OBRAŻENIA TERMICZNE I OPIEKA NAD OPARZONYMI ANDRZEJ CHMURA KLINIKA CHIRURGII OGÓLNEJ I TRANSPLANTACYJNEJ SZPITAL DZIECIĄTKA JEZUS WARSZAWA

DECYDUJE O SKUTECZNYM LECZENIU CIĘŻKO OPARZONEGO CHOREGO MOŻLIWIE SZYBKIE ROZPOCZĘCIE WŁAŚCIWEGO POSTĘPOWANIA PRZECIWWSTRZĄSOWEGO, ZAPOBIEGAJĄCEGO OLIGOWOLEMII I NIEDOTLENIENIU TKANEK ORAZ ODPOWIEDNIEGO DO RODZAJU USZKODZEŃ CIAŁA POSTĘPOWANIA MIEJSCOWEGO, DECYDUJE O SKUTECZNYM LECZENIU CIĘŻKO OPARZONEGO CHOREGO

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA LICZBĘ PRZYPADKÓW OPARZEŃ TECHNICYZACJA ŻYCIA WIĘKSZA LICZBA OSÓB PO 60 r. ż. BRAK OPIEKI NAD DZIEĆMI KATASTROFY DZIAŁANIA WOJENNE

STATYSTYKA OPARZEŃ W POLSCE ROCZNIE 12000 PRZYPADKÓW 70% TRAFIA DO ODZIAŁÓW CHIRURGII OGÓLNEJ 30% LECZY SIĘ W OŚRODKACH SPECJALISTYCZNYCH ROCZNIE UMIERA 600 OPARZONYCH ( 5% )

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POPRAWĘ WYNIKÓW LECZENIA OPARZEŃ STOSOWANIE STANDARTÓW LECZENIA Z WCZESNĄ RESUSCYTACJĄ SKUTECZNE LECZENIE ZAKAŻEŃ WCZESNE OPRACOWANIE RANY OPARZENIOWEJ – OPERACYJNE SKUTECZNE LECZENIE OPARZEŃ DRÓG ODDECHOWYCH ŻYWIENIE DOJELITOWE I TPN

OPARZENIA ZAGRAŻAJĄCE ŻYCIU CHORY POWYŻEJ 60 r. ż. GŁĘBOKIE > 40% POWIERZCHNI DRÓG ODDECHOWYCH

OPARZENIE TERMICZNE (COMBUSTIO) Rozległość i głębokość oparzenia zależy od: temperatury czasu ekspozycji czasu stygnięcia tkanki np. 47 C - 7 minut = 70 C - 1 sekunda

PODZIAŁ OPARZEŃ WG STOPNIA USZKODZENIA TKANEK Iº - rumień - martwica warstwy rogowej, obrzęk naskórka, obrzęk i przekrwienie warstwy korowej skóry dominuje ból trwający 2-3 dni gojenie bez blizny zwykle opalanie lub gorąca woda

PODZIAŁ OPARZEŃ WG STOPNIA USZKODZENIA TKANEK IIº powierzchowne- pęcherze i rumień- martwica całego naskórka i części warstwy korowej wysięk pomiędzy naskórkiem i warstwą korową – rumień i pęcherze na skórze naciek zapalny skóry i tk. podskórnej silny ból gojenie po 10-14 dniach, niewielkie blizny Czynnik sprawczy – gorące płyny

PODZIAŁ OPARZEŃ WG STOPNIA USZKODZENIA TKANEK IIº głębokie- pęcherze i rumień- martwica całego naskórka i skóry właściwej bez przydatków wysięk pomiędzy naskórkiem i warstwą korową i pęcherze na skórze zaróżowienie lub zaczerwienienie naciek zapalny skóry i tkanki podskórnej silny ból gojenie po 25 -30 dniach, duże, twarde blizny Czynnik sprawczy – gorące płyny, płomień

PODZIAŁ OPARZEŃ WG STOPNIA USZKODZENIA TKANEK IIIº - martwica skóry (białawo-szara lub brązowa, czarna czasem czerwona skóra) TU IIº Z ZAKAŻENIEM ! brak blednięcia przy ucisku skóry martwica pełnej grubości skóry ze zniszczeniem przydatków skóry zakrzepica naczyń krwionośnych Całkowity brak bólu Czynnik sprawczy – płomień, prąd, kwas

PODZIAŁ OPARZEŃ WG STOPNIA USZKODZENIA TKANEK IVº - martwica tkanek głębiej leżących-powięzi, mięśni, kości zwykle bardzo ciężkie oparzenie zpoważnym rokowaniem Czynnik sprawczy- prąd

