STARZEJEMY SIĘ Paweł Dąbrowski Oddział Kardiologii Szpital im Papieża Jana Pawła II w Zamościu tel. 6773890

STARZENIE TO PROCES INWOLUCJI OBEJMUJĄCY CAŁY ORGANIZM CO PROWADZI DO UTRATY ICH REZERWY CZYNNOŚCIOWEJ

STARZENIE INWOLUCJA NATURALNA ZMIANY CHOROBOWE - nakładanie się skutków chorób MECHANIZMY KOMPENSACYJNE ODDZIAŁYWANIE ZEWNĘTRZNE- ŚRODOWISKOWE- sumowanie ODRĘBNOŚĆ PSYCHOLOGICZNA

STARZENIE KOMÓREK ZANIK DEGENERACJA WYMIANA ZABURZENIA FUNKCJI ROZPLEM ODNOWA KOMPENSACJA ANATOMICZNA KOMPENSACJA CZYNNOŚCIOWA

STARZEJEMY SIĘ %

STARZEJEMY SIĘ Liczba osób po 85rż w Europie zachodniej >3%

STARZENIE NATURALNE 0-30-65-70-100-120 LAT SŁABA PŁEĆ ? KOBIETY 8 LAT DŁUŻEJ WARUNKI ŻYCIA, PRACA, PAPIEROSY 100 LAT TEMU W AMERYCE 2% 65 LAT 50 LAT TEMU 4% DZISIAJ >11%

OPIEKA NAD STARSZYMI KOSZTY: LECZENIE, 30% ŁÓZEK SZPITALNYCH W USA, 30% LEKÓW, REHABILITACJA FIZYCZNA, I PSYCHOLOGICZNA, KOSZTY ~300MILIARDÓW 25% W DOMACH STAROŚCI 50% PO 80 RŻ- WIĘCEJ ŁÓŻEK NIŻ W SZPITALACH

STAROŚĆ ZMIANA PODEJŚCIA DO STAROŚCI PRZESUNIĘCIE GRANICY WIEKU ZMIANA SAMOOCENY STAREGO NIE WARTO LECZYĆ ? MOTYWACJA AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA ZŁOŻONY PROBLEM, BRAK PRZYGOTOWANIA KILKA CHORÓB EFEKT DOMINA PSYCHOLOGIA

MASA CIAŁA PRZYROST W WIEKU ŚREDNIM SPADEK W WIEKU STARCZYM MASA MIĘŚNIOWA MASA KOSTNA ZMIANY W KOMÓRCE PRZYROST TŁUSZCZU, LIPOFUSCYNY SPADEK WODY, POTASU ZMIANY CZYNNOŚCIOWE: SPADEK ZUŻYCIA TLENU I PRZEMIANY MATERII

STARZENIE - WYDOLNOŚĆ PŁUCA : WZROST OBJ. ZALEGAJĄCEJ, SPADEK OBJ. ZYCIOWEJ, PROCESY CHOROBOWE SERCE: ZMNIEJSZENIE WYDOLNOŚCI SERCA, ZMIANY NACZYŃ , PROCESY CHOROBOWE ZMNIEJSZENIE WYDOLNOŚCI INNYCH NARZĄDÓW: NEREK, UKŁADU ENDOKRYNNEGO I INNE

STARZENIE NIEDOBORY WITAMIN, ŻELAZA NERKI: SPADEK PRZEPŁYWU KRWI I CLEARENSU KREATYNINY SERCE: CO, HR, CHF NIETOLERANCJA GLUKOZY PŁUCA VC ODPORNOŚĆ KOMÓRKOWA DEPRESJA, DEMENCJA, PARKINSONIZM MIAŻDŻYCA

STAROŚĆ SKUTECZNOŚĆ LECZENIA I REHABILITACJI INNE PROBLEMY: URAZY BEZSENNOŚĆ NIEDOWIDZENIE, NIEDISŁYSZENIE BRAK PRAGNIENIA PRZEWLEKŁY BÓL NADUŻYWANIE LEKÓW

STAROŚĆ SCHORZENIA TYPOWE DLA WIEKU WYPADANIE NARZĄDÓW PŁCIOWYCH CHOROBY NOWOTWOROWE PÓŁPASIEC RAK SKÓRY PARKINSONIZM CHOROBY TARCZYCY (MASKED HUPERTHYREOIDISM)

STAROŚĆ SCHORZENIA TYPOWE DLA WIEKU HYPOTERMIA (32 ST) ŚPIĄCZKA HYPEROSMOLARNA UDARY POLIMIALGIA REUMATYCNZA OSTEOPOROZA ZŁAMANIA SZYJKI KOŚCI UDOWEJ RAK GRUCZOŁU KROKOWEGO

STAROŚĆ PODSTAWOWE PROBLEMY OPIEKI SZPITALNEJ ZABURZENIA SNU I ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI, BŁĄDZENIE UPADKI, OMDLENIA ZŁAMANIA BEZ UCHWYTNEGO URAZU ODLEŻYNY NIETRZYMANIE MOCZU / LUB ZALEGANIE PRZEDŁUŻONA REHABILITACJA TĘSKNOTA ZA DOMEM

FIZJOLOGIA - SERCE ZMNIEJSZENIE SIŁY SKURCZU WYDŁUŻENIE CZASU SKURCZU ZWOLNIENIE NAPEŁNIANIA ZWOLNIENIE AKCJI SERCA OSŁABIENIE REAKCJI NA STYM. ADRENERGICZNĄ NIEWYDOLNOŚĆ PRZY WYSIŁKU

SERCE ZANIK MIĘŚNIA: ZANIK BRUNATNY: WŁÓKNIENIE I NACIEKI AMYLOIDU KRĘTY PRZEBIEG NACZYŃ WIEŃCOWYCH SPADEK PODATNOŚCI ROZKURCZOWEJ DEFORMACJA KOMÓR, ZANIK BELECZKOWANIA, POSZERZENIE OPUSZKI AORTY WŁÓKNIENIE UKŁADU BODŹCOPRZEWODZĄCEGO

