Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SĄD Art. 173. Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. Art. 174. Sądy i Trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Sądy Art. 175. 1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. 2. Sąd wyjątkowy lub tryb doraźny może być ustanowiony tylko na czas wojny. Art. 176. 1. Postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne. Art. 177. Sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach, z wyjątkiem spraw ustawowo zastrzeżonych dla właściwości innych sądów.

Ustawa Prawo o ustroju sądów powszechnych Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SĄD Ustawa Prawo o ustroju sądów powszechnych DZIAŁ I Sądy powszechne Art. 1. § 1. Sądami powszechnymi są sądy rejonowe, sądy okręgowe oraz sądy apelacyjne. § 2. Sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości w zakresie nienależącym do sądów administracyjnych, sądów wojskowych oraz Sądu Najwyższego. § 3. Sądy powszechne wykonują również inne zadania z zakresu ochrony prawnej, powierzone w drodze ustaw.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SĄD Art. 10. § 1. Sąd rejonowy tworzy się dla jednej lub większej liczby gmin; w uzasadnionych przypadkach może być utworzony więcej niż jeden sąd rejonowy w obrębie tej samej gminy. § 1a. Sąd rejonowy tworzy się dla obszaru jednej lub większej liczby gmin zamieszkałych przez co najmniej 50 000 mieszkańców, jeżeli łączna liczba spraw cywilnych, karnych oraz rodzinnych i nieletnich wpływających do istniejącego sądu rejonowego z obszaru tej gminy lub kilku gmin wynosi co najmniej 5000 w ciągu roku kalendarzowego, z zastrzeżeniem § 1b–1d. § 1b. Sąd rejonowy może być utworzony dla jednej lub większej liczby gmin zamieszkałych przez mniejszą niż 50 000 liczbę mieszkańców, jeżeli łączna liczba spraw cywilnych, karnych oraz rodzinnych i nieletnich wpływających do istniejącego sądu rejonowego z obszaru tej gminy lub kilku gmin wynosi co najmniej 5000 w ciągu roku kalendarzowego. § 1c. Sąd rejonowy może być utworzony według kryteriów określonych w § 1b tylko wtedy, gdy zmiana obszaru właściwości sądu rejonowego właściwego dla tej gminy lub gmin nie spowoduje, że istniejący sąd rejonowy nie będzie spełniał kryteriów określonych w § 1a lub 1b.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SĄD § 1d. Sąd rejonowy może zostać zniesiony, jeżeli łączna liczba spraw cywilnych, karnych oraz rodzinnych i nieletnich wpływających w ciągu kolejnych 3 lat nie przekracza 5000 w każdym roku kalendarzowym. § 2. Sąd okręgowy tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej dwóch sądów rejonowych, zwanego dalej „okręgiem sądowym”. § 3. Sąd apelacyjny tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej dwóch okręgów sądowych, zwanego dalej „obszarem apelacji”.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SĄD Art. 12. § 1. Sąd rejonowy dzieli się na wydziały: 1) cywilny – do spraw z zakresu prawa cywilnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego, spraw dotyczących demoralizacji i czynów karalnych nieletnich, leczenia osób uzależnionych od alkoholu oraz od środków odurzających i psychotropowych oraz spraw należących do sądu opiekuńczego na podstawie odrębnych ustaw; 2) karny – do spraw z zakresu prawa karnego. § 1a. W sądzie rejonowym może zostać utworzony wydział: 1) rodzinny i nieletnich – do spraw z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, spraw dotyczących demoralizacji i czynów karalnych nieletnich, leczenia osób uzależnionych od alkoholu oraz od środków odurzających i psychotropowych oraz spraw należących do sądu opiekuńczego na podstawie odrębnych ustaw; 2) pracy, ubezpieczeń społecznych albo pracy i ubezpieczeń społecznych – do spraw odpowiednio z zakresu prawa pracy lub z zakresu ubezpieczeń społecznych; 3) gospodarczy – do spraw gospodarczych oraz innych spraw z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego należących do sądu gospodarczego na podstawie odrębnych ustaw; 4) ksiąg wieczystych – do prowadzenia ksiąg wieczystych.