PRZESTĘPCZOŚĆ SEKSUALNA Wstęp do psychologii sądowej Wykład 4

definicje WYKORZYSTYWANIE SEKSUALNE to kontakt wymuszony za pomocą siły fizycznej czy presji psychicznej „PEDOFILIA” – kontakt z dzieckiem, które nie ma zdolności do świadomego wyrażenia zgody. ZGWAŁCENIE

zgwałcenie Wymuszona inwazja cielesna, wtargnięcie w przestrzeń wewnętrzną stanowiące celowe pogwałcenie emocjonalnej, fizycznej i racjonalnej integralności . Jest to wrogi, degradujący akt przemocy bez uzyskania zgody. 3. KAZIRODZTWO Seksualne relacje z wstępny, zstępny, przysposobiony lub przysposabiający, brat, siostra specjalny rodzaj to wykorzystanie małoletniego dziecka przez dorosłego członka rodziny (ojca, ojczyma, matkę,brata, babcię itp.) kk. art. 201 – od 3 miesięcy do 5 lat

PEDOFILIA Kodeks karny - przepisy Art.. 200 § 1 kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej 15 lat lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do wykonania takiej czynności podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10 Art.200 § 2 tej samej karze podlega, kto małoletniemu poniżej 15 lat prezentuje czynności seksualne

Art.. 200a wszedł w życie 8.06.2010 § 1 Kto w celu popełnienia przestępstwa (zgwałcenie lub seks z osobą do 15 lat) produkowania lub utrwalania treści pornograficznych poprzez system teleinformatyczny lub sieci telekomunikacyjnej nawiązuje kontakt z małoletnim do lat 15 zmierzając do spotkania z nim Podlega karze pozbawienia wolności do lat 3

Treści pornograficzne Art.. 200b Kto publicznie propaguje lub pochwala zachowania o charakterze pedofilskim Podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności, albo pozbawienia wolności do lat 2

Treści pornograficzne Art.. 202 § 2 Kto małoletniemu poniżej 15 lat prezentuje treści pornograficzne lub udostępnia mu przedmioty mające taki charakter albo rozpowszechnia treści pornograficzne w sposób umożliwiający takiemu małoletniemu zapoznanie z nimi Podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2

Treści pornograficzne § 3 produkowanie, rozpowszechnianie , utrwalanie, sprowadzanie, publiczne pokazywanie treści z udziałem małoletniego, albo pornografii z udziałem przemocy lub posługiwania się zwierzęciem Kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat

Treści pornograficzne § 4 utrwalanie, sprowadzanie , przechowywanie lub posiadanie treści pornograficznych z udziałem małoletniego do lat 15 Kara pozbawienia wolności od 3 mies. do 5 lat

PEDOFILIA DSM-IV Pedofilia należy do kategorii zaburzeń seksualnych zwanych parafiliami PARAFILIE – uporczywe wzorce zachowań seksualnych , w których osiągnięcie pełnej satysfakcji uzależnione jest od pojawienia się specyficznych przedmiotów, rytuałów czy sytuacji ( np.. fetyszyzm, ekshibicjonizm, sadyzm, oglądactwo – voyeryzm, sadyzm, masochizm)

pedofilia Pedofilia to kontakt seksualny wymuszony na osobie małoletniej, która jeszcze nie weszła w fazę dojrzewania ICD-10 F654 – zaburzenia preferencji seksualnych.

CHARAKTERYSTYKA SPRAWCÓW sprawcy agresywni ( eksperymentatorzy): W systemie wychowawczym duża represyjność i niekonsekwencja Wczesna inicjacja seksualna Wysoka ocena kontaktów seksualnych Brak lęku przed kobietami

charakterystyka sprawców cd. 2. Sprawcy lękowi W systemie wychowawczym mało kar i brak konsekwencji Późna inicjacja seksualna Ocena współżycia seksualnego jako przeciętnego Lęk przed kobietami

