Dr hab. Maciej Pilecki Klinika Psychiatrii Dzieci i Młodzieży UJ CM O krok od katastrofy Dr hab. Maciej Pilecki Klinika Psychiatrii Dzieci i Młodzieży UJ CM
W 2030 roku depresja będzie najistotniejszym problemem zdrowotnym w krajach rozwiniętych. Cuijpers i wsp. 2012 W 2020 wg WHO zaburzenia neuro-psychiczne będą pierwszym z 5 najczęstszych chorób, przyczyn zgonów i niepełnosprawności wśród dzieci. Dolan, Fein 2011 2
W stanie Waszyngton w USA choroby psychiczne stanowiły jeden z głównych powodów hospitalizacji dzieci w wieku od 5 do 19 lat i wyniosły 1/3 dni hospitalizacji od 1994 do 2002 roku. Dolan, Fein 2011. 3
Od końca lat 80 ubiegłego wieku obserwujemy w Polsce wzrost częstości występowania większości zaburzeń psychicznych okresu rozwojowego. Gaberle 2001; Pilecki i wsp. 2009; Jaklewicz i wsp. 2001; Modrzejewska i Bomba 2010; Gmitrowicz 2005; Krajowe Biuro Przeciwdziałania Narkomanii 2009; Napieralska i wsp. 2010, Kirwil 2011.
Wskaźniki umieralności nie ulegają poprawie. Samobójstwa stanowią w Polsce drugą zaraz po wypadkach przodującą przyczynę zgonów wśród dzieci (powyżej wieku 13 lat), młodzieży i młodych dorosłych. Wskaźniki umieralności nie ulegają poprawie. Kułaga i wsp. 2009 5
Malczewski 2010 Pilecki 2009 6
Nowe problemy...
Spośród badanej próby przemyskich uczniów szkół średnich w latach 2010/2011 niemal 22% z nich przyznało, że zażywało narkotyki projektowane (dopalacze). Motyka 2013.
Ile dzieci w wieku 11-16 lat wykazuje symptomy uzależnienia od Internetu? % dzieci, które odpowiedziały, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy symptom wystąpił Symptom W Polsce (średnia w europie) Chłopcy w Polsce Dziewczęta w Polsce Nie jeść albo nie spać z powodu Internetu 18 (17) 21 15 Bez powodzenia próbować spędzać mniej czasu w Internecie 32 (33) 38 26 Czuć się nieswojo, kiedy nie można być w Internecie 35 28 Zaniedbywać rodzinę, znajomych, naukę szkolną albo hobby z powodu spędzania czasu w Internecie 35 (35) 30 Przyłapać się na tym, że surfuje się po Internecie nawet wtedy, kiedy to specjalnie nie interesuje 38 (42) 37 Wszystkie wymienione symptomy 9 11 7 Żaden z wymienionych symptomów nie wystąpił 41 45 Próba 805 dzieci, 426 chłopców i 379 dziewcząt, w wieku od 11 do 16 lat. Kirwil 2011 9
Co najmniej jeden akt samouszkodzenia bez intencji samobójczych wystąpił u 47% badanej młodzieży hospitalizowanej z powodu zaburzeń psychicznych (w tym 76% dziewcząt i 24% chłopców). Warzocha, Gmitrowicz, Pawełczyk, 2008.
Problemy emocjonalne, zaburzenia psychiczne oraz uzależnienia dotyczą nie mniej niż 40% osób w wieku rozwojowym. Co dziesiąty młody człowiek wymaga intensywnego leczenia psychiatrycznego. Costello i wsp. 2004, Merikangas i wsp. 2010
Polska, tak jak inne kraje byłego bloku wschodniego mierzą się z podwójnym wyzwaniem, które obejmuje po pierwsze, przejście do kapitalizmu ze wszystkimi niewiadomymi jego wczesnej formy akumulującymi się w okresie kilku lat, po drugie, bieżącej konfrontacji z problemami globalizacji i modernizacji. Rathner 2001
Narastanie częstości rozwodów i samotnego rodzicielstwa Kołaczek 2009 Jedna z największych w nowoczesnej historii Europy emigracja z Polski Kaczmarczyk, Okólski 2008 Znaczący wzrost ilości dzieci wychowywanych przez jednego rodzica, dziadków lub instytucje opiekuńcze Nowak, Gawęda, Janas-Kozik 2012 Zmiany w obrębie wartości i norm rodzinnych Slany 2004; Beisert 2006 Kryzys opiekuńczej funkcji państwa Heinen, Wator 2006 Rozwarstwienie społeczne Janicka 2002 13
Działalność lecznicza dla młodzieży prowadzona jest w Oddziale Klinicznym Psychiatrii Dorosłych, Dzieci i Młodzieży Szpitala Uniwersyteckiego. W jej ramach działają: Ambulatorium Konsultacyjno - Diagnostyczne; Stacjonarny Oddział Młodzieżowy; Ambulatorium Terapii Rodzin, Zespół Leczenia Domowego, Oddział Dzienny (od roku 2000); Poradnia Leczenia Uzależnień (od roku 2013). Od roku 2014 prowadzone są też dwa programy specjalistyczne: perinatalny oraz wsparcia osób w kryzysach związanych z orientacją i identyfikacją seksualną. Od roku 2012 wraz ze Szpitalem św. Ludwika tworzymy funkcjonalne Centrum Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży.
O krok od katastrofy O krok od katastrofy O krok od katastrofy Kiedy myślę – jest ... O krok od katastrofy O krok od katastrofy O krok od katastrofy O krok od katastrofy O krok od katastrofy
„Jest tylko jedno wolne łóżko dostawkowe a do konsultacji właśnie czeka czterech nastolatków po próbach samobójczych”; „W Polsce nie ma dzisiaj ani jednego wolnego łóżka psychiatrycznego dla nastolatka”; W tym roku nikt nie zgłosił się na szkolenie – pomimo, że są miejsca”; „Ta specjalizacja jest za ciężka”; „Po co mam pracować u Was skoro w gabinecie prywatnym zarobię za dzień pracy w tygodniu tyle ile w szpitalu za cały miesiąc, a tam jeszcze do tego sam wybieram sobie pacjentów”; „W ostatnim tygodniu konsultowałam dziesiątkę nastolatków po próbach samobójczych lub z myślami samobójczymi. Nie ma gdzie ich odesłać. Wszędzie terminy. Mam dość”; „Mam już dość, nie mam do tego zdrowia, idę na emeryturę”; „Moje dziecko ma myśli samobójcze a najbliższy termin wizyty u psychiatry jest za 6 tygodni, co robić”; Psychiatra kazał znaleźć psychoterapeutę, nie stać nas na terapię prywatną a najbliższy wolny termin na NFZ jest za rok”; „Jesteście deficytowi”.
Wśród 763 pacjentów w wieku rozwojowym w trakcie psychoterapii zadawalającą poprawę objawową obserwowano u około 70%. Midgley i wsp. 2011 17
http://hhd.fullerton.edu/cas/ Prowadzone w okresie pierwszych lat życia oddziaływania profilaktyczne mogą zapobiegać zaburzeniom psychicznym i patologii społecznej w przyszłości. Lieberman, A. F., & Van Horn, P. 2011.
Psychiatra Polityk Reforma