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SĄD § 1b. Rozpoznawanie spraw z zakresu prawa pracy lub ubezpieczeń społecznych, spraw gospodarczych oraz innych spraw z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego należących do sądu gospodarczego na podstawie odrębnych ustaw lub prowadzenie ksiąg wieczystych, należących do właściwości sądu rejonowego, w którym nie utworzono wydziału do tych spraw, Minister Sprawiedliwości przekazuje innemu sądowi rejonowemu, w trybie określonym w art. 20.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SĄD Art. 16. § 1. Sąd okręgowy dzieli się na wydziały: 1) cywilny – do spraw z zakresu prawa cywilnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego, spraw dotyczących leczenia osób uzależnionych od alkoholu oraz od środków odurzających i psychotropowych, spraw należących do sądu opiekuńczego na podstawie odrębnych ustaw oraz spraw dotyczących demoralizacji i czynów karalnych nieletnich; 2) karny – do spraw z zakresu prawa karnego oraz spraw zgodności z prawdą oświadczeń lustracyjnych. § 4a. W sądzie okręgowym może zostać utworzony wydział: 1) pracy, ubezpieczeń społecznych albo pracy i ubezpieczeń społecznych – do spraw odpowiednio z zakresu prawa pracy lub z zakresu ubezpieczeń społecznych; 2) gospodarczy – do spraw gospodarczych oraz innych spraw z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego należących do sądu gospodarczego na podstawie odrębnych ustaw; 3) kontroli danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych – do spraw związanych z kontrolą pozyskiwania danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych przez Policję, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Straż Graniczną, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Służbę Celną i wywiad skarbowy.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SĄD § 4b. Rozpoznawanie spraw z zakresu prawa pracy lub ubezpieczeń społecznych oraz spraw gospodarczych oraz innych spraw z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego należących do sądu gospodarczego na podstawie odrębnych ustaw, należących do właściwości sądu okręgowego, w którym nie utworzono odrębnego wydziału do tych spraw, Minister Sprawiedliwości przekazuje innemu sądowi okręgowemu, działającemu na obszarze tej samej apelacji, w trybie określonym w art. 20. § 5. W Sądzie Okręgowym w Warszawie działają ponadto jako wydziały: 1) odrębna jednostka organizacyjna do spraw z zakresu ochrony konkurencji, regulacji energetyki, telekomunikacji i transportu kolejowego (sąd ochrony konkurencji i konsumentów); 2) odrębna jednostka organizacyjna do spraw rejestrowych powierzonych temu sądowi na podstawie odrębnych przepisów; 3) odrębna jednostka organizacyjna do spraw z zakresu ochrony wspólnotowych znaków towarowych i wspólnotowych wzorów przemysłowych (sąd wspólnotowych znaków towarowych i wzorów przemysłowych)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SĄD Art. 18. § 1. Sąd apelacyjny dzieli się na wydziały: 1) cywilny – do spraw z zakresu prawa cywilnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego, jak również spraw gospodarczych oraz innych spraw z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego należących do sądu gospodarczego na podstawie odrębnych ustaw; 2) karny – do spraw z zakresu prawa karnego oraz spraw zgodności z prawdą oświadczeń lustracyjnych; 3) pracy i ubezpieczeń społecznych – do spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SKŁAD SĄDU W postępowaniu cywilnym skład sądu uzależniony jest od: trybu postępowania rodzaju postępowania Instancji, w jakiej dana sprawa jest rozpoznawana. Sąd może rozpoznawać sprawę w składzie: jednego sędziego ławniczym (jeden sędzia i dwóch ławników) trzyosobowym (trzech sędziów zawodowych) Skutkiem rozpoznania danej sprawy z naruszeniem przepisów ustawy jest nieważność postępowania (art. 379 pkt 4 k.p.c.)