REGUŁA „9” DLA OBLICZANIA POWIERZCHNI OPARZEŃ 9% 9% 9% 18% 1 18% 18%

OPARZENIA LEKKIE IIº U DOROSŁYCH < 15% CIAŁA IIº U DZIECI < 10% CIAŁA IIIº < 2% POWIERZCHNI CIAŁA

OPARZENIA ŚREDNIE IIº U DOROSŁYCH 15 - 25% CIAŁA IIº U DZIECI 10 - 20% POWIERZCHNI IIIº 2 – 10% POWIERZCHNI CIAŁA

OPARZENIA CIĘŻKIE IIº U DOROSŁYCH > 25% CIAŁA IIº U DZIECI C 20% POWIERZCHNI IIIº > 10% POWIERZCHNI W DUŻYM STOPNIU: RĘCE, TWARZ, OCZY, USZY, STOPY I KROCZE ZAWSZE DROGI ODDECHOWE, ELEKTRYCZNE LUB Z DUŻYM INNYM URAZEM

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU WYPADKU 1. Odsunąć chorego od źródła ciepła 2. Dokładnie ugasić ubranie, zdjąć pierścionki, obrączki !! 3. Zabezpieczyć drożność dróg oddechowych 4. Natychmiast przystąpić do oziębienia powierzchni oparzonych - kąpiel 220C przez 15 minut w zimnej wodzie 5. Na ranę oparzeniową - wyłącznie suchy, jałowy opatrunek !! 6. Podać leki p/bólowe - wyłącznie i.v. 7. Przy przedłużającym się transporcie rozpocząć podawanie płynów i.v.

POSTĘPOWANIE W SZPITALU - Wywiad - jeśli jest czas (od chorego, od lekarza PR) - Sprawdzenie drożności dróg oddechowych - Zapewnienie dostępu naczyniowego do dużej żyły - Podanie leków p. bólowych dożylnie - Pobranie krwi : grupa, krzyżówka, morfologia, jony, gazometria, - Założenie cewnika do pęcherza, monitorowanie diurezy godzinowej - Podanie anatoksyny tężcowej i surowicy przeciwtężcowej - Podanie antybiotyku o szerokim zakresie działania - Ocena rany, powierzchni oparzenia i ustalenie dalszego postępowania

MIEJSCOWE LECZENIE RANY OPARZENIOWEJ: - NIE STOSOWAĆ ALKOHOLU- przemywać 0,9% NaCl lub wodnym roztworem hibitanu - w przypadku martwicy - wczesne wycięcie tkanek martwiczych i ewentualnie przeszczepy skóry - gojenie na otwarto lub pod opatrunkiem ( argosulfon, 0,5% azotan srebra) - nakłuwanie pęcherzy- bezwzględna aseptyka kontrola ukrwienia obwodowego w oparzeniach obejmujących cały obwód kończyny lub klatki piersiowej !! (fasciotomia, nacięcie strupa)

Resuscytacja płynowa po rozległym oparzeniu: Reguła Baxtera: I doba 2-4 ml (Ringer Lactate) x m.ciała x % pow. oparzenia 50% wyliczonej objętości podać w ciągu 8 godzin od oparzenia , pozostałe płyny przed upływem 24 godzin utrzymać diurezę minimum 0,5ml/kg/godz. (lub 50ml/godzinę) II doba 5% Glukoza i ½ koloidów pod kontrolą diurezy >50 ml/godz. Nie podawać płynów sodowych, które nasilają obrzęki !

Oparzenia chemiczne obrzęk śródkomórkowy i międzykomórkowy skóry i tk. podskórnej, oddzielenie naskórka od skóry właściwej i zaburzenia struktury włókien kolagenowych. Głębokość i rozmiar zależą od czasu działania czynnika KWASY- martwica skrzepowa, denaturacja białka. Rana b. bolesna przez długi okres. Skóra brązowa lub żółta. ZASADY- martwica rozpływna

Oparzenia chemiczne c.d. A. Ranę dokładnie wypłukać dużą ilością wody - rozcieńczyć preparat chemiczny = przerwać reakcję chemiczną Uwaga!! W oparzeniach wapnem niegaszonym zmywać ranę oliwą lub parafiną . Nie wolno używać wody bo zwiększa to uszkodzenie tkanek w wyniku reakcji cieplnej B. Opatrunek z 1% roztworu NaHCO3 (kwasy, fenole) lub 3% kwas borny lub 1% kwas octowy (ługi)

Oparzenia elektryczne 1. Napięcie robocze- dotknięcie instalacji 2. Napięcie dotykowe - przebicie na obudowę 3. Napięcie krokowe Natężenie urazu zależy od natężenia prądu oraz wieku , płci (oporność skóry, uwodnienie tkanek), wilgotności skóry, powietrza i podłoża. Uszkodzenie tkanek łukiem elektrycznym wywołuje uraz analogiczny jak w zespole zmiażdżenia (uszkodzenie nerek, mioglobinuria, zakażenie).

