Inne choroby zakaźne w środowisku dzieci i młodzieży - zapobieganie Dr n. med. Ewa Duszczyk 05.12.2017 r.

O czym będziemy mówić o… Wirusowym zapaleniu wątroby typu A Płonicy Chorobie bostońskiej Kleszczowym zapaleniu mózgu Boreliozie

Zakażenie HAV Źródłem zakażenia jest człowiek Choroba szerzy się głównie drogą pokarmową Zakażenie następuje przez zakażoną HAV wodę lub żywność Droga kontaktów seksualnych

Wrażliwość HAV na czynniki fizykochemiczne w temp. pokojowej zakaża przez wiele tygodni w temp. -20°C do + 4°C stabilny przez wiele lat odporny na działanie eteru, alkoholi, chloroformu, kwasu octowego i fenolu ginie po 5 minutach gotowania 4

Czynniki ryzyka zachorowania na WZW A Podróże do krajów o złych warunkach sanitarnych Kontakty z zakażonymi HAV Kontakty ze zbiorowiskami dzieci Zakłady zbiorowego żywienia 5

WZW A - zagrożenie zachorowanie na WZW A osoby zatrudnionej przy produkcji i dystrybucji żywności lub zachorowanie na WZW A osoby zatrudnionej przy przygotowywaniu posiłków - może okazać się przyczyną epidemii o mniejszym lub większym zasięgu 6

Owoce morza 7

Zapadalność na wirusowe zapalenia wątroby w Polsce w latach 1951-2003

Liczba przypadków WZW A w Polsce w latach 1998-2012

Badania w Wielkopolsce (2009-2010) Badano 680 pacjentów i 105 honorowych dawców krwi Wiek badanych 18-87 lat Przeciwciała wykryto u: 6,5% badanych poniżej 40 roku życia 35,7% w wieku 41-50 lat 63,9% w wieku 51-60 lat Wszyscy badani powyżej 70 lat mieli przeciwciała anty HAV w klasie IgM Bura M., Bura A., Adamek A i w sp. Ann Agricult & Environ Med. 2012, vol.19.No 4: 738-741

Badania prowadzone w latach 2004-2005 w Warszawie Przeciwciała anty HAV klasy IgG wykazano u: 9,8% dzieci w wieku 1-4 lata 20% badanej młodzieży 68% dorosłych powyżej 45 lat Janaszek-Saydlitz W., Bucholc B., Wiatrzyk A. Przegląd Epidemiologiczny 2007, 61: 675-682

Obecna sytuacja epidemiologiczna WZW A w Polsce Rok 2016 – 35 Rok 2017 – 1909 (do 15.10.2017)

Szczepionki przeciwko WZW A Szczepionki zawierają inaktywowane formaldehydem HAV Szczepienia dzieci powyżej 1 roku życia Dwie dawki szczepionki podawanej w odstępie 6 -12 miesięcy Nie rekomenduje się dawek przypominających CDC.MMWR 2007;56(41):1080-84

Zakażenia paciorkowcowe Angina Płonica (szkarlatyna) Liszajec zakaźny Róża

Płonica (szkarlatyna) Etiologia – paciorkowce beta- hemolizujące grupy A wytwarzające jad erytrogenny Droga zakażenia - kropelkowa - przez przerwaną ciągłość skóry – „płonica przyranna” Zakaźna jest osoba chora lub nosiciel

Płonica (szkarlatyna) Zawsze wymaga leczenia antybiotykiem Można chorować 3 razy (trzy typy toksyny bakteryjnej) Okres wylęgania 2-5 dni Objawy kliniczne: wysoka gorączka, wymioty, ból gardła, po 24-48 godzinach charakterystyczna wysypka, powiększenie węzłów chłonnych szyjnych Zakaźność – po 1 dobie leczenia antybiotykiem pacjent przestaje być zakaźny dla otoczenia

Choroba bostońska Inna nazwa: choroba dłoni, stóp i jamy ustnej Etiologia wirusowa Łatwo szerzy się w środowisku dzieci Trwa kilka lub kilkanaście dni Nie ma szczepionki

Choroba bostońska

Co wiemy o kleszczach Niebezpieczne, krwiopijne stawonogi Zagrażają życiu zwierząt i ludzi Infekcje i inwazje mogą mieć ciężki przebieg Przenoszą wiele gatunków wirusów, bakterii, riketsji i pierwotniaków

