Skąd przychodzimy? Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy? Paul Gauguin „Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?”

Systemy sterowania zapasami SCS (Stock Control Systems) 6 Systemy sterowania zapasami SCS (Stock Control Systems) Skąd przychodzimy? Jak kształtują poziom zapasów rozwiązania klasyczne?

Systemy sterowania zapasami SYSTEM: STAŁA WIELKOŚĆ ZAMÓWIENIA SYSTEM: STAŁY OKRES ZAMAWIANIA SYSTEMY WIELOOKRESOWE ZASADY prognozowany charakter popytu cykliczne uzupełnianie zapasu SYSTEM UZUPEŁNIANIA OPCJONALNEGO SYSTEM UZUPEŁNIANIA ŁĄCZONEGO SYSTEM „DWÓCH SKRZYNEK” Szczególne przypadki sterowania zapasami SYSTEMY JEDNOOKRESOWE ZASADY prognozowany charakter popytu planowanie na jeden okres MODEL JEDNEGO OKRESU (Newsboy Problem)

System: stała wielkość zamówienia – SWZ (C) Fixed Order Quantity System ZAŁOŻENIA Wielkość zamówienia - stała Okres (cykl) zamawiania - zmienny Ciągła kontrola stanów zapasów ILE ZAMAWIAĆ / ZLECAĆ ? (modele wielkości zamówienia) STAŁA WIELKOŚĆ ZAMÓWIENIA Wielkość zamówienia ustalana arbitralnie (np. dostawa 1 palety = 100 sztuk) FOQ (Fixed Order Quantity) EKONOMICZNA WIELKOŚĆ ZAMÓWIENIA Opracowanie – Ford W. HARRIS „Operations and Cost”, Factory Management Series, Chicago 1915 Propagowanie i wdrażanie – R. H. WILSON (formuła Wilsona) EOQ (Economic Order Quantity Model)

Ekonomiczna wielkość zamówienia EOQ (C) EOQ - Economic Order Quantity Model ZAŁOŻENIA MODELU Popyt na zapas jest znany i stały Czas dostawy (realizacji zamówienia) jest znany i stały Uzupełnianie zapasu jest natychmiastowe Występują tylko zmienne koszty zamawiania i utrzymania zapasu Zapas Q Sśr R S Czas T CZ TD OZNACZENIA Parametry ilościowe Q - wielkość zamówienia S - zapas maksymalny Sśr - zapas średni R - punkt zamawiania Parametry czasowe CZ - cykl zapasów T - cykl (okres) zamawiania TD - czas dostawy (realizacji zamówienia) Przyjęcie dostawy Złożenie zamówienia

Ekonomiczna wielkość zamówienia EOQ (C) Koszty K KU KZ Kmin KU - roczny koszt utrzymania zapasu KZ - roczny koszt zamawiania K - łączny roczny koszt zmienny Q - wielkość zamówienia Q* - ekonomiczna wielkość zamówienia Kmin - minimalny roczny koszt zmienny

Warianty modelu EOQ (C) Model ekonomicznej wielkości zamówienia EOQ Model bazowy Model ekonomicznej wielkości produkcji POQ Model ekonomicznej wielkości produkcji POQ z uzupełnianiem stopniowym Warianty modelu EOQ Model EOQ z planowanymi niedoborami (model EOQ z zamówieniami zaległymi) Model EOQ z rabatami (upustami) cenowymi

Kiedy zamawiać? – punkt zamawiania (C) Punkt zamawiania R (Reorder Point - ROP) Ustalony poziom zapasu sygnalizujący konieczność ponownego złożenia zamówienia celem uzupełnienia zapasu Zapas Sśr R S CZ TD Złożenie zamówienia Q Przyjęcie dostawy T OZNACZENIA Q - wielkość zamówienia S - zapas maksymalny SS - zapas bezpieczeństwa Sśr - zapas średni R - punkt zamawiania d - tempo popytu CZ - cykl zapasów T - cykl (okres) zamawiania TD - czas dostawy SS Czas

System: stały okres zamawiania - SOZ Fixed Order Period System ZAŁOŻENIA Wielkość zamówienia - zmienna Okres (cykl) zamawiania - stały Okresowa kontrola stanów zapasów Oznaczenia T - okres (cykl) zamawiania Q - wielkość zamówienia S - zapas maksymalny s - zapas ma koniec przyjętego okresu T SS - zapas bezpieczeństwa d - tempo popytu TD - czas dostawy s SS Q Zapas Czas S T TD A B ILE ZAMAWIAĆ? (ustalanie wielkości zamówienia)

40 litrów przy żółtej lampce System SWZ # TANKOWANIE SAMOCHODU Zużycie zapasu paliwa 40 litrów przy żółtej lampce KONTROLA OSTRZEŻENIA AWARIE

System SOZ # TANKOWANIE SAMOCHODU Do pełna co tydzień Zużycie zapasu paliwa KONTROLA OSTRZEŻENIA AWARIE

Systemy SWZ i SOZ - porównanie SS Zapas Czas S T1 T2 Q System SWZ SS Zapas Czas S T Q1 Q2 Q3 System SOZ