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SĄD SKŁAD SĄDU I INSTANCJI art. 47. § 1 kpc W pierwszej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Odstępstwem jest rozpoznawanie sprawy w składzie ławniczym lub w składzie trzy osobowym. Sąd pierwszej instancji w składzie jednego sędziego jako przewodniczącego i dwóch ławników rozpoznaje sprawy: 1) z zakresu prawa pracy o: a) ustalenie istnienia, nawiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy, o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy,

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SKŁAD SĄDU b) naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu i o roszczenia z tym związane, c) odszkodowanie lub zadośćuczynienie w wyniku stosowania mobbingu; 2) ze stosunków rodzinnych o: a) rozwód, b) separację, c) ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa, d) rozwiązanie przysposobienia. § 3. Postanowienia poza rozprawą oraz zarządzenia wydaje przewodniczący. W postępowaniu nieprocesowym skład ławniczy występuje w sprawach o przysposobienie w pierwszej instancji (art. 509 k.p.c.)

SKŁAD 3 SĘDZIÓW ZAWODOWYCH W PIERWSZEJ INSTANCJI. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SKŁAD SĄDU SKŁAD 3 SĘDZIÓW ZAWODOWYCH W PIERWSZEJ INSTANCJI. art 47 § 4 k.p.c. Prezes sądu może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów zawodowych, jeżeli uzna to za wskazane ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy. Skład trzech sędziów do rozpoznawania określonych czynności w toku postępowania cywilnego, np.: wydanie postanowienia rozstrzygającego wniosek o wyłączenie sędziego (art 52 § 2 k.p.c.) wydanie postanowienia przez Sad okręgowy o odmowie przyjęcia sprawy do rozpoznania i zwrócenie sprawy sądowi rejonowemu (art. 18 § 2 k.p.c.)

SKŁAD SĄDU II INSTANCJI Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SKŁAD SĄDU II INSTANCJI Skład Sądu II Instancji zależy od rodzaju rozpoznawanego środka zaskarżenia, niezależnie od trybu postępowania w jakim sprawa była rozpoznawana. Zasadą jest, że środki odwoławcze (apelacja i zażalenie) rozpoznawane są w składzie trzy osobowym, a odstępstwem od tej zasady jest rozpoznawanie sprawy jedynie w składzie składzie jednoosobowym. W składzie jednego sędziego sąd rozpoznaje apelację w postępowaniu uproszczonym (art. 505 (10) § k.p.c.)

SKŁAD SĄDU II INSTANCJI Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SKŁAD SĄDU II INSTANCJI W postępowaniu apelacyjnym na posiedzeniu niejawnym wydawane są postanowienia dotyczące: postępowania dowodowego (art. 367 § 3 zd. 2 k.p.c.) o przyznaniu i cofnięciu zwolnienia od kosztów sądowych o odmowie zwolnienia o kosztów sądowych o odrzuceniu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych o nałożeniu na stronę obowiązku uiszczenia kosztów i skazaniu na grzywnę o ustanowieniu, cofnięciu ustanowienia, o odrzuceniu wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego oraz o skazaniu na grzywnę i nałożeniu na stronę obowiązku uiszczenia ich wynagrodzenia.

SKŁAD SĄDU W POSTĘPOWANIU ZAŻALENIOWYM Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SKŁAD SĄDU W POSTĘPOWANIU ZAŻALENIOWYM W postępowaniu zażaleniowym w składzie jednego sędziego następuje rozpoznanie zażaleń wskazanych w art. 397 § 2 k.p.c. na postanowienia dotyczące: odmowy zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcia takiego zwolnienia odrzucenia wniosku o zwolnienie oraz nałożenia na stronę obowiązku uiszczenia kosztów i skazania na grzywnę odmowy ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołania oraz nałożenia na stronę obowiązku uiszczenia wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego dla niej ustanowionego i skazania na grzywnę Wydane w postępowaniu uproszczonym (art. 505 (10) w zw. Z art. 397 § 2 k.p.c.)

SKŁAD SĄDU NAJWYŻSZEGO Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SKŁAD SĄDU NAJWYŻSZEGO W postępowaniu cywilnym Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną, skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia oraz zażalenia w sprawie trzech sędziów. W tym składzie Sąd Najwyższy orzeka o dopuszczalności wznowienia postępowania (art. 421 § 4 k.p.c.) W pozostałych wypadkach Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego, tj.: przedmiocie odrzucenia skargi kasacyjnej, która podlegała odrzuceniu przez sąd drugiej instancji przedmiocie zwrócenia skargi kasacyjnej drugiej instancji w celu usunięcia dostrzeżonych braków. w przedmiocie przyjęcia lub odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania

SKŁAD SĄDU NAJWYŻSZEGO Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SKŁAD SĄDU NAJWYŻSZEGO w przedmiocie odrzucenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Przyjęcie lub odmowy przyjęcia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia do rozpoznania odrzucenia zażalenia, które podlegała odrzuceniu przez sąd drugiej instancji zwrócenie za zażalenia Sądowi II instancji w celu usunięcia braków

