Wstęp do HTML

Przeznaczenie HTML-a HTML (HyperText Markup Language) to język hipertekstowego znakowania, który stanowi ustanowioną przez konsorcjum World Wide Web Consortium (W3C) specyfikację nakreślającą postać dokumentów prezentowanych w Internecie. Twórcą języka HTML jest Tim Berners-Lee. HTML nie jest językiem programowania, takim jak C++ czy Pascal, nie jest on językiem liniowym. Języki programowania mają zazwyczaj strukturę liniową - innymi słowy struktura programu określa kolejność jego wykonywania. W przypadku stron WWW użytkownik ma możliwość skorzystania z dowolnej opcji strony w dowolnym czasie.

HTML HyperText oznacza sposób prezentacji informacji w sieci poprzez kolejne połączone ze sobą dokumenty. Drugi człon nazwy, Text, to narzędzie, którym się posługujesz, a jest nim zwykły (no, może nie całkiem zwykły) tekst. "Niezwykłość" tekstu bierze się stąd, że umieszczany jest on w specjalnych znacznikach, "<>","</>", i one właśnie są odpowiedzialne za kolejny człon nazwy Markup. Dzięki znacznikom przeglądarka wie, że ma do czynienia z kodem strony WWW, a nie ze zwykłym tekstem. Znaczniki nadają specjalne atrybuty i instruują przeglądarkę jak interpretować daną treść. Ostatnia litera L - od Language oznacza "język". HTML jest bowiem językiem publikowania w sieci WWW, a co najważniejsze, językiem niezależnym od stosowanej platformy sprzętowej, czyli rodzaju komputera i systemu operacyjnego, z którego korzystasz.

Cechy języka HTML 1. HTML jest językiem znaczników Pisanie w tego typu języku oznacza tyle, że praca rozpoczyna się od napisania tekstu, do którego następnie dodawane są specjalne znaczniki, umieszczane wokół słów, zdań i akapitów. Znaczniki określają różne elementy strony i mogą dawać odmienne efekty wizualne w różnych przeglądarkach.

2. HTML opisuje strukturę strony HTML jest językiem opisu strony a nie wyglądu jej poszczególnych elementów. Idea polega na tym, że większość dokumentów posiada pewne cechy wspólne, takie jak nagłówki, akapity czy listy. Stąd też przed rozpoczęciem pisania można określić jakiego typu elementy będą używane i nadać im odpowiednie nazwy. Co prawda istnieją stare polecenia odpowiedzialne za wygląd lecz nie należy ich stosować.

3. HTML nie opisuje układu strony HTML nie mówi nic o tym, jak powinna wyglądać strona, kiedy znajdzie się na ekranie. Znacznik HTML wskazuje tylko, że dany element to nagłówek bądź lista, ale w żaden sposób nie określa, jak ten nagłówek czy lista ma być sformatowana. Domyślne wyświetlanie zależy od stosowanej przeglądarki internetowej. Rolę prezentacyjną w całości przejęły kaskadowe arkusze stylów (CSS). Style oferują łatwiejsze i kompleksowe zarządzanie wyglądem dokumentu.

Co umożliwia HTML? HTML pozwala: publikować dokumenty zawierające nagłówki, tekst, tabele, listy, zdjęcia, formularze, itp. pobrać za pośrednictwem "połączeń hipertekstowych" informacje z Internetu projektować formularze pozwalające na korzystanie ze zdalnych usług, takich jak na przykład wyszukiwanie informacji, dokonywanie rezerwacji oraz zamawianie produktów umieszczać w dokumentach arkusze kalkulacyjne, klipy wideo, pliki audio oraz inne multimedia

Historia HTML-a Początki HTML-a sięgają roku 1960, gdy IBM pracował nad systemem prezentowania i organizowania dużych ilości danych. Nazwano go wówczas GML (General Markup Language) a po latach prac, w 1978 roku przekształcono na SGML (Standard Generalized Markup Language), który okazał się być bardziej przydatny. SGML to tak zwany metajęzyk, czyli język na podstawie, którego tworzone są języki podrzędne (HTML jest właśnie takim językiem wywodzącym się z SGML-a).

Rysunek. Rozwój (X)HTML-a

Rozwój (X)HTML-a twórcą języka HTML jest Tim Berners-Lee. Jego pierwsza wersja została opracowana w 1989 roku. Tim w tym czasie był fizykiem oraz konsultantem do spraw oprogramowania pracującym w Europejskim Ośrodku Badań Jądrowych CERN (Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire) koło Genewy. Pierwotnie język składał się z kilkunastu znaczników umożliwiających wyświetlenie tekstu wraz z odsyłaczami do innych tekstów (dodanie elementu a). Rewolucyjność pomysłu polegała na tym, że użytkownik przeskakujący do innego tekstu nie musiał w ogóle wiedzieć gdzie fizycznie znajduje się interesujący go tekst. HTML miał pozwalać autorom na opis struktury dokumentu, wyróżnianie nagłówków, paragrafów, przerw, list i tabel. Sposób prezentacji zależał od programu odczytującego dokument. Była to tzw. zerowa wersja HTML-a. Tim Berners-Lee oprócz HTML-a stworzył również pierwszą przeglądarkę WWW (o nazwie WorldWideWeb aka Nexus), pierwszy serwer WWW, koncepcję URL i protokół HTTP.