SERCE TKANKA ŁĄCZNA: UTRATA SPRĘŻYSTOŚCI- KOLAGEN/ELASTYNA, WAPNIENIE WĘZEŁ ZATOKOWY: BRADYKARDIA, NIEWYDOLNOŚĆ WĘZŁA ZABURZONE PRZEWODZENIE ŚRÓD I MIĘDZYPRZEDSIONKOWE

SERCE UKŁAD BODŹCOPRZEWODZĄCY: ZANIK KOMÓREK, DEGENERACJA, ZASTĘPOWANIE PRZEZ KK TŁUSZCZOWE, PRZEROST TK. ŁĄCZNEJ, ZWŁÓKNIENIE, ZWAPNIENIA, FA REAKCJA NA REGULACJĘ AUTONOMICZNĄ BLOKI S-A, A-V I OBWODOWE

SERCE WĘZEŁ A-V: BLOK A-V IO BLOK A-V IIO BLOKI ODNÓG: LBBB, RBBB BLOK A-V III

FIZJOLOGIA - NACZYNIA KRWIONOŚNE MIĘŚNIE GŁADKIE- SPADEK SIŁY SKURCZU ŚRÓDBŁONEK: NO, ZAKRZEPY SZTYWNOŚĆ ŚCIANY I OPÓR ŻYŁY: ZMNIEJSZENIE PODATNOŚCI NACZYNIA PŁUCNE : WZROST OPORU

CIŚNIENIE TĘTNICZE RR: 100 + WIEK ? OPÓR X POJEMNOŚĆ MINUTOWA SPOŻYCIE SOLI DIETA, ALKOHOL, PAPIEROSY CZYNNIKI ŚRODOWISKOWE CZ. PSYCHOGENNE

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE po 65 rż > 50% PIERWOTNE WTÓRNE: CH. NEREK CH. GRUCZOŁÓW DOKREWNYCH: TARCZYCA, NADNERCZA, PRZYSADKA, PRZYTARCZYCE I INNE KOARKTACJA AORTY CZ. GENETYCZNE

NADCIŚNIENIE PRZYSPIESZA STARZENIE PRZYSPIESZENIE MIAŻDŻYCY PRZEROST SERCA CHF, FA, AEV PRZEROST BŁONY ŚRODKOWEJ TETNIC ZMIANY NARZĄDOWE

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE REHABILITACJA ? TAK BEZ WYSIŁKU IZOMETRYCZNEGO Często inne ograniczenia

SERCE POWIĘKSZENIE JAM PRZEROST ZWŁASZCZA PRZEGRODY ZACHOWANA F-CJA W SPOCZYNKU ZMNIEJSZENIE SPRAWNOŚCI WYSIŁKOWEJ: CZĘSTOŚĆ, NAPEŁNIANIE, KURCZLIWOŚĆ, CZYNNOŚĆ ENDOKRYNNA ANP

SERCE PRZEPŁYW WIEŃCOWY GORSZA REAKCJA ADAPTACYJNA I ODRUCHOWA: HRV, HYPOTONIA ORTOSTATYCZNA UKŁAD BODŹCO-PRZEWODZĄCY SERCA APARAT ZASTAWKOWY

SERCE APARAT ZASTAWKOWY: ZASTAWKA AORTY I MITRALNA: ZWŁÓKNIENIE, ZWAPNIENIA PO 70 RŻ 32% KOBIET, 14% MĘŻCZYZN, ZABURZENIA FUNKCJI: ZWĘŻENIA, NIEDOMYKALNOŚĆ

ZWĘŻENIE ZASTAWKI AORTY NABYTE: GORĄCZKA REUMATYCZNA MIAŻDŻYCOWE POWIERZCHNIA Z ~3 DO <1CM2 GRADIENT PRZEROST LK ROZSTRZEŃ LK

ZWĘŻENIE ZASTAWKI AORTY OBJAWY: OBRZĘK PŁUC UTRATY PRZYTOMNOŚCI I ZASŁABNIĘCIA SPADEK RZUTU TPV,FV SPADEK PRZEPŁYWU WIEŃCOWEGO (GRADIENT) BÓLE WIEŃCOWE : SPADEK PRZEPŁYWU(GRADIENT)

ZWĘŻENIE ZASTAWKI AORTY OBJAWY cd: TOWARZYSZĄCE ZMIANY MIAŻDŻYCOWE NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW ZATORY OBWODOWE BAKTERYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA

ZWĘŻENIE ZASTAWKI DWUDZIELNEJ (MITRALNEJ) NABYTE: GORĄCZKA REUMATYCZNA MIAŻDŻYCOWE POWIERZCHNIA ZASTAWKI ~5CM DO 1.5CM2 GRADIENT, ROZSTRZEŃ LA, PCW

ZWĘŻENIE ZASTAWKI DWUDZIELNEJ (MITRALNEJ) POWIKŁANIA: MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW ZATORY OBWODOWE NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA ZAKAŻENIA DRÓG ODDECHOWYCH BAKTERYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA OBJAWY: OBRZĘK PŁUC KASZEL, KOŁATANIA SERCA, DUSZNOŚĆ, CHRYPKA

NIEDOMYKALNOŚĆ ZASTAWKI MITRALNEJ NABYTA: REUMATYCZNA NIEDOKRWIENNA CHF ROZSTRZEŃ LA I LK OBJAWY: OSŁABIENIE, DUSZNOŚĆ OBRZĘK PŁUC

NIEDOMYKALNOŚĆ ZASTAWKI MITRALNEJ POWIKŁANIA: FA ZATOROWOŚĆ ZAPALENIE WSIERDZIA NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

