„Praca z osobami po traumie” Małgorzata Symonowicz Dorota Przygucka
Zaburzenia potraumatyczne Odmienność kulturowa Bycie uchodźcą
Trauma: „przerażające doświadczenie życiowe, konfrontujące człowieka z uczuciem strachu, bezradności, horroru” (Brunet, Akerib, Birmes 2007)
Typy traumy: przypadkowa man-made Typ I: pojedyncza, krótkotwała Typ II: wielokrotna, długo trwająca
Reakcje na wydarzenie traumatyczne: Rezyliencja (resilience) Rozwój potraumatyczny (posttraumatic growth) Zaburzenia potraumatyczne (posttraumatic disorders)
Zaburzenia potraumatyczne „Normalna reakcja na nienormalną sytuację”
Rodzaje zaburzeń potraumatycznych Zaburzenie stresowe pourazowe (PTSD, Posttraumatic Stress Disorder) Complex PTSD Zaburzenia adaptacyjne (Adjustment Disorder)
Częstość występowania PTSD ~20-30% osób doświadczających traumy rozwija PTSD (zależne od rodzaju wydarzenia) 30-45% uchodźców (Flatten et al., 2001)
3 filary PTSD Ponowne odtwarzanie traumy Unikanie / odrętwienie emocjalne Nadmierne wzbudzenie/ nadreaktywność
Complex PTSD Zaburzenia regulacji afektu i impulsywność Zmiany w zakresie uwagi i świadomości Zniekształcone postrzeganie własnej osoby Zmiany w relacjach z innymi Somatyzacje Zniekształcone postrzeganie świata Zmiany w systemie wartości
Czynnika ryzyka PTSD Wcześniejsze zaburzenia zdrowia psychicznego Zaburzenia psychiczne w rodzinie Trauma w okresie dzieciństwie Brak wsparcia społecznego Trauma typu II i/lub man-made (ciężar traumy) Następujące stresory/wydarzenia negatywne Płeć żeńska Niski status ekonomiczny Przynależność do grupy mniejszościowej
Czynniki chroniące przez PTSD Wsparcie społeczne Spójny obraz świata, poczucie koherencji Możliwość rozmowy o doświadczonej traumie Bliskie związki z rodziną Religijność Rola „ocalonego” (a nie „ofiary”)
Metody terapii zaburzeń potraumatycznych Zorientowane na traumę Zorientowane na stabilizację