Grzegorz Grzegorzewski Zmiany w roku 1989 Robert Wojciechowski, Patryk Skrzypczak, Patryk Skrobisz, Szymon Skulima, Grzegorz Grzegorzewski

Powód zmian politycznych w 1989roku 15 VIII 1988 - kolejna fala strajków, głównie na Śląsku. 17 VIII 1988 - strajk portu w Szczecinie. 20 VIII 1988 - strajk w Porcie Północnym i Stoczni Gdańskiej. Robotnicy domagają się legalizacji „Solidarności”. 31 VIII 1988 - pierwsze spotkanie Wałęsy z Kiszczakiem, zapowiedz rozmów „okrągłego stołu”. Wałęsa podjął się wygaszenia strajków, co było warunkiem rozpoczęcia rozmów z władzą. 2 IX 1988 - w zasadzie koniec strajków, zaistniały przesłanki do rozpoczęcia konsultacji strony rządowej z opozycją. 15 IX 1988 - kolejne spotkanie Wałęsy z Kiszczakiem, nazajutrz rozpoczynają się rozmowy w willi rządowej w Magdalence. 27 IX 1988 – nowym premierem zostaje Mieczysław Rakowski. 11 XI 1988 – brutalna pacyfikacja manifestacji w całej Polsce organizowanych z okazji rocznicy odzyskania Niepodległości. 20 XII 1988 - rozpoczęło się X Plenum KC PZPR. Ogłoszono, że partia opowiada się za rozmowami „okrągłego stołu” i za zniesieniem ograniczeń w tworzeniu związków zawodowych w tym i „Solidarności”.

Kalendarium

Styczeń 1 zniesiono kartki na benzynę, talony na samochody, kwity na węgiel; utrzymano kartki na mięso i jego przetwory. 27 rozmowy w Magdalence, ustalono termin obrad Okrągłego Stołu.

Luty 6 rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu, które trwały do 5 kwietnia. 15 Sejm PRL ustanowił 11 listopada Narodowym Świętem Niepodległości; ustawa weszła w życie 21 lutego.

Marzec 2 rozpoczęła się druga tura rozmów w Magdalence. 15 weszło w życie nowe prawo dewizowe, które zalegalizowało prywatny obrót walutami - pojawiły się pierwsze prywatne kantory; kurs dolara wahał się w granicach 2900-3000 zł. 31 obradowało XI Plenum KC PZPR; Wojciech Jaruzelski o obradach „Okrągłego Stołu”: „Oczekujemy, że zostaną one uwieńczone osiągnięciem porozumienia w sprawach najżywotniejszych dla pomyślności narodu, dla siły ludowego państwa, dla procesów reform w warunkach socjalistycznej demokracji parlamentarnej”.

Kwiecień 1 podwyżka cen energii elektrycznej i paliw. W I kwartale 1989 r. podniesiono ceny węgla, artykułów mleczarskich, tłuszczów roślinnych, mięsa i opłaty komunikacyjne. 5 podpisano porozumienia Okrągłego Stołu. 8 weszła w życie Nowela kwietniowa. 17 ponowna rejestracja „Solidarności”. 18 w gmachu sejmu odbyło się spotkanie Wojciecha Jaruzelskiego z Lechem Wałęsą w sprawie ponownej rejestracji „Solidarności”.

Maj 2 akcje ostrzegawcze i strajki płacowe w licznych kopalniach. 8 ukazał się pierwszy numer Gazety Wyborczej pod redakcją Adama Michnika. 17 Sejm PRL uchwalił ustawy: o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz o stosunku państwa do kościoła katolickiego.

Czerwiec 2 ukazał się zlikwidowany w stanie wojennym tygodnik „Solidarność”; naczelnym redaktorem został ponownie Tadeusz Mazowiecki. 4 pierwsza tura wyborów do tzw. Sejmu kontraktowego, zwycięska dla Obywatelskiego Komitetu Wyborczego skupionego wokół Solidarności; datę tę uważa się najczęściej za koniec realnego socjalizmu w Polsce. 18 druga tura wyborów parlamentarnych w Polsce. 30 generał Wojciech Jaruzelski odmówił kandydowania na urząd prezydenta państwa.

Lipiec 3 Gazeta Wyborcza opublikowała artykuł Adama Michnika pt. „Wasz prezydent, nasz premier”, który był symbolicznym początkiem zmiany rządów. 19 Zgromadzenie Narodowe wybrało prezydentem generała Wojciecha Jaruzelskiego (jako że nastąpiła też zmiana prezydenta emigracyjnego, był to wyjątkowy dzień w historii Polski - z trzema prezydentami w ciągu doby). 29 Jaruzelski rezygnuje ze stanowiska I sekretarza KC PZPR, nowym szefem partii zostaje Mieczysław Rakowski.

Sierpień 2 Prezydent Jaruzelski zaproponował na urząd premiera gen. Kiszczaka, choć w Sejmie jego szanse zdawały się być stosunkowo niewielkie. 7 Wałęsa wystąpił z inicjatywą utworzenia koalicji OKP, ZSL i SD. 17 Doszło do formalnego porozumienia koalicyjnego miedzy ZSL, SD i OKP, w wyniku czego, dwa dni później gen. Kiszczak zrzekł się misji tworzenia rządu, a na sugestie Lecha Wałęsy zadanie to powierzono Tadeuszowi Mazowieckiemu. 24 Sejm powołuje na stanowisko premiera Tadeusza Mazowieckiego.

Wrzesień 12 Tadeusz Mazowiecki zaproponował skład nowego rządu. Weszli do niego przedstawiciele ZSL, SD oczywiście OKP i pięciu ministrów z PZPR.

Listopad 9-14 Wizyta kanclerza RFN Helmuta Kohla w Polsce, której punktem kulminacyjnym staje się „gest pojednania” z polskim premierem podczas mszy w Krzyżowej.

Grudzień 28 Sejm PRL przyjął tzw. plan Balcerowicza, czyli pakiet ustaw zmieniających ustrój gospodarczy kraju. 29 Sejm dokonuje zmiany w Konstytucji, co oznacza formalny koniec PRL. Nowa nazwa państwa to Rzeczpospolita Polska.

Skutki zmian w 1989 roku Została utworzona Rzeczypospolita Polska zamiast PRL W Polsce zmienił się ustrój z komunistycznego na demokratyczny Uwolnienie rynku Rozwiązanie PZPR Pierwsze wybory prezydenckie po wojnie