NIEDOMYKALNOŚĆ ZASTAWKI AORTY NABYTA: REUMATYCZNA MIAŻDŻYCOWA ZZSK ROZSTRZEŃ I PRZEROST LK (COR BOVINUM) OBJAWY:OSŁABIENIE, DUSZNOŚĆ, KOŁATANIA SERCA, ZAWROTY GŁOWY, OMDLENIA, STENOKARDIA

NIEDOMYKALNOŚĆ ZASTAWKI AORTY POWIKŁANIA: FA ZATOROWOŚĆ BAKTERYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA

MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW 350-600/MIN SPADEK RZUTU CZĘSTOŚĆ ROŚNIE Z WIEKIEM

MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW PRZYCZYNY: SAMOISTE WADY SERCA NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY NADCIŚNIENIE TĘTNICZE CHNS POCHP

MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW OBJAWY: KOŁATANIE SERCA OSŁABIENIE DUSZNOŚĆ BÓLE W KLP OMDLENIA I ZASŁABNIĘCIA

MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW POWIKŁANIA: CHF TACHYKARDIOMIOPATIA NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA ZATOROWOŚĆ OBWODOWA POWIKŁANIA LECZENIA P-KRZEPLIWEGO

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA JEST TO STAN, W KTÓRYM WIELKOŚĆ RZUTU MINUTOWEGO SERCA JEST NIEWYSTARCZAJĄCA W STOSUNKU DO POTRZEB ORGANIZMU PRAWO FRANKA-STARLINGA: WYDOLNOŚĆ JEST FUNKCJĄ KURCZLIWOŚCI, OBCIĄŻENIA WSTĘPNEGO I NASTĘPCZEGO

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA AFTERLOAD CO CHF PRELOAD, EDP,EDV

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA PRZYCZYNY: CHOROBA NIEDOKRWIENNA SERCA WADY SERCA WRODZONE I NABYTE ZAPALENIE MIĘŚNIA SERCA ZAPALENIE WSIERDZIA ZAPALENIE OSIERDZIA KARDIOMIOPATIE ZABURZENIA RYTMU SERCA

ZAPOTRZEBOWANIE SERCA NA TLEN HR KURCZLIWOŚĆ AFTERLOAD WYSIŁEK DO GENEROWANIA CIŚNIENIA JEST WIĘKSZY NIŻ DO OBJĘTOŚCI (np. AoS vs AoI ) RPP (RATE PRESSURE PRODUCT)

ZAPOTRZEBOWANIE SERCA NA TLEN METABOLIZM TLENOWY ZDOLNOŚĆ EXTRAKCJI TLENU (PO CS) KWAS MLEKOWY - METABOLIZM BEZTLENOWY

ĆWICZENIE I REZERWA SERCA REZERWA SERCA: ZDOLNOŚĆ DO ZWIĘKSZENIA PRACY SERCA (RZUTU) PRZY WZROŚCIE ZAPOTRZEBOWANIA TKANEK NA TLEN: HR I OBJ. WYRZUTOWA->CO 6->25L/MIN, O2 250->1500L/MIN, (TISSUE EXTRACTION)

WYSIŁEK W NIEWYDOLNOŚCI SERCA WZROST ZAPOTRZEBOWANIA TKANEK NA TLEN ZWIEKSZENIE DYSOCJACJI OXYHEMOGLOBINY ZWIĘKSZENIE RZUTU SERCA REDYSTRYBUCJA KRĄŻENIA

WYSIŁEK W NIEWYDOLNOŚCI SERCA ZAWARTOŚĆ TLENU: 18ml O2/dl tętnicza różnica 4ml 14 ml O2/dl żylna przy wysiłku różnica 12-14 ml O2/dl

WYSIŁEK W NIEWYDOLNOŚCI SERCA CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYDOLNOŚĆ: HEMOGLOBINA (NIEDOKRWISTOŚĆ MEGALOBLASTYCZNA, MIKROCYTARNA, NORMOBLASTYCZNA) KARBOXYHEMOGLOBINA FUNKCJA PŁUC

WYSIŁEK W NIEWYDOLNOŚCI SERCA TRANSPORT TLENOWY 100% SATURACJA P50~27mmHg pH 7.4 pH 7.2 P50 50% 50mm Hg PO2

KURCZLIWOŚĆ W NIEWYDOLNOŚCI SERCA NIEWYDOLNOŚĆ SKURCZOWA -> NIEKOMPLETNE OPRÓŻNIANIE SERCA-> WZROST OBJ. PÓŹNOSKURCZOWEJ-> PRZESUNIĘCIE NA PRAWO KRZYWEJ FRANKA-STARLINGA, WZROST CIŚNIENIA KOŃCOWOROZKURCZOWEGO-> UTRZYMANIE RZUTU SERCA

KURCZLIWOŚĆ W NIEWYDOLNOŚCI SERCA UTRZYMANIE CIŚNIENIA ( WZROST OPORU OBWODOWEGO- AFTERLOAD) WZROST CIŚNIENIA PŁUCNEGO. PRZEKROCZENIE CIŚNIENIA ONKOTYCZNEGO BIAŁKA(~24MMHg) POWODUJE OBRZĘK-> WZROST WYSIŁKU ODDECHOWEGO ->OBRZĘK PŁUC

NIEWYDOLNOŚĆ PRAWEJ KOMORY CHOROBY PŁUC WTÓRNIE DO NIEWYDOLNOŚCI LEWOKOMOROWEJ WADY SERCA, PIERWOTNE NADC. ZNACZNE ZWIĘKSZENIE OBJ. KRWI np.. NIEWYDOLNOŚĆ NEREK ->PODWYŻSZONE CIŚNIENIE ŻYLNE, OBRZĘKI OBWODOWE, WĄTROBA

