Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek Guzy nerki Do potrzeb seminarium - nefrologia IV rok. Sławomir Zmonarski, dr n. med., nefrolog, Katedra Nefrologii i Med. Transplantacyjnej, Uniwersytet Medyczny Wrocław.

Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek (polycystic kidney disease, PKD) jest najczęstszą chorobą dziedziczną dziedziczenie w sposób autosomalny dominujący; związana z uszkodzeniem pojedynczego genu – obecność wielu mutacji lub wariantów genowych w 1 locus; częstość występowania 1:500 – 1:1000 urodzeń.

Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek Objawy pojawiają się ok. 30- 40 r. ż. - usg: obecność torbieli i powiększenie nerek; wzrost liczby torbieli z czasem; - wczesnym objawem jest nadciśnienie - współistnienie torbieli w wątrobie lub anomalii pozanerkowych: torbiele wątroby (40- 50%; u 80% w 60 r.ż.), wady zastawkowe serca (wypadanie płatka zastawki mitralnej 20- 25%), przepukliny (20%), torbiele trzustki (9%), tętniaki tętnic mózgowych (8%), uchyłkowatość jelit

Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek najczęstsza przyczyna przewlekłej niewydolności nerek 50% chorych w wieku 60 lat wymaga leczenia nerkozastępczego, do 70 r.ż. 77% chorych rozpocznie dializoterapię lub umrze (powikłani sercowo-naczyniowe).

Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek - mutacje W genie PKD-1 (16 p13,3) który koduje policystynę1 (PC-1)- receptor błonowy rzęsek nabłonka nerkowego cewek - 85% przypadków choroby - większość mutacji PKD-1 to mutacje utraty funkcji w genie PKD-2 (4 q 13-23) kodującym policystynę 2 (PC-2), białko należące do napięciozależnego kanału wapniowego, jest homologiem strukturalnym policystyny 1 - 15% przypadków

Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek – nieprawidłowe białka policystyny – rodzina białek o szczególnej roli fizjologicznej: przekazywanie sygnałów ze środowiska zewnątrzkomórkowego, indukcja kaskady przewodnictwa wewnątrzkomórkowego poprzez kanały jonowe (jony Ca) i aktywację białek (kinaza C), β-kateiny, białka G; związane są z rzęską (cilia) komórek cewek zlokalizowaną laminarnie. Kompleksy białek - rodzaj mechanosensora.- odpowiadają przy ruchu rzęski (przepływ płynu w świetle cewki) za gwałtowne zwiększenie stężenia wewnątrzkomórkowego Ca, który jest inhibitorem cyklazy adenylowej → zmniejszenie stężenia cAMP

Schemat budowy rzęski komórek nabłonkowych nerki (NDT, 2003)

Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek – nieprawidłowe policystyny zmutowane PC zmieniają fenotyp komórek (pod wpływem czynnika wzrostu naskórka EGF i cAMP dochodzi do zwiększonej proliferacji komórek , wzrostu torbieli i progresji choroby) – badania chorych z ADPKD wykazały zmienioną odpowiedź komórek rzęskowych na cAMP (wzrost poziomu cAMP - stymulacja sekrecji płynu komórkach i proliferacja torbieli komórek nabłonkowych u ludzi z PKD).

Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek – próby leczenia: Zapobieganie występowaniu mutacji genów kodujących policystyny – eksperymentalna terapia genowa + antyoksydanty. 2. obniżenie wewnątrzkomórkowego stężenia cAMP (głównie leczenie eksperymentalne): antagoniści receptora wazopresyny: waptany –niepeptydowy antagonista receptora V2 wazopresyny w komórkach cewki zbiorczej, który w mechanizmie zmniejszenia aktywności cyklazy adenylowej prowadzi do obniżenia poziomu cAMP → zmniejszenie objętości torbieli, masy nerek i ich włóknienia; pioglitazon (tiazolidinedion)– wpływ na zmienione szlaki metaboliczne powstałe z powodu utraty funkcji policystyny-1: badania ciężarnych myszy wykazały redukcję defektów kardiologicznych i zmniejszenie stopnia nerkowej cystogenezy (Muto,2002) inne: katecholaminy, leki β-adrenergiczne, adenozyna, sekretyna, VIP, PGE1 i PGE2, testosteron, inhibitory fosfodiesterazy (kofeina, teofilina).

Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek – próby leczenia 3. hamowanie aktywności kinazy tyrozynowej: efektywna blokada receptora dla EGF od strony światła (mocz) , bez wpływu na receptory w in. komórkach ciała (onkologia: taksol, kolchicyna, winblastyna) 4. hamowanie aktywności białka mTOR: badania u myszy i szczurów z PKD wykazały spowolnienie, a nie zahamowanie wzrostu torbieli, ale u pacjentów z ADPKD po przeszczepie nerki leczonych sirolimusem → zahamowanie wzrostu torbieli natywnych nerek.

Choroby nowotworowe układu moczowego

Choroby nowotworowe układu moczowego Podstawowy objaw: KRWIOMOCZ OBOWOWIĄZKOWA DIAGNOSTYKA KAŻDEGO KRWIOMOCZU USG, TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA, CYSTOSKOPIA, UROGRAFIA małe guzy 3 - 4 cm nie wywołują dolegliwości

Choroby nowotworowe nerek KRWIOMOCZ - 60% BÓL - 45% GUZ - 35% gorączka - 10% utrata masy ciała - 25% zespoły paranowotworowe - gorączka, osłabienie, nadciśnienie, neuropatia, nadkrwistość bezobjawowe zdiagnozowane w usg

Nowotwory złośliwe nerki

Nowotwory złośliwe nerki

Nowotwory złośliwe nerki

Choroby nowotworowe nerek 5-letnie przeżycia: T1-T2 95 % - 88 % (1999) WYLECZENIE = CHIRURGIA nefrektomia radykalna leczenie oszczędzające miąższ nerki nefrektomia laparoskopowa Ważne: szybka diagnostyka krwiomoczu + USG jamy brzusznej u chorych bezobjawowych