2 = rw- 5 = 4 + 1 = r-x 4 = r-- 3 = 2+1 = -wx 2 = -w- 1 = --x Jeżeli chcemy aby plik miał uprawnienia rwx dla użytkownika a r-- dla grupy i innych wpisujemy 744 itd. Można też zmienić uprawnienia w sposób symboliczny chmod +x plik1 – doda uprawnienia wykonywania pliku wszystkim (użytkownikowi/gupie/innym)

Zatrzymanie procesów i wylogowywanie killall [nazwa programu] – przydaje się w GUI, w CL raczej nie będziemy uruchamiać więcej niż jednego procesu (programu) w jednym czasie exit logout