ZESPÓŁ PŁUCNO-SERCOWY ZESPÓŁ OBJAWÓW WYSTĘPUJĄCYCH W WYNIKU NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO PŁUCNEGO PRZYCZYNY: CHOROBY PŁUC (ZMNIEJSZENIE ŁOŻYSKA NACZYNIOWEGO PŁUC): POCHP, ROZEDMA, ZWŁÓKNIENIE, GRUŹLICA, PYLICE, SARKOIDOZA, MUKOWISCYDOZA, NOWOTWORY

ZESPÓŁ PŁUCNO-SERCOWY PRZYCZYNY cd.: ZAMKNIĘCIE ŚWIATŁA TT PŁUCNYCH: ZATORY, ZAKRZEPY, UCISK Z ZEWNĄTRZ, KURCZ PIERWOTNE NADCIŚNIENIE PŁUCNE

ZATOR TĘTNICY PŁUCNEJ ZAMKNIĘCIE ŚWIATŁA TĘTNIC PŁUCNYCH MATERIAŁEM ZATOROWYM. NAJCZĘŚCIEJ FRAGMENTAMI ZAKRZEPÓW Z ŻYŁ KK DOLNYCH, RZADZIEJ ZATORY TŁUSZCZOWE

ZATOR TĘTNICY PŁUCNEJ PRZYCZYNY: UNIERUCHOMIENIE W ŁÓŻKU NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA NOWOTWORY(TRZUSTKA) CZERWIENICA ŻYLAKI KOŃCZYN DOLNYCH ZAKRZEPOWO-ZATOROWE ZAPALENIE ŻYŁ NIEWYDOLNOŚĆ ŻYLNA PROSTATEKTOMIA, INNE ZABIEGI

ZATOR TĘTNICY PŁUCNEJ OBRAZ KLINICZNY: GWAŁTOWNY SPADEK PRZEPŁYWU PRZEZ KRĄŻENIE PŁUCNE SPADEK OBJ. WYRZUTOWEJ SPADEK SATURACJI BÓL W KLP, DUSZNOŚĆ , SINICA WZROST CIŚNIENIA ŻYLNEGO WSTRZĄS, ŚMIERĆ

CHOROBA NIEDOKRWIENNA DUSZNICA BOLESNA ZAWAŁ SERCA 50% OSOBY PO 65 rż ZMIANY WIELONACZYNIOWE WYSOKA ŚMIERTELNOŚĆ RZADZIEJ BÓL, WYSOKA ŚMIERTELNOŚĆ NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA, KRĄŻENIA WSPÓŁISTNIENIE KILKU CHORÓB ZŁOŻONE ZMIANY EKG CZĘSTSZE POWIKŁANIA

CHOROBA NIEDOKRWIENNA MNIEJ INTENSYWNA TERAPIA UTRUDNIONA I ZBYT KRÓTKA REHABILITACJA RUCHOWA NISKA WYDOLNOŚĆ POWIKŁANIA, INNE SCHORZENIA W TYM NIESPRAWNOŚĆ RUCHOWA, NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI I PSYCHICZNE ZABURZENIA NEUROLOGICZNE ARYTMIE

CHOROBA NIEDOKRWIENNA UTRUDNIENIA REHABILITACJI NIESPRAWNY UKŁAD RUCHU CUKRZYCA, NIEDOKRWIENIE KK DLN, PRZEPUKLINY W TYM ROZWORU PRZEŁYKU, ŻYLAKI, OWRZODZENIA, DUSZNOŚĆ, ZAWROTY GŁOWY, ZAB. RYTMU, NIEDOWIDZENIE, OBRZĘKI, CH PARKINSONA I INNE

UTRUDNIENIA REHABILITACJI W ZAWALE I CH.N.S. POWIKŁANIA: CHF, NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA, ZATOROWOŚĆ PŁUCNA, ZAKRZEPICA, KRWIAKI, INFEKCJE UKŁADU MOCZOWEGO, ODDECHOWEGO PO WKŁUCIACH, ODLEŻYNY, PSYCHOZA, ZABURZENIA RÓWNOWAGI, OSŁABIENIE SIŁY MIĘŚNIOWEJ PO CABG : UDAR, DRENAŻ, NIESTABILNOŚĆ MOSTKA

ZABURZENIA RYTMU SERCA MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW ZABURZENIA PRZEWODZENIA ARYTMIE KOMOROWE STYMULACJA STAŁA KARDIOWERTER DEFIBRYLATOR OMDLENIA: HIPOTONIA ORTOSTATYCZNA INNE OMDLENIA ODRUCHOWE ZABURZENIA NEUROLOGICZNE I NACZYNIOPOCHODNE

WYSIŁEK MAX WYDOLNOŚĆ TLENOWA 15-30RŻ SPADEK 5-10%/10 LAT MET (metabolic equiv =3.5mlO2/kg/min) 60-69 lat ~8 MET 70-79 lat ~7 MET 80-89 lat ~5 MET HR max: 220- wiek

WYSIŁEK RR WZROST O MAX 30mmHg wolny przyrost HR, zużycia O2 i poziomu CO2- gorsza reakcja na stym adrenergiczną wolniejszy powrót HR, RR, O2 i CO2

WYSIŁEK SYSTEMATYCZNY WYSIŁEK UTRZYMUJE WYDOLNOŚĆ PRÓBA WYSIŁKOWA PRZED REHABILITACJĄ - OCENA WYDOLNOŚCI WYZNACZENIE BEZP. ZAKRESU HR I RR WYKLUCZENIE IHD 85-90% MAX

REHABILITACJA W MIAŻDŻYCY TĘTNIC ? TAK !!! ROZWÓJ KRĄŻENIA OBWODOWEGO ZACHOWANIE SPRAWNOŚCI I SAMODZIELNOŚCI

PACJENT ZE STYMULATOREM I ICD ZAKAZ WSTĘPU DO PRACOWNI REHABILITACJI??? LECZENIE CIEPŁEM:PARAFINA, PODCZERWIEŃ, DIATERMIA, KRIOTERAPIA HYDROTERAPIA, KINEZYTERAPIA ULTRADŹWIĘKI, LASEROTERAPIA MAGNETOTERAPIA ELEKTROSTYMULACJA