Sieć WWW (World Wide Web, Web) to sieć stron WWW, po której nawiguje się za pomocą przeglądarki internetowej. Nawigacja ta sprowadza się do klikania odnośników, które łączą strony WWW. Proponowaną (zgodną z angielskim akronimem) polską nazwą dla WWW jest Wszechnica Wiedzy Wszelakiej. Zanim jednak ukuto akronim WWW, rozważano też inne nazwy, m.in. "The Information Mesh" oraz "The Mine of Information".

Język HTML pomyślany jako narzędzie ułatwiające komunikowanie się naukowców w sieci szybko zyskał ogromną popularność. Przyniósł on w latach 90-tych szalony rozwój Internetu, zwłaszcza sieci WWW. Wraz z rozwojem sieci globalnej zmienił się także sam język. Z tego powodu zaistniała potrzeba stworzenia organizacji mającej na celu kontrolę nad dalszym rozwojem Sieci. W ten sposób w roku 1994 powstało W3C (World Wide Web Consortium) prowadzone i finansowane przez liderów branży informatycznej i telekomunikacyjnej. Konsorcjum nie ogranicza się jednak tylko do zadań opiniotwórczych. Zajmuje się także rozwijaniem dotychczasowych i tworzeniem całkiem nowych standardów dla WWW. Na dzień 31.08.2009 Konsorcjum liczyło sobie 355 członków. Wśród nich znaleźć możemy firmy i organizacje takie jak: Adobe Systems, Hewlett-Packard, IBM, Google, Microsoft, Macromedia i inni. Pełną listę znajdziecie na oficjalnej stronie projektu.

W 1995 roku zatwierdzono HTML 2. 0, natomiast specyfikacja HTML 3 W 1995 roku zatwierdzono HTML 2.0, natomiast specyfikacja HTML 3.0, także z tego roku, nie doczekała się rekomendacji. W 1996 roku powstała specyfikacja HTML 3.2 (Wilbur), która uzyskała rekomendację w 1997 roku. Wkrótce po tym pojawiły się pierwsze przeglądarki graficzne, takie jak Netscape Navigator i Internet Explorer. Ich użytkownicy zapragnęli większej liczby atrakcji, niż te oferowane w specyfikacjach. By zaspokoić potrzeby rynku, producenci zaczęli prześciga się w dodawaniu nowych możliwości do języków HTML 2 i HTML 3. Kolorowe czcionki, migające napisy, animowane obrazki... tak, to było bardzo "fascynujące". Dokumenty WWW zamieniły się w nieprzeniknioną dżunglę zagnieżdżonych tabel - po prostu nie było innego sposobu kontroli układu strony. Wersja 4.0 (Cougar) z 1998 roku rozszerzyła możliwości języka HTML o style (CSS1), skrypty, ramki i osadzanie obiektów. Poprawiono obsługę tekstu, rozbudowano opcje tabel i formularzy wprowadzając ułatwienia dla osób niepełnosprawnych. Wprowadzono dodatkowy element DIV, który wraz ze stylami miał odseparować treść od sposobu prezentacji. Pojawienie się nowych możliwości w języku zostało, jak można się tego było spodziewać, poważnie nadużyte przez webmasterów. Strony zaczęły być pełne tagów <div>...<div>, zdobiących niemal każdy element, który mógłby takiego zdobienia potrzebować. Tabelki znów służyły tylko do prezentacji danych tabelarycznych, jednak treść i forma prezentacji pozostały wciąż przemieszane.

W wersji 4.01, wprowadzonej 24 grudnia 1999 roku poprawiono błędy i wprowadzono drobne zmiany. W wersji Strict pozbyto się wielu znaczników, za cześć wizualną odpowiadają arkusze stylów CSS2 (Cascading Style Sheets 2). Wersje Transitional i Frameset języka dopuszczają starsze polecenia (zdeprecjonowane) i atrybuty, ale odradza się ich wykorzystywanie. Przeglądarki "piątej generacji", które pojawiły się w tym okresie, obok w miarę pełnej obsługi standardu CSS2 umożliwiły także łączenie własności CSS z innymi niż div elementami. Zamiast tworzyć klasę "paragraf_italika" dla warstwy div zawierającej tekst, zaczęto zamykać tekst w elemencie p i redefiniować sposób prezentacji p w powiązanym z dokumentem arkuszu stylu. W tym samym czasie konsorcjum World Wide Web zaproponowało nowy język XHTML 1.x, który miał być językiem równoważnym HTML 4.01, ale zachowującym składnię języka XML. Jego powstanie pomogło w przenoszeniu dokumentów XML-owych do Internetu i sprawdzaniu poprawności syntaktycznej kodu za pomocą istniejących walidatorów.