Ulubione środowisko kleszczy

O czym trzeba pamiętać Kleszcze występują na obszarze całej Polski Są nie tylko w środowisku wiejskim Występują w miejskich parkach Potrafią przetrwać ostre zimy Nie mają naturalnych wrogów

Pozorny spokój

Spotkanie z kleszczem

Choroby przenoszone przez kleszcze w Polsce Kleszczowe zapalenie mózgu Borelioza Ludzka anaplazmoza granulocytarna Babeszjoza

Profilaktyka nieswoista Odpowiednia odzież, w jasnym kolorze Repelenty na odzież i buty, zawierające np. DEET U dzieci preparaty zawierające nie więcej niż 15% DEET Niezwłoczne usuwanie kleszczy ma znaczenie w przypadku boreliozy Nie ma znaczenia w przypadku KZM

Profilaktyka swoista Szczepionka jest na liście szczepień zalecanych przez GIS Zalecana przebywającym na terenach endemicznych, zatrudnionym przy eksploatacji lasu, stacjonującemu wojsku i straży granicznej, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki, uczestnikom obozów i kolonii Szczepienie pracownicze

KZM uKZM u 8 letniej dziewczynki 8-letniej dziewczynki Dotychczas zdrowa Pobyt na obozie zuchowym na Mazurach Ekspozycja na kleszcze 2 dni po powrocie bóle mięśni, stan podgorączkowy – rozpoznano infekcję grypopodobną Objawy po 4 dniach ustąpiły

KZM u 8-letniej dziewczynki Po 6 dniach wysoka gorączka, bóle głowy, 2x wymioty W badaniu fizykalnym miernie zaznaczone objawy oponowe Płyn mózgowo-rdzeniowy wodojasny, cytoza 125, 82% L Przeciwciała przeciwko wirusowi KZM w surowicy w klasie IgM dodatnie

KZM u 8 letniej dziewczynki Po 3-dniowym okresie poprawy – wzrost gorączki, bradykardia, zaburzenia przytomności W TK obrzęk mózgu Leczenie poobrzękowe (20% mannitol, dexaven) Powolny powrót do zdrowia

Definicja boreliozy Choroba wielonarządowa Czynnik etiologiczny – Borrelia burgdorferi Obraz kliniczny: zajęcie skóry, układu nerwowego, stawów i serca Wektor – kleszcze Ixodes 30

Ryzyko zakażenia „Zakaźna” jest ślina i wymiociny kleszcza Żerowanie w skórze musi trwać co najmniej 12-godzin Ryzyko rośnie wraz z długością żerowania 31

Postacie kliniczne Rumień wędrujący (Erythema migrans) Chłoniak limfocytarny (Borrelial lymphocytoma) Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn (Acrodermatitis chronica atrophicans) 32

Rumień wędrujący 33

34

Postacie kliniczne Zapalenie stawów (Lyme arthritis) Neuroborelioza (Neuroborreliosis) Zapalenie mięśnia sercowego (Lyme carditis) 35

Diagnostyka boreliozy Metoda immunoenzymatyczna (ELISA) Test Western-blot – u wszystkich z dodatnim lub wątpliwym wynikiem ELISA Dodatni wynik badania serologicznego bez objawów klinicznych typowych dla boreliozy nie upoważnia do jej rozpoznania i leczenia PCR – nie korzystać, niedostateczna standaryzacja; dodatni wynik nie jest równoznaczny z aktywnym zakażeniem Hodowla krętków z krwi, tkanek, płynu m-rdz. – wysoki odsetek wyników fałszywie ujemnych Badanie płynu stawowego jest nieswoiste 36

Leczenie boreliozy Nie ma podstaw naukowych do wielomiesięcznego albo wielokrotnego powtarzania kuracji Nie zaleca się stosowania tynidazolu i metronidazolu 37

Profilaktyka boreliozy Nie ma szczepionki Pozostaje profilaktyka nieswoista Szybkie i umiejętne usuwanie kleszczy Nie podaje się antybiotyków po ekspozycji

A jeśli już nas dopadnie… 34

Borelioza Obraz kliniczny boreliozy u dzieci jest podobny do boreliozy dorosłych Bardzo rzadko występuje późna faza choroby Poza EM w diagnostyce obowiązuje badanie dwustopniowe Badania należy wykonać tylko w przypadku pojawienia się objawów choroby Nie stosuje się testów serologicznych do oceny skuteczności leczenia