„The Economic Approach to Human Behavior” Przygotowała: Iwona Sadowska Gary Stanley Becker „The Economic Approach to Human Behavior” Przygotowała: Iwona Sadowska

Gary S. Becker Urodził się w Pensylwanii Absolwent Uniwersytetu w Princetown i Chicago Laureat nagrody Nobla z 1992r. Profesor na wydziale Ekonomii i Socjologii Uniwersytetu Chicagowskiego Felietonista Busines Week, Wall Street Journal Częsty gość w programach publicystycznych Autor „Ekonomicznej teorii zachowań ludzkich”, „Teorii kapitału ludzkiego”, „Ekonomia życia”, itd.

Założenia wyjściowe Beckera: Maksymalizujący charakter zachowań ludzkich „(…) podmiot ma (uświadomione przynajmniej w pewnym stopniu) jakieś cele, a chęć osiągnięcia ich motywuje jego działanie.” Występowanie rynków faktycznych, albo swoistych „rynków-cieni” (shadow-markets) Stałość preferencji

Rodzaje zachowań ludzkich Z A C H O W A N I A R A C J O N A L N E N I E R A C J O N A L N E ERRATYCZNE INERCYJNE IRRACJONALNE

Zmiany w sposobie myślenia o racjonalności Ewolucja znaczenia pojęcia „racjonalność zachowania”, Krytyka zasady maksymalizacji użyteczności, Obrona ekonomicznej racjonalności, Dochodzenie do spójności twierdzeń ekonomicznych, na tle zachowań nieracjonalnych (G. Becker)

Gospodarstwa domowe - Teoria tradycyjna Założenie: gospodarstwa domowe dokonują wyboru najlepszego zestawu dóbr, mieszczącego się w ramach ograniczonych, dostępnych im zasobów; Wprowadzenie funkcji preferencji lub użyteczności, charakteryzujących się: Kryterium spójności (A>B lub A<B lub A~B) Kryterium przechodniości (A>B i B>C, to A>C) Y C P’ A IV p III II I x D B

Gospodarstwa domowe - Teoria tradycyjna cd. Wnioski Krzywe obojętności doskonałą ilustracją preferencji konsumenta, Zmienia się najlepszy zestaw dóbr (p na p’ ), Krzywą popytu na rynku będzie stanowić „powiększenie” lub makroskopowe odtworzenie indywidualnych krzywych „mikro”, a zatem i ona będzie miała nachylenie ujemne. Krytyka: Podejście polegające na zaprzeczeniu, że gospodarstwa domowe maksymalizują jakąkolwiek funkcję, Podejście polegające na krytyce tego, że maksymalizowana funkcja użyteczności gospodarstw domowych nie jest spójna i/lub przechodnia, Teoria jest bezużyteczna jako narzędzie wyjaśniania zachowań.

Gospodarstwa domowe - Podejście ogólne Założenie: gospodarstwa domowe postępują tak, jakby ich decyzje miały wyłącznie charakter mechanizmu losowego; a zatem nie istnieje przy tym żaden układ preferencji czy funkcji użyteczności. Zmiany obszaru wyborów dopuszczalnych dla gospodarstw domowych, prowadzą do występowania takich samych reakcji bez względu na to, jakich reguł decyzyjnych użyto; (dotyczy to zwłaszcza opadającego kształtu krzywych popytu);

Gospodarstwa domowe - Podejście ogólne Y Gdyby ilość każdego dobra, wybrana według pewnej reguły decyzyjnej była dodatkowo skorelowana ze stopniem jego dostępności, to ze zbioru 0CD nieuchronnie wybrano by ilość X<X0 oraz Y>Y0. Dla wszystkich takich reguł decyzyjnych, bez względu na różnice występujące pomiędzy nimi pod innymi względami, popyt zmieniałby się w kierunku odwrotnym niż cena, a zatem, krzywa popytu nachylona by była ujemnie. . C C . P’ A . . (X0,Y0) C’ p . C D B X

Gospodarstwa domowe - Podejście ogólne Reasumując: Tradycyjna teoria racjonalnego zachowania stanowi pewną regułę zależną od oddziaływania zmiany relatywnych cen na rozkład dostępnych możliwości.

Zachowania nieracjonalne Zachowania erratyczne, czyli impulsywne, ulegające kaprysom itd… zachowanie to charakteryzuje się tym, że bodźce finansowe decydują o kierunku zmian; Wyraża się za pomocą modelu probabilistycznego („kostka”) Zachowania inercyjne, to zachowania kierujące się przyzwyczajeniem, reagujące opieszale; charakterystyczne dla tego zachowania jest wpływ przeszłości na bieżące wybory; Model, w którym decyzję wyznacza przeszłość,

Zachowania nieracjonalne cd Zachowania irracjonalne, to szerokie spectrum zachowań pomiędzy w/w skrajnościami, częściowo określonych przeszłością, częściowo zaś impulsami. Zachowania irracjonalne wyznaczymy za pomocą średnich ważonych z zachowań erratycznych i inercyjnych.

Podsumowanie Artykuł przedstawia argumenty na obronę twierdzeń współczesnej ekonomii, chociaż oczywiście ostatecznego argumentu może dostarczyć jedynie empiria, a Becker ich nie wprowadza. Dowodzenie, że twierdzenie, o których mowa, zachowują spójność także w odniesieniu do bardzo szerokiej klasy zachowań nieracjonalnych, ich obrona wcale nie musi być równoznaczna z obroną racjonalności zachowań indywidualnych. Teoria ekonomii daje się pogodzić z zachowaniami nieracjonalnymi o wiele lepiej niż dotychczas przypuszczano.

Podsumowanie Rynek będzie funkcjonował tak, jakby był racjonalny nie tylko w sytuacji, gdy gospodarstwa domowe sa racjonalne, ale także wtedy, kiedy są one inercyjne, impulsywne albo irracjonalne.

DZIĘKUJĘ!