PACJENT ZE STYMULATOREM I ICD NIE WYMAGA SPECJALNEJ TROSKI MOŻE OGLĄDAĆ TELEWIZJĘ ODKURZAĆ, PRASOWAĆ, ROZMAWIAĆ PRZEZ TELEFON ITD ŚRODKI OSTROŻNOŚCI: SILNE POLA ELEKTRYCZNE I MAGNETYCZNE (MRI), DC NARAŻENIE NA GWAŁTOWNE, RUCHY

ZABURZENIA KRZEPLIWOŚCI SKAZA NACZYNIOWA, WYBROCZYNY, PURPURA SENILIS (KRUCHOŚĆ NACZYŃ) MAŁOPŁYTKOWOŚĆ Z HIPERAGREGACJĄ NADKRZEPLIWOŚĆ: WZROST FIBRYNOGENU, CZ. VII I D-DIMERÓW, SPADEK ATIII, tPA I białka C SPADEK SYNTEZY CZ. KRZEPNIĘCIA W WĄTROBIE (VIT K)

TĘTNIAKI AORTA PIERSIOWA WSTĘPUJĄCA I ZSTĘPUJĄCA AORTA BRZUSZNA TĘTNICE BIODROWE, UDOWE I PODKOLANOWE TĘTNIAK ROZWARSTWIAJĄCY AORTY(KRWOTOK DO BŁONY ŚRODKOWEJ)

CHIRURGIA SERCA W STARSZYM WIEKU CABG OPCAB MIDCAB EACAB SZTUCZNE ZASTAWKI PLASTYKA ZASTAWEK I SERCA

CHIRURGIA SERCA W STARSZYM WIEKU WYŻSZA ŚMIERTELNOŚĆ DŁUŻSZY CZAS HOSPITALIZACJI LICZNIEJSZE POWIKŁANIA: UDARY, PSYCHOZY, ZATORY PŁUCNE I OBWODOWE, NIEWYDOLNOŚĆ NEREK, KRWOTOKI, NIEWYDOLNOŚC ODDECHOWA

PTCA W STARSZYM WIEKU NISKA ŚMIERTELNOŚĆ LICZBA POWIKŁAŃ ROŚNIE Z WIEKIEM: UDARY, PSYCHOZY, ZATORY PŁUCNE I OBWODOWE, NIEWYDOLNOŚĆ NEREK, KRWOTOKI, NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA

CHOROBY TĘTNIC OBWODOWYCH MIAŻDŻYCA TĘTNIC ZAKRZEPOWO-ZATOROWE ZAPALENIE TĘTNIC OBJAWY: BÓLE MIĘŚNI, CHROMANIE PRZESTANKOWE BÓLE SPOCZYNKOWE KURCZE MIĘŚNI, PARESTEZJE OZIĘBIENIE KOŃCZYNY ZANIKI MIĘŚNIOWE BLADOŚĆ POWŁOK

MIAŻDŻYCA TĘTNIC MĘŻCZYŹNI PO 50 RŻ CUKRZYCA PALENIE TYTONIU WSPÓŁISTNIENIE CHNS ZABURZENIA LIPIDOWE WYWIAD RODZINNY NADCIŚNIENIE OTYŁOŚĆ

ŻYLAKI NIERÓWNOMIERNE POSZERZENIE I WYDŁUŻENIE ŻYŁ, ZWYKLE W OBRĘBIE KOŃCZYN DOLNYCH W WYNIKU WRODZONEJ , LUB NABYTEJ DYSFUNKCJI ZASTAWEK

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ STAN ZAPALNY ODCINKA ŻYŁY Z WYTWORZENIEM W TYM MIEJSCU ZAKRZEPU. ŻYŁY KK DLN I MIEDNICY ETIOPATOGENEZA: ZASTÓJ, LEPKOŚĆ , NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA, UNIERUCHOMIENIE W ŁÓŻKU ZABIEGI OPERACYJNE

ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ PRZYCZYNY: CIĄŻA I PORÓD URAZY, ZAKAŻENIA UCISK NA ŻYŁY CZRWIENICA OTYŁOŚĆ LEKI ZWIĘKSZAJACE KRZEPLIWOŚĆ ANTYKONCEPCJA, STERYDY OBRAZ KLINICZNY: OBRZĘK, BÓL, GORĄCZKA

Narząd ruchu STARZENIE: Teoria zużycia: inwolucja +kumulacja nieodwracalnych uszkodzeń „Zegar biologiczny” komórkowy: apoptoza, układowy, hormonalny

Choroby kości Kość: Przebudowa kości Warstwa korowa – zbita Warstwa beleczkowata rdzeniowa Przebudowa kości Resorpcja – osteoliza Nowotworzenie- osteogeneza

Osteoporoza Choroba metaboliczna przebiegająca z obniżeniem masy kostnej Nasilenie resorpcji kości Gęstość kości maleje 3-5%/10 lat Kobiety Okres pomenopauzalny Podatnośćna złamania: trzony kręgów, kość promieniowa, szyjka kości udowej

Osteoporoza- postacie Pomenopauzalna Inwolucyjna Wtórna ( sterydy, nadcz. Przytarczyc, niewydolność wątroby, niewydolność nerek, hiperprolaktynemia, hipogonadyzm, alkohol, polekowe, POCHP, cukrzyca, zesp złego wchłaniania, RZS,