SKŁAD SĄDU NAJWYŻSZEGO Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii SKŁAD SĄDU NAJWYŻSZEGO Zgodnie z art. 57 ustawy o Sądzie Najwyższym sąd ten orzeka w składzie trzech sędziów, chyba że ustawa stanowi inaczej. W myśl jeżeli Sąd Najwyższy rozpoznając kasację lub inny środek odwoławczy, poweźmie poważne wątpliwości co do wykładni prawa, może odroczyć rozpoznanie sprawy i przedstawić zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów tego Sądu (art. 59 ustawy o Sądzie Najwyższym). Jeżeli skład siedmiu sędziów uzna, że znaczenie dla praktyki sądowej lub powaga występujących wątpliwości to uzasadniają, może zagadnienie prawne lub wniosek o podjęcie uchwały przedstawić składowi izby, natomiast izba – składowi dwóch lub więcej izb albo pełnemu składowi Sądu Najwyższego (art. 57 § 2 w/w ustawy)

Wartość przedmiotu sporu Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Wartość przedmiotu sporu W każdym piśmie procesowym należy wskazać wartość przedmiotu sporu, jeżeli od tej wartości uzależniona jest właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty, lub dopuszczalności środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna (art. 126 (1) § 1 k.p.c.). W sprawach majątkowych powód obowiązany jest min podać wartość przedmiotu sporu (art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c.). Niewskazanie tej wartości jest brakiem formalnym pisma, który powinien zostać uzupełniony pod rygorem zwrotu pozwu (art. 130 k.p.c.). Art. 19. § 1 W sprawach o roszczenia pieniężne, zgłoszone choćby w zamian innego przedmiotu, podana kwota pieniężna stanowi wartość przedmiotu sporu. § 2. W innych sprawach majątkowych powód obowiązany jest oznaczyć w pozwie kwotą pieniężną wartość przedmiotu sporu, uwzględniając postanowienia zawarte w artykułach poniższych. Art. 20 Do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Art. 21. Jeżeli powód dochodzi pozwem kilku roszczeń, zlicza się ich wartość. Art. 22. W sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia trwają krócej niż rok – za cały czas ich trwania. Art. 23. W sprawach o istnienie, unieważnienie albo rozwiązanie umowy najmu lub dzierżawy, o wydanie albo odebranie przedmiotu najmu lub dzierżawy, wartość przedmiotu sporu stanowi przy umowach zawartych na czas oznaczony – suma czynszu za czas sporny, lecz nie więcej niż za rok; przy umowach zawartych na czas nieoznaczony – suma czynszu za okres trzech miesięcy. Art. 23(1) W sprawach o roszczenia pracowników dotyczące nawiązania, istnienia lub rozwiązania stosunku pracy wartość przedmiotu sporu stanowi, przy umowach na czas określony – suma wynagrodzenia za pracę za okres sporny, lecz nie więcej niż za rok, a przy umowach na czas nieokreślony – za okres jednego roku.

Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Art. 232. W sprawach o wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu prawnego lub na podstawie tytułu innego niż najem lub dzierżawa wartość przedmiotu sporu oblicza się przyjmując, stosownie do rodzaju nieruchomości i sposobu korzystania z niej, podaną przez powoda sumę odpowiadającą trzymiesięcznemu czynszowi najmu lub dzierżawy należnemu od danego rodzaju nieruchomości. Art. 24. W sprawach o zabezpieczenie, zastaw lub hipotekę wartość przedmiotu sporu stanowi suma wierzytelności. Jeżeli jednak przedmiot zabezpieczenia lub zastawu ma mniejszą wartość niż wierzytelność, rozstrzyga wartość mniejsza. Art. 25. § 1. Sąd może na posiedzeniu niejawnym sprawdzić wartość przedmiotu sporu oznaczoną przez powoda i zarządzić w tym celu dochodzenie. § 2. Po doręczeniu pozwu sprawdzenie nastąpić może jedynie na zarzut pozwanego, zgłoszony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. § 3. Jeżeli sąd w wyniku sprawdzenia wartości przedmiotu sporu uzna się za niewłaściwy, przekaże sprawę sądowi właściwemu; jeżeli jest kilka sądów właściwych – przekaże temu z nich, który wskaże powód.

WARTOŚĆ PRZEDMIOTU SPORU Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii WARTOŚĆ PRZEDMIOTU SPORU Art. 26. Po ustaleniu w myśl artykułu poprzedzającego, wartość przedmiotu sporu nie podlega ponownemu badaniu w dalszym toku postępowania