Charakterystyka sprawców cd. 3. Sprawcy sytuacyjnie – stresowe wydarzenia dezorganizacja , zaburzenie normalnego życia i funkcjonowania wykorzystują własne lub zaprzyjaźnione dzieci 4. Sprawcy antyspołeczni – użycie przemocy, przestępczość, ekspresja agresji, wyrażenie wściekłości wobec społeczeństwa i konkretnych osób. DZIECKO-ŁATWA „ZDOBYCZ”

SYNDROM PRZYSTOSOWANIA DZIECKA SEKSUALNIE MOLESTOWANEGO (Roland Summit 1983) Tajemnica jako źródło lęku ale i obietnica bezpieczeństwa Bezradność- podporządkowanie się autorytetowi Pułapka i przystosowanie (relacja zależności ) – uruchomienie mechanizmów obronnych ( idealizacja sprawcy, poczucie winy, zabieganie o miłość)

Syndrom przystosowania 4. Opóźnione i nieprzekonywujące ujawnienia ( rodzice, opiekunowie nie rozumieją i ignorują sygnały) 5. Wycofanie, lęk przed negatywnymi konsekwencjami (obwinianiem, zabraniem z domu itp..)

wykorzystywanie w sieci internetowej Prezentowanie materiałów pornograficznych – 80% dzieci korzystających z sieci miało kontakt z takimi materiałami brak zabezpieczeń celowa promocja 2. Uwodzenie dzieci ( pielęgnowanie ofiar- grooming) – anonimowość rozmówców, naiwność dzieci

internet przedstawia się jako rówieśnik Czaruje, zdobywa informacje i zaufanie Prosi o zdjęcie Przesyła pornografię dziecięcą 3. Wirtualny seks Dzieci są wciągane do rozmów o charakterze seksualnym – 56% dzieci ( lęk i stres)

POSTĘPOWANIE Z „PEDOFILAMI” Model ochrony społeczności lokalnej ( USA, Kanada, Wielka Brytania,Australia, Nowa Zelandia) – nadzór nad sprawcami po wyjściu z więzienia Kontrola po wyjściu z więzienia (kuratorzy sądowi) Interdyscyplinarne przygotowanie modelu pomocy psychologicznej i społecznej dla rodziny.

Ochrona społeczności lokalnej 3. Rejestry skazanych za pedofilię (nazwisko, numer polisy,rasa,płeć, waga, data urodzenia, kolor włosów i oczu, miejsce zamieszkania, pracy, odciski palców) 4. Weryfikacja pracowników pracujących z dziećmi

POSTĘPOWANIE Z „PEDOFILAMI” Model pracy klinicznej – nacisk na terapię zarówno w czasie odbywania kary jak i po wyjściu na wolność – realizowany w Holandii, Danii, Niemczech, Włoszech. Terapia indywidualna i grupowa Farmakoterapia

Regulacje prawne dotyczące postępowania z pedofilami Art. 95a § 1. Skazując sprawcę na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo skierowane przeciwko wolności seksualnej, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, sąd może orzec umieszczenie sprawcy, po odbyciu tej kary, w zakładzie zamkniętym albo skierowanie go na leczenie ambulatoryjne, w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej lub psychoterapii, zmierzających do zapobieżenia ponownemu popełnieniu takiego przestępstwa, w tym w szczególności poprzez obniżenie zaburzonego popędu seksualnego sprawcy. Terapii farmakologicznej nie stosuje się, jeżeli jej przeprowadzenie spowodowałoby niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia skazanego.

Regulacje prawne dotyczące postępowania z pedofilami §1a. Sąd orzeka umieszczenie sprawcy, o którym mowa w § 1, skazanego za przestępstwo określone w art. 197 § 3 pkt 2 lub 3 w zakładzie zamkniętym albo skierowanie go na leczenie ambulatoryjne. § 2. W okresie do 6 miesięcy przed przewidywanym warunkowym zwolnieniem lub przed wykonaniem kary sąd ustala: 1) potrzebę i sposób wykonywania orzeczonego środka, o którym mowa w § 1, 2) sposób wykonywania orzeczonego środka, o którym mowa w § 1a.

Terapia w Polsce Obligatoryjna dla osób skazanych z diagnozowana parafilią, przebywają w systemie terapeutycznym ( art.. 96 § 1 kk) 7 zakładów prowadzi programy oparte o terapię poznawczo-behawioralną 8 osobowe zamknięte grupy, zajęcia głównie grupowe, podstawowy cykl 10 miesięcy Program wzorowany na irlandzkim SOP (Sexual Offenders Programme)

Fazy procesu terapeutycznego Faza 1 – określenie własnego zachowania przestępczego (przyjęcie odpowiedzialności) - charakter czynu - kto był ofiarą( ofiarami ) - indywidualna biografia Faza 2 – przyjęcie perspektywy ofiary ( cierpienie, własne doświadczenia traumy) Faza 3 – zapobieganie nawrotom – sytuacyjne, poznawcze i emocjonalne aspekty sprzyjające dewiacyjnym zachowaniom

ZGWAŁCENIE Kodeks karny – art.. 197,198,199 Zagrożenie karą od 3 mies. Do 12 lat (zbiorowy) – przy małoletnim lub kazirodztwie nie krócej niż 3 lata Art.. 198 wykorzystanie osoby upośledzonej umysłowo lub chorej psychicznie Art.. 199 dotyczy nadużycia zależności Art.. 205 – Ściganie przestępstw na wniosek pokrzywdzonego

zgwałcenie 1. Gwałt nie jest aktem seksualnym – to zachowanie agresywne, przemoc, zadawanie cierpienia, zdarzenie zagrażające życiu ofiary a także świadome egzekwowanie władzy, dominacji, kontroli 2. Gwałt jest aktem niesprowokowanym 3. Każdy może stać się ofiarą gwałtu 4. Gwałciciele wywodzą się ze wszystkich środowisk społecznych 5. Liczba rejestrowanych przypadków gwałtów jest zaniżona

Społeczne mity dotyczące gwałtu Gwałt to seks Kobiety głośno mówią o gwałcie żeby się zemścić Gwałt jest motywowany żądzą Gwałciciele to dziwaczni samotnicy Ofiary gwałtu sprowokowały go, chciały być zgwałcone Tylko złe kobiety bywają gwałcone

TEORIA ZINTEGROWANA Marshall i Barbaree Uwarunkowania biologiczne Agresja Doświadczenia kontekst czynniki socjalizacyjne socjokulturowy sytuacyjne zachowanie seksualne

ZABURZENIA ROZWOJU SEKSUALNEGO CZYNNIKI SOCJALIZACYJNE Brak pozytywnych relacji w rodzinie Poczucie osamotnienia, izolacji Niewłaściwe wzorce wychowawcze (system nagród i kar) Represyjność Brak konsekwencji Brak nieuchronności kary

Efekty zaburzeń socjalizacji Brak umiejętności nawiązania kontaktu z dojrzałą partnerką Wrogość wobec kobiet Małe poczucie własnej wartości A więc : Wybór obiektów „bezpiecznych” –niedojrzałych Przemoc seksualna- gwałty

KONTEKST SOCJOKULTUROWY Kultury patriarchalne -przemoc -męska dominacja -pogarda wobec kobiet Czynniki sytuacyjne -alkohol -pobudzenie -stres

ZACHOWANIA SEKSUALNE Wzorzec prawidłowy Obiekt dorosły (wspólna decyzja) Kontrola agresji Wzorzec zaburzony Obiekt „bezpieczny” (niedojrzały) Nadmierna , niekontrolowana agresja

KATEGORIE SPRAWCÓW 97 % - MĘŻCZYŹNI, 3% KOBIETY 80-90 % dziecko znane sprawcy (relacja zależności i/lub zaufania) W rodzinie przede wszystkim dziewczynki Chłopcy- głównie poza rodziną

KATEGORIE SPRAWCÓW DLA DOROSŁYCH MĘŻCZYZN (PEDOFILI) ATRAKCYJNI SEKSUALNIE SĄ CHŁOPCY PRZED OKRESEM DOJRZEWANIA Cechy: zgeneralizowana preferencja relacji z dziećmi, zabawy, przeżywania uczuć takich jak dzieci ( dziecko wśród dzieci) Uwodzą, manipulują, straszą ,przekupują DOROŚLI SĄ ZAGRAŻAJĄCY