Osteoporoza- cz. ryzyka Wiek Płeć Rasa (biała) Genetycznie uwarunkowana Tryb życia Dieta Sylwetka Stan po usunięciu przydatków

osteoporoza Leczenie i rehabilitacja Aktywność fizyczna spacery, pływanie Ca(hamowanie parathormonu), Vit D, estrogeny, kalcytonina, fluor, bisfosfoniany Rehabilitacja naświetlanie słoneczne, balneoterapia

Osteoporoza – waga ciała Nadwaga: Większe obciążenie Większy poziom estrogenów Mniejszy katabolozm Niedowaga- większe ryzyko Masa mięśniowa

OSTEOMALACJA Zmniejszenie stosunku prawidłowo zmineralizowanej tk kostnej do niezmineralizowanej bez zmniejszenia masy kostnej Przyczyna: niedobór Vit D, hipofosfatemia, hipokalcemia, zaburzenia wchłaniania, stan po gastrectomii, niewydolność trzustki, niewydolność nerek, niewydolnośćwątroby Może współistnieć z osteoporozą

Osteomalacja Vit D2 - wchłanianie Vit D3 - w skórze Hydroksylacja hydroxycholekalcyferolu w wątrobie do kalcytriolu I do dihydroxycholekalcyferolu w nerkach

Osteomalacja - objawy Bóle kostne: kręgosłup, żebra, kości biodrowe, miednicy, kończyn Bóle nasilają się przy ruchach Deformacje kości obciążonych Patologiczne złamania

Osteomalacja- postępowanie Vit D Zesp. Złego wchłaniania Dieta Leki żółciopędne Enzymy trawienne Niewydolność nerek Aktywna vit D i wapń Leki wiążące fosforany Ch. wątroby: VitD, dieta

Choroba zwyrodnieniowa stawów Choroba ze zużycia chrząstki szklistej, warstwy podchrzęstnej kości i tkanek okołostawowych Najczęstsza przyczyna kalectwa po 65 rż. : starzenie, otyłość, liczne urazy, stany zapalne, ch. metaboliczne

Choroba zwyrodnieniowa stawów Objawy: Bóle Ograniczenie ruchopmości Deformacje Nasilenie bólu przy ruchu i obciążeniu

Choroba zwyrodnieniowa stawów Leczenie i rehabilitacja Redukcja bólu Leki p-zapalne? Ćwiczenia na zakres ruchów Ćwiczenia wzmacniające i wytrzymałościowe Zabiegi rehabilitacyjne np.: magneto, laseroterapia, krioterapia itd. Powikłania leczenia : ch. wrzodowa i jej powikłania

Choroba zwyrodnieniowa stawów Czynniki wpływające na rozwój: Złamania Stany bólowe, nierównomierne obciążenie Udar mózgu Niewydolność krążenia Ch. naczyń obwodowych Depresja Neurologiczne: zanik mięśni, koordynacji ruchowej

Polimialgia reumatyczna i zapalenie tętnic olbrzymiokomórkowe Zespół chorobowy Ból i sztywność mięśni obręczy barkowej i biodrowej Zapalenie tt. Skroniowych i tt. Czaszkowych Częste współistnienie, częściej kobiety 10 x częściej po 80 rż

Polimialgia reumatyczna i zapalenie tętnic olbrzymiokomórkowe Nacieczenie komórkowe błony wewnętrznej tętnic (kk. Langerhansa) Ból zapalny miejscowo Wtórne do niedokrwienia objawy Powikłania niedokrwienia

zapalenie tętnic olbrzymiokomórkowe Objawy: Pulsujący ból głowy Zaczerwienienie , obrzęk, guzki nad tętnicą Martwica w ciężkich postaciach Objawy z innych tętnic: ocznej, szyjnej itd

Polimialgia Symetryczny ból Sztywność mięśni obręczy Poranna sztywność Często depresja, spadek masy ciała, gorączka 15% cechy zapalenia stawów kolanowych, mostkowo-obojczykowych 10% kaszel, ból gardła, chrypka Nerki, wątroba, tarczyca

Polimialgia reumatyczna i zapalenie tętnic olbrzymiokomórkowe Rozpoznanie: morfologia, OB., CRP, biopsja t. Skroniowej Leczenie: glikokortykosterydy

RZS reumatoidalne zapalenie stawów Przewlekałe schorzenie przebiegające z zapaleniem stawów obwodowych, stopniowo prowadzące do zniszczenia struktury stawu i tkanek okołostawowych Choroba rozwija się w średnim wieku, ale pełne objawy występują u osób starszych

Objawy RZS Proces zapalny błony maziowej Przerost maziówki Zanik chrząstki Niszczenie nasad kości I tkanek okołostawowych

Objawy RZS Początek ostry lub podstępnie postępujący Gorączka, obrzęk, bóle, ograniczenie ruchomości Sztywność poranna Najczęściej stawy: nadgarstka, śródręczno-paliczkowe, międzypaliczkowe

Objawy RZS Liczne stawy przy dłuższym przebiegu Górne kęgi szyjne-> zniszczenie więzadła poprzecznego kręgu szczytowego Ulnaryzacja palców Zwichnięcia palców

Objawy zaawansowanego RZS Rozległe przykurcze Deformacje stawów Podwichnięcia wielu stawów kalectwo

Objawy RZS- obraz rtg Osteoporoza przynasadowa „zwężenie” szpar stawowych ( zanik chrząstki) Nadżerki krawędzi kostnych Jamki kostne nasad

RZS - leczenie p-bólowe niesterydowe leki p-zapalne Metotrexat Chlorochina (arechin) Sole złota Specyficzne p-ciała sterydy

RZS - rehabilitacja Zachowanie ruchomości stawów Utrzymanie siły mięśniowej Samoobsługa !!!!! Psychoterapia Zabiegi rehabilitacji wspomagające np. krioterapia, laseroterapia itp

