Konstytucja i jej wykładnia dr Ryszard Balicki Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii UWr

Co to jest konstytucja? pojęcie wieloznaczne, „constituere” (constituo, constitui): ustanawiać, urządzać, uporządkować, nadać (czemuś) określoną formę zespół obowiązujących w państwie norm podstawowych (od XVIII wieku).

Akty prawa miejscowego

Konstytucja RP Uchwalona 2 kwietnia 1997 r. Zgromadzenie Narodowe (Sejm RP i Senat RP działające razem) Zatwierdzona w ogólnonarodowym referendum w dniu 25 maja 1997 roku Weszła w życie 17 października 1997 roku (po 3 miesiącach od daty jej ogłoszenia)

Konstytucja – cechy szczególne szczególna nazwa najwyższa moc prawna nadrzędną jej pozycję w systemie źródeł prawa, szczególną procedurę uchwalanie i zmiany konstytucji treść konstytucji Systemy kontroli konstytucyjności prawa

Typy zmiany konstytucji: Zmiana całkowita: Formalna – zastąpienie jednej konstytucji inną. Materialna – zmiana zasad naczelnych konstytucji. dr Ryszard Balicki 6

Typy zmiany konstytucji: Zmiana częściowa: Korekcyjna – poprawienie błędów w treści konstytucji. Innowacyjna – wprowadzenie nowych rozwiązań, nowych instytucji itp. dr Ryszard Balicki 7

dr Ryszard Balicki 8

dr Ryszard Balicki 9

dr Ryszard Balicki 10

dr Ryszard Balicki 11

Cechy modelu amerykańskiego Kontrola zdecentralizowana Kontrola konkretna Kontrola następcza Charakter względny dr Ryszard Balicki 12

Cechy modelu kontynentalnego Kontrola scentralizowana Kontrola abstrakcyjna oraz konkretna Kontrola prewencyjna oraz następcza Charakter bezwzględny (eliminacja z systemu prawnego normy niekonstytucyjnej) dr Ryszard Balicki 13

Rozwiązania szczególne Francja, Wielka Brytania, Szwajcaria Ameryka Łacińska dr Ryszard Balicki 14

WYKŁADNIA Wykładnia prawa - operacja myślowa której celem jest ustalenie jakie normy prawne, są zawarte w obowiązujących przepisach prawnych i co one znaczą. Wykładnia przepisów prawnych ma prowadzić do ustalenia znaczenia normy prawnej.

Podział wykładni Autentyczna Legalna Operatywna Doktrynalna dokonywana przez ten sam podmiot który ustanawia normę; Autentyczna dokonywana przez organ upoważniony do stanowienia wiążącej wykładni; w latach 1989- 1997 – TK; Legalna dokonywana na potrzeby konkretnej sprawy, w toku rozpatrywania indywidualnego przypadku; stosują ją: sądy, organy administracji; rozstrzygając sprawę cywilną karną, administracyjną; Operatywna dokonywana przez przedstawicieli nauki; Doktrynalna

Rodzaje wykładni Językowa Systemowa Funkcjonalna nauka o języku, dyrektywy wykładni językowej, Językowa ustalenie znaczenia interpretowanej normy w kontekście całego systemu prawa Systemowa ustalenie znaczenia normy przez uwzględnienie całego, bardzo złożonego, kontekstu funkcjonalnego (ustrój polityczny i społeczno – gospodarczy, kultura polityczna itp.) Funkcjonalna

ETAPY WYKŁADNI 1. ustalenie czy przepis budzi wątpliwość; jeżeli przepis jest jasny to wykładnia jest zbędna, w myśl zasady „ clara non sunt interpretanda” 2. ustalenie właściwego znaczenia przepisu; użycie dyrektyw wykładni I stopnia (językowych, systemowych, celowościowych) 3. kolizja interpretacyjna (sprzeczności interpretacyjne)- użycie dyrektyw II stopnia – wybór między wynikami uzyskanymi przy użyciu dyrektyw I stopnia, jeśli rezultat rodzi sprzeczności interpretacyjne.

Zasada: w pierwszej kolejności należy skorzystać z dyrektyw językowych, a jeżeli okaże się to niewystarczające, w drugiej kolejności z systemowych i w trzeciej – funkcjonalnych.

WYNIKI WYKŁADNI Punkt odniesienia stanowią wyniki wykładni językowej z którą porównuje się wyniki wykładni otrzymane innymi metodami stwierdzenie zgodności dyrektyw językowych i pozajęzykowych, uprawnia do mówienia o wykładni stwierdzającej; STWIERDZAJĄCA zakres treściwo normy prawnej jest większy niż to wynika z wykładni językowej; ROZSZERZAJĄCA interpretator przyjmuje węższe od językowego znaczenie przepisu; ZAWĘŻAJĄCA ten sam stan faktyczny regulują dwie normy całkowicie ze sobą sprzeczne. UCHYLAJĄCA

Dziękuję i do zobaczenia