Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego na podstawie rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 i 987/2009 w zakresie zasiłków POLSKO – IRLANDZKIE DNI PORADNICTWA

Podstawy prawne unijnej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego  1 maja 2004 r. – przystąpienie Polski do Unii Europejskiej i rozpoczęcie stosowania Rozporządzeń Rady (EWG) nr 1408/71 i nr 574/72 dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego  1 maja 2010 r. – wejście w życie nowych Rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 i nr 987/2009 dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

Państwa objęte unijną koordynacją  Unijna koordynacja w zakresie świadczeń dotyczy 28 państw członkowskich Unii Europejskiej (Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy, Chorwacja).  Unijna koordynacja ma również zastosowanie w stosunkach z państwami nie będącymi członkami Unii Europejskiej, należącymi do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Norwegia i Liechtenstein) oraz ze Szwajcarią.

Zakres przedmiotowy unijnej koordynacji  świadczenia z tytułu choroby  świadczenia z tytułu macierzyństwa i równoważne świadczenia dla ojca  świadczenia z tytułu inwalidztwa  świadczenia z tytułu starości  renty rodzinne  świadczenia z tytułu wypadków przy pracy choroby zawodowej  zasiłki na wypadek śmierci  świadczenia dla bezrobotnych  świadczenia przedemerytalne  świadczenia rodzinne

Polskie świadczenia w razie choroby i macierzyństwa podlegające koordynacji  wynagrodzenie za czas choroby,  zasiłek chorobowy,  świadczenie rehabilitacyjne,  zasiłek macierzyński,  zasiłek opiekuńczy.

Osoby objęte unijną koordynacją w zakresie zasiłków Unijne przepisy o koordynacji w zakresie zasiłków mają zastosowanie:  do osób, które są obywatelami jednego z państw członkowskich bądź są bezpaństwowcami lub uchodźcami zamieszkałymi na terytorium jednego z państw członkowskich,  w sytuacji, gdy osoba podlegająca ubezpieczeniom społecznym w jednym państwie członkowskim jako pracownik lub osoba prowadząca działalność na własny rachunek: mieszka w innym państwie i stanie się tam niezdolna do pracy z powodu choroby lub macierzyństwa albo stanie się niezdolna do pracy w czasie pobytu w innym państwie członkowskim (pobyt związany z wykonywaniem pracy, turystyczny, pobyt u rodziny itp.)

Polskie instytucje łącznikowe  Centrala Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie (Departament Zasiłków) – świadczenia pieniężne z tytułu choroby, macierzyństwa, krótkoterminowe świadczenia pieniężne z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej  Narodowy Fundusz Zdrowia w Warszawie – świadczenia lecznicze (rzeczowe) z tytułu choroby, macierzyństwa, wypadku przy pracy lub choroby zawodowej  Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w Warszawie (Departament Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego) – świadczenia rodzinne, świadczenia z tytułu bezrobocia

Zasada jednego ustawodawstwa  Osoba wykonująca pracę w innym państwie członkowskim podlega ubezpieczeniom społecznym (ustawodawstwu) tylko jednego państwa – państwa, w którym jest wykonywana praca.  Świadczenia z tytułu choroby i macierzyństwa przysługują wyłącznie z jednego państwa – państwa, w którym jest wykonywana praca i opłacane są składki na ubezpieczenia społeczne.

Zasada równego traktowania  Osoby, do których stosują się przepisy rozporządzeń korzystają z tych samych świadczeń i podlegają tym samym obowiązkom na mocy ustawodawstwa każdego państwa członkowskiego, co jego obywatele.

Zasada sumowania okresów  Właściwa instytucja państwa członkowskiego, której ustawodawstwo uzależnia nabycie prawa do świadczeń od posiadania okresów ubezpieczenia, zatrudnienia, pracy na własny rachunek lub zamieszkania, bierze pod uwagę w niezbędnym zakresie okresy ubezpieczenia, zatrudnienia, pracy na własny rachunek lub zamieszkania spełnione na podstawie ustawodawstwa każdego innego państwa członkowskiego, tak jakby były to okresy spełnione na podstawie stosowanego przez nią ustawodawstwa.

Zasada sumowania okresów  W razie zmiany ustawodawstwa: osoba podlegająca ubezpieczeniom w Polsce zacznie podlegać ubezpieczeniom społecznym w Irlandii, jeżeli okres ubezpieczenia wymagany do nabycia prawa do zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego w Irlandii jest niewystarczający, instytucja irlandzka wystąpi do ZUS z wnioskiem o poświadczenie okresów ubezpieczenia, zatrudnienia, pracy na własny rachunek przebytych w Polsce należy poinformować irlandzką instytucję właściwą o poprzednich okresach ubezpieczenia w Polsce.

Zasada sumowania okresów  W razie zmiany ustawodawstwa: osoba podlegająca ubezpieczeniom w Irlandii zacznie podlegać ubezpieczeniom społecznym w Polsce, jeżeli okres ubezpieczenia wymagany do nabycia prawa do zasiłku chorobowego jest niewystarczający, ZUS wystąpi do irlandzkiej instytucji właściwej, z wnioskiem o poświadczenie okresów ubezpieczenia, zatrudnienia, pracy na własny rachunek uprawniających do świadczeń pieniężnych z tytułu choroby (formularz E 104) należy poinformować instytucję właściwą (ZUS, pracodawcę wypłacającego świadczenia w Polsce) o poprzednich okresach ubezpieczenia.

Zasada zachowania praw nabytych  Świadczenia z tytułu ubezpieczenia na wypadek choroby, macierzyństwa i równoważne świadczenia dla ojca przysługują osobom ubezpieczonym w jednym państwie członkowskim (np. w Irlandii) także wtedy, gdy mieszkają lub przebywają w innym państwie członkowskim niż państwo właściwe (np. gdy przebywają w Polsce).

Niezdolność do pracy w innym państwie  Jeżeli zgodnie z ustawodawstwem właściwego państwa członkowskiego ubezpieczony musi przedstawić zaświadczenie, aby mieć prawo do świadczeń pieniężnych z tytułu choroby, zwraca się on do lekarza w państwie członkowskim miejsca zamieszkania lub pobytu, aby poświadczył jego niezdolność