Inne schorzenia układu ruchu Zespół cieśni kanału nadgarstka Spondylo-artroza kręgosłupa Choroby mięśni i przewodnictwa nerwowo- mięśniowego np. miastenia, miopatie ( np. posterydowa) Ubytek masy mięśniowej Schorzenia neurologiczne: np. udar mózgu, Parkinsonizm itp

Inne schorzenia układu ruchu Koślawy paluch Ostroga piętowa Bóle stóp

Rehabilitacja wysiłkowa Cel: Poprawa wydolności Poprawa siły mięśniowej i ruchomości stawów Poprawa koordynacji ruchowej i równowagi Trening interwałowy 15-20 min

Rehabilitacja wysiłkowa Masa mięśniowa/tłuszcz Osteoporoza HDL Glikemia Insulinooporność Depresja

Ryzyko i ograniczenia wysiłku Zwężenie zastawki aorty Zaawansowana choroba niedokrwienna serca Ciężka niewydolność krążenia Urazy i przeciążenia Niewydolność układu ruchu Osoby wysokiego ryzyka rozpoczynają ćwiczenia pod nadzorem

Kwalifikacja do rehabilitacji wysiłkowej Próba wysiłkowa Wywiad + badania dodatkowe z oceną układu ruchu Cukrzyca – korekta leczenia Przyjmowane leki

Przerwanie testu wysiłkowego AEV: wieloogniskowe, pary, TPV Spadek RR >10mmHg RR > 250/ lub > /115 FAP, FLAP, TPS Blok a-v Ból w klp, duszność, inne objawy Chromanie przestankowe

Przerwanie testu wysiłkowego Obniżenie ST Uniesienie ST 85% max HR

Zalecenia dot. Treningu wysiłkowego Rozgrzewka i zakończenie: 5-10 minłagodnych ćwiczeń rozluźniających Docelowa czętość HR = 65-80% Max HR 30 min zwiększenia HR 3-4 x tyg Stopniowo rozpoczynając od 2-3 min

Zalecenia dot. Treningu wysiłkowego >75 lat mniejsze nasilenie i częściej Zalecenia AHA 3 x /tydz 50-60% 20-30 min Spacer, bieg, rower

Wysiłek w MET: 2-4 MET: 5-6 MET: spacer 3-5km Rower 10 km po płaskim Pływanie z deską Prace domowe 5-6 MET: Spacer 6 km/godz Rower 13 km/godz Intensywna praca domowa

Wysiłek w MET: 7-8 MET: Chód 8km/godz Pływanie 800m w 30 min Rower 15-20 km/godz

Układ oddechowy- starzenie Wentylacja Wymiana gazowa Odporność Kumulacja procesów chorobowych

wentylacja Podatność ściany klp Podatność płuc Funkcja przepony Mięśnie oddechowe pomocnicze

Podatność płuc i ściany klp Płuco starcze: Nadmiernie rozszerzenie pęcherzyków, Rozedma Ściana klp: Sztywność Ustawienie wdechowe, kyfoza Zmniejszenie ruchomości Wzrost pojemności zalegającej

Zaburzenia wentylacji Natężony szczytowy przepływ wydechowy: FEV 1 Spadek Pa O2 Pojemność dyfuzyjna: (powierzchnia wymiany pęcherzykowo-włośniczkowej) Zaburzenia regulacji na hipoksję i hiperkapnię

Mechanizmy obronne płuc: oczyszczanie Transport rzęskowy Osłabienie kaszlu Zaburzenia połykania

Mechanizmy obronne płuc: odporność komórkowa (kk T) Odporność humoralna Zapalenie płuc czwarta przyczyna zgonu u osób starszych Przebieg podstępny ( brak gorączki) Przewlekłe zapalenie płuc

gruźlica Skąpe objawy Brak skuteczności szczepienia- anergia Gruźlica popierwotna Negatywny test skórny- anergia

grypa Cięższy przebieg Zapalenie płuc Powikłania pogrypowe Powikłania z układu krążenia Wtórne bakteryjne nadkażenie Wysoka śmiertelność

Przewlekła obturacyjna choroba płuc POCHP Obturacja dróg oddechowych Obniżenie stos natężonej objętości wydechowej jednosekundowej do natężonej pojemności życiowej Przewlekłe zapalenie oskrzeli Rozedma oskrzeli Choroba oskrzelików Astma oskrzeli Rozstrzenie oskrzeli

POCHP: 6-10% osób starszych Przyczyna: palenie tytoniu, płuco farmera, Objawy: przewlekły kaszel z wykrztuszaniem przez co najmniej trzy miesiące w roku przez kolejne dwa lata Kaszel z wykrztuszaniem, duszność, świsty, oddychanie przez zasznurowane usta FEV1 < 80% FVC Pink puffer, blue blotter

POCHP Rehabilitacja Utrzymanie samodzielności Zmniejszenie hospitalizacji Depresja Ćwiczenia fizyczne i dieta Tlenoterapia Zapobieganie zakażeniom

Układ moczowo-płciowy Nykturia 2/3 osób po 65 r.ż. Nietrzymanie moczu Zakażenia dróg moczowych Przerost gruczołu krokowego Wypadanie narządów rodnych Krwawienia z dróg rodnych

Nykturia Mniejsza rozciągliwość pęcherza Zaburzenia zagęszczania moczu Przerost gruczołu krokowego Niewydolność krążenia (l. Moczopędne) Stosowane leki: moczopędne, p-depresyjne, psychotropowe, antycholinergiczne, p-histaminowe

Nietrzymanie moczu Częściej u kobiet Towarzyszy schorzeniom układu moczowo-płciowego

Zakarzenia dróg moczowych i przerost gruczołu krokowego Dyzuria- bolesne oddawanie moczu Częstomocz Gwałtowne parcie na mocz Nocne oddawanie moczu Białko w moczu Skłonność do nawrotów

Przerost gruczołu krokowego Częstość wzrasta z wiekiem Różnicowanie z rakiem alfa-blokery Impotencja Leczenie operacyjne

Wypadanie narządów rodnych Osłabienie dna miednicy, stan po histerectomii Rectocele Cystocele Enterocele Leczenie operacyjne Zachowawcze: krążki dopochwowe przetoki

Krwawienia z dróg rodnych Badanie ginekologiczne

Choroby endokrynologiczne Nadczynność/ niedoczynność tarczycy Cukrzyca Menopauza Inne

Nadczynność/ niedoczynność tarczycy u osób starszych Zaburzenia rytmu, rzadziej tachykardia, dusznica bolesna, niewydolność serca, rzadsza hiperfagia, utrata masy ciała, częściej zaparcia, apatia, depresje, osłabienie mięśniowe, bóle stawów Niedoczynność: Zmęczenie, apatia, depresja, bóle mięśniowe, zaparcia, suchość skóry,nietrzymanie moczu, bóle stawowe

hipoglikemia Poty, tachykardia, osłabienie, drżenia, nadpobudliwość, lub senność, mrowienie ust, ból głowy, zaburzenia widzenia, splątanie,

Śpiączka hiperosotyczna Hiperglikemia Diureza osmotyczna Niskie pragnienie Odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe

Przytarczyce Nadczynność: Parathormon(PTH), oseoporoza, osteomalacja, hiperkalciuria, kamica nerkowa Niedoczynność: tężyczka,

menopauza Zmiany hormonalne Napady naczynioruchowe Miażdżyca Zmiany zanikowe narządów rodnych

Układ pokarmowy Ubytki uzębienia, zapalenia jamy ustnej Przepuklina rozworu przełykowego Zespół złego wchłaniania Bóle brzucha Zaparcia Nietrzymanie stolca Uchyłki jelita Krew w stolcu

Ubytki uzębienia, zapalenia jamy ustnej Próchnica Zużycie Choroby przyzębia Stany zapalne ( protezy), grzybice Zanik i degeneracja kości szczęki i żuchwy Zaburzenia wytwarzania i p[rzepływu śliny

Przepuklina rozworu przełykowego Przepuklina wślizgowa żołądka i przełyku: Bóle w dołku podsercowym i w klp Puste i kwaśne odbijania Dolegliwości często zależne od pozycji: nasilają się w pozycji leżącej szczególnie po posiłku Podobne objawy: kurcz przełyku, zaburzenia czynnościowe, czynniki psychogenne, aerofagia, dyspepsje

Zespół złego wchłaniania Zanikowe zapalenie i zanik błony śluzowej żołądka : niedokrwisość złośliwa, stan przedrakowy Utrata zewnątrzwydzielniczej f-cji tyrzustki Gorsze wchłanianie tłuszczów i rozpuszczonych w nim vitamin A, D, K, A Achlorhydria i niedobór czynnika wewnętrznego, niedobór Vit B12 Niedobór żelaza?? – głównie utrata

Bóle brzucha Dyspepsja Przepuklina rozworu przełykowego Choroba wrzodowa Zaburzenia czynnościowe Niedokrwienie Uchyłkowatość Zapalenie uchyłków

Zaparcia Megacolon, zaklinowanie mas kałowych Hipertoniczne jelito grube Obniżone pragnienie i łaknienie Brak aktywności fizycznej Depresja, zaburzenia neurogenne, niedoczynność tarczycy, niektóre leki: Ca-blokery, opioidy, p-depresyjne, spazmolityki, moczopędne itd Niedokrwienie jelita, nowotwory, uchyłkowatość Nieprawidłowa dieta- ubogoresztkowa

Zaparcia Powikłania: Omdlenia przy defekacji Niedrożność jelit Toksemia Hemoroidy przetoki

Nietrzymanie stolca Utrata zależnej od woli kontroli nad wydalaniem stolca: Upośledzona funkcja zwieracza odbytu: samoistna , pourazowa, lub neurogenna Stany zapalne Biegunka Obniżenie krocza, Zaklinowanie mas kałowych

Uchyłki jelita Do 40% po 65 r.ż, 50% po 80 r.ż. Wypuklenia błony śluzowej poprzez warstwy mięśni gładkich, którym towarzyszą bolesne skurcze Osłabienie i zanik mięśni gładkich, prawdopodobnie z powodu diety ubogiej w błonnik Zapalenia uchyłków

Krew w stolcu Żylaki odbytu Uchyłki jkelita grubego nowotwory

Układ nerwowy Starzenie Brak regeneracji Gromadzenie lipofuscyny Zaburzenia układu dopaminergicznego- ch Alzheimera, Parkinsonizm Zaburzenia snu Demencja, otępienie

Demencja, otępienie 15% osób po 65r.ż. Ma zaburzenia funkcji poznawczych Otępienie Zespoły amnestyczne Utrata f-cji poznawczych

Otępienie Osłabienie myślenia abstrakcjnego zaburzenia orientacji w czasie i przestrzeni Afazja, agnozja Zmiany osobowości Przyczyna: miażdżyca, choroby naczyniowe, ch. Alzheimera, Parkinsona, cukrzyca, niedobory witaminowe, udary mózgu

Parkinsonizm > 2% po 50r.ż. Niedobór dopaminy w mózgu Zanik istoty czarnej Objawy: drżenia mięśniowe, zaburzenia chodu, sztywność mięśniowa, zaburzenia równowagi, zaburzebnia nastroju, depresja Leczenie inhibitorami MAO

Zaburzenia psychiki Upośledzenie pamięci Upośledzenie inteligencji zaburzenia snu Depresje Nerwica lękowa i psychoorganiczne Współzależność zdrowia fizycznego i psychicznego

Depresja 15-30% osób w wieku podeszłym Obniżenie nastroju, drażliwość, zaburzenia emocjonalne, poczucie niskiej wartości, osamotnienia, izolacji, myśli o śmierci, zaburzenia snu, łaknienia