Należy pamiętać, że przejście na XML nie wiązało się ze zmianą składni języka – zmienił się tylko sposób jej przedstawiania, czyli tzw. serializacja. XML jest bardziej doprecyzowany i mniej tolerancyjny od HTML-a, co sprawia, że pisanie programów go przetwarzających (tzw. parserów, czyli m.in. przeglądarek) jest łatwiejsze, a ich działanie szybsze i lepiej przewidywalne. Z drugiej strony utrudnia to trochę pracę webmasterom, ponieważ strona XHTML, w przeciwieństwie do HTML, nie może zawierać błędów – każdy błąd teoretycznie powoduje wyświetlenie w przeglądarce komunikatu o błędzie zamiast żądanej strony. Oprócz użycia serializacji XML zastosowano w niej modularyzację, co ułatwia jej rozszerzanie, jak również adaptację w przeglądarkach. Pod nadzorem W3C zarówno HTML, jak i XHTML przyjęły swą obecną postać - HTML 4.01 oraz XHTML 1.0 (oba w wersjach Strict, Transitional, Frameset). Wydano też XHTML 1.1, który przestał być dzielony na osobne wersje (usunięto wszystkie przestarzałe polecenia i atrybuty z poprzednich specyfikacji). Od ponad dziewięciu lat standardy obu języków pozostają bez zmian.

HTML 5

HTML 5 – język wykorzystywany do tworzenia i prezentowania stron internetowych www. Jest rozwinięciem języka HTML 4 i jego XML-owej odmiany (XHTML 1), opracowywane w ramach prac grupy roboczej WHATWG (Web Hypertext Application Technology Working Group) i W3C. Jest to konkurencyjna specyfikacja w stosunku do specyfikacji XHTML 2, której rozwój został porzucony 2 lipca 2009 roku – wsparcie wszystkich środowisk i producentów przeglądarek ukierunkowane jest na HTML 5. Nazwę można zapisywać jako HTML 5 - jako wersję lub HTML5 - jako nazwę. Zgodnie z zapowiedziami prace nad specyfikacją miały zostać ukończone w 2014 roku - wtedy też nowy standard miał zostać oficjalnie ogłoszony i zacząć obowiązywać. Dwa lata później - w 2016 roku - ma być gotowy HTML5.1; wówczas ma być także zaprezentowany szkic standardu HTML5.2. Główna różnica pomiędzy HTML 5 a XHTML 2 polega na tym, że HTML 5 jest pisane z myślą o kompatybilności wstecznej, podczas gdy XHTML 2 zrywało z kompatybilnością. http://www.w3.org/TR/html5/

Idee i cele W3C Uniwersalny dostęp dla wszystkich Internet jest jednym z największych osiągnięć ludzkości. Głównym celem W3C jest umożliwienie łatwego dostępu do tego medium wszystkim, niezależnie od dostępnego oprogramowania, pochodzenia, rodzimego języka czy nawet ułomności fizycznych lub umysłowych. Decentralizacja W3C nie pozwala zagarnąć Internetu jednej firmie, poprzez przywiązanie go do własnej technologii. Dlatego W3C rekomenduje otwarte technologie, nieskrępowane patentami ani utajnionymi, komercyjnymi rozwiązaniami. Ewolucja Dramatycznie zwiększa się ilość informacji w Internecie. Dotychczasowe metody jej składowania i wyszukiwania przestają wystarczać. Rekomendacje W3C są tworzone z myślą o ich przyszłym rozwoju, a także zgodności z istniejącymi rozwiązaniami. Obecnie W3C stara się przekształcić Sieć z prostego hipertekstu w sieć semantyczną, w której komputery będą mogły o wiele skuteczniej pomóc człowiekowi znaleźć i skorelować informacje. Kompatybilność Do Internetu podłączonych jest bardzo wiele różnych komputerów, z różnymi systemami operacyjnymi, różnym oprogramowaniem. Żeby mogły komunikować się ze sobą, muszą porozumiewać się zrozumiałym dla siebie językiem. Bez ustandaryzowanego języka Internet zawaliłby się jak Wieża Babel. Dzisiejsze przeglądarki nie mają problemu z otworzeniem pierwszego na świecie dokumentu HTML, a i ówczesne dałyby dostęp do informacji na dzisiejszych stronach napisanych zgodnie z wytycznymi W3C.

Podstawowe pojęcia Strona internetowa Witryna internetowa Portal internetowy Wortal internetowy Serwer internetowy Statyczna strona internetowa Dynamiczna strona internetowa