Oparzenia elektryczne c.d. Obrażenia miejscowe : często bardzo znaczne uszkodzenie tkanki podskórnej i powięzi przy niewielkich zmianach na skórze Obrażenia dodatkowe: złamania kości uraz narządów jamy brzusznej niewydolność nerek zaćma uraz głowy odma opłucnowa ośrodkowe zaburzenia OUN i uszkodzenia nerwów obwodowych krwotoki wewnętrzne (martwica ściany naczynia)

Postępowanie 1. Zachowując ostrożność wyłączyć napięcie 2. Nawodnienie ! Pod kontrolą diurezy Ringer Lactate lub PWE 3. Kontrolować ukrwienie kończyny, która była oparzona- fasciotomia przy zaburzonym ukrwieniu 4. Częste badanie jamy brzusznej 5. Usuwanie martwiczych tkanek - nie wcześniej niż w 4-5 dobie 6. Antybiotyki 7. Zdjęcia rtg 8. Badanie okulistyczne

POSTĘPOWANIE CHIRURGICZNE Z BLIZNAMI PO OPARZENIACH ZABIEGI PO MIN. 9 MIESIĄCACH BEZ DEFICYTU TKANEK – WYCIĘCIE BLIZNY I ZASZYCIE BEZ UBYTKU TK. PODSKÓRNEJ Z UBYTKIEM SKÓRY- WPS LUB „Z” Z UBYTKIEM TK PODSKÓRNEJ - PŁAT UNACZYNIONY LUB PŁAT WYSPOWY LUB SKÓRNO-MIĘŚNIOWY INTENSYWNA REHABILITACJA Z PRESOROTERAPIĄ

ODMROŻENIA długotrwałe oziębienie jest groźniejsze skurcz naczyń, zakrzepica naczyń i niedokrwienie tkanek sprzyjają: bezruch, wilgotna odzież, alkohol najczęściej: palce rąk i stóp, dłonie, stopy, nos, twarz, uszy fazy: 1. zblędnięcie, kłucie 2. drętwienie, ograniczenie ruchomości 3. podczas ogrzewania tępy ból, zaczerwienienie, pęcherze surowiczo-krwiste

Pomoc doraźna w odmrożeniach 1. Szybkie ogrzanie w kąpieli, początkowo w 250 C , potem zwiększamy temperaturę do 400 C 2. Równolegle ogólne ogrzewanie i przetaczanie ciepłych płynów 3. HEPARYNA i.v. 4. Anatoksyna tężcowa i surowica p/tężcowa 5. Jałowy opatrunek - nie stosować barwników, tłuszczu, alkoholu w pierwszych dobach trudno określić rozległość i głębokość uszkodzenia -postępowanie wyczekujące !! (demarkacja) jedynym wskazaniem do szybkiej amputacji jest rozpływna, zakażona martwica i posocznica

Podział odmrożeń I o - powierzchowne warstwy naskórka. Skóra blada, zimna, obrzęknięta. Podczas ogrzewania mrowienie i drętwienie. Czucie zachowane. Gojenie samoistne. Długo swędzenie, pieczenie, wrażliwość na zimno oraz przebarwienie skóry II o - wszystkie warstwy naskórka z ogniskami w skórze właściwej. Po kilku godzinach pęcherze z surowiczo-krwistą treścią. Czucie zachowane Gojenie często samoistne. Drobne ubytki goją się wiele tygodni. Ziarnina-blizny. Długotrwałe lub stałe przebarwienia, swędzenie i mrowienie

Podział odmrożeń III /IV o - martwica sucha lub rozpływna skóry, tkanek miękkich i często kości. Zakrzepica drobnych naczyń mięśniowych. Znaczny obrzęk i pęcherze. Utrata czucia nawet po ogrzaniu. Zmiana zabarwienia skóry na żółtawą,brunatną a potem czarną. Demarkacja do 14 dni. Leczenie chirurgiczne- amputacja