Atrybuty systemów SWZ i SOZ STAŁA WIELKOŚĆ ZAMÓWIENIA STAŁY OKRES ZAMAWIANIA Tankowanie 40 litrów paliwa po osiągnięciu poziomu sygnalizacyjnego ANALOGIA Tankowanie do pełna co tydzień NORMY STEROWANIA Wielkość zamówienia Q Punkt zamawiania R Zapas maksymalny S Okres zamawiania T CECHY Okres osłaniany zapasem bezpieczeństwa CZAS DOSTAWY TD Zwiększenie tempa popytu skraca okres (cykl) zamawiania CZAS DOSTAWY TD + OKRES T Zwiększenie tempa popytu zwiększa wielkość zamówienia Bieżąca informacja o stanie zapasu Wygoda. Zarządzanie przez wyjątki Zamawianie w wielkościach ekonomicznych Mały zapas bezpieczeństwa ZALETY Brak konieczności ciągłej kontroli zapasów Zamawianie w stałych okresach Zamówienia grupowe WADY Wymóg ciągłej kontroli zapasów Konieczność (na ogół) informatyzacji Brak bieżącej informacji o stanie zapasów Cykliczne ustalanie wielkości zamówienia Duży zapas bezpieczeństwa KOSZTY Większe koszty inwestycyjne Mniejsze koszty eksploatacyjne Mniejsze koszty inwestycyjne Większe koszty eksploatacyjne

System uzupełniania opcjonalnego ZAŁOŻENIA Wielkość zamówienia - zmienna Okres (cykl) zamawiania - dyskretnie zmienny Okresowa kontrola stanów zapasów POPULARNE NAZWY SYSTEM MINIMUM - MAKSIMUM SS Zapas Czas S T R s Q1 Q2 Q3 zamawianie zamówienie nieskładane SYSTEM MIN - MAX NORMY STEROWANIA okres zamawiania T punkt zamawiania R zapas maksymalny S ZALETA Unikanie składania zamówień na małe ilości WADA Duży zapas bezpieczeństwa STOSOWANIE - możliwe okresy obniżonego popytu - pozycje o ustalonym okresie trwałości

System uzupełniania łączonego ZAŁOŻENIA Wielkość zamówienia - stała lub zmienna Okres (cykl) zamawiania - zmienny Ciągła kontrola stanów zapasów ZAMAWIANIE OKRESOWE Na koniec okresu T wg zasad systemu SOZ Zmienna wielkość Q SS Zapas Czas S T R s Q1 Q2 Q3 zamawianie awaryjne zamawianie okresowe ZAMAWIANIE AWARYJNE Przy osiągnięciu R przed końcem okresu T wg zasad systemu SWZ Stała wielkość Q NORMY STEROWANIA okres zamawiania T punkt zamawiania R zapas maksymalny S wielkość zamówienia Q ZALETY Zamawianie okresowe (zamówienia grupowe) Mniejsze ryzyko niedoboru (mały zapas bezpieczeństwa)

Kiedy zamawiać? – punkt zamawiania Punkt zamawiania R (Reorder Point - ROP) Ustalony poziom zapasu sygnalizujący konieczność ponownego złożenia zamówienia celem uzupełnienia zapasu Zapas Sśr R S CZ TD Złożenie zamówienia Q Przyjęcie dostawy T OZNACZENIA Q - wielkość zamówienia S - zapas maksymalny SS - zapas bezpieczeństwa Sśr - zapas średni R - punkt zamawiania d - tempo popytu CZ - cykl zapasów T - cykl (okres) zamawiania TD - czas dostawy SS Czas

Systemy wizualne - system „dwóch skrzynek TWO-BIN SYSTEM DOSTAWCA ODBIORCA PROCEDURA STEROWANIA ZAPASAMI B A 1. Pobieranie zapasu ze skrzynki A W oczekiwaniu dostarczona skrzynka B A B 2. Zamówienie na uzupełnienie skrzynki A Rozpoczęcie pobierania ze skrzynki B B A 3. Pobieranie zapasu ze skrzynki B Uzupełnianie u dostawcy skrzynki A B A 4. Kończenie pobierania ze skrzynki B Dostawa napełnionej skrzynki A

System „dwóch skrzynek” - dynamika zapasów SS Zapas Czas R = Sśr TD Q Uzupełnianie zapasu skrzynki B Uzupełnianie zapasu skrzynki A Konsumpcja zapasu skrzynki A Konsumpcja zapasu skrzynki B SS – zapas bezpieczeństwa Q – wielkość zamówienia R – punkt zamawiania TD – czas dostawy ZALETY - prostota i łatwość użytkowania - brak konieczności bieżącej rejestracji transakcji magazynowych - wizualna kontrola stanów zapasów - mniejsze prawdopodobieństwo błędów WADA - wysoki poziom średniego zapasu Sśr = R = zapas pełnej skrzynki + SS

Dziękuję za uwagę

POMINIĘTE

Konwencjonalne uzupełnianie zapasów Zasada zaopatrywania (uzupełniania)  dostawy na magazyn (stock sourcing) Uzupełniania zapasów w fazie zaopatrzenia lub produkcji bazujące na klasycznych systemach sterowania zapasami OBSZAR ZASTOSOWAŃ W ŁAŃCUCHU DOSTAW S u r o w c e K l i e n c Dostawca I rzędu Dostawca II rzędu Hurtownik Detalista Producent Zapasy w górnym biegu strumienia materiałowego Zapasy w przedsiębiorstwie Zapasy w dolnym biegu strumienia materiałowego Zapasy surowców Zapasy u dostawców (kolejnych rzędów) Zapasy materiałów wyjściowych Zapasy produkcji w toku Zapasy wyrobów gotowych Zapasy w hurtowniach Zapasy u detalistów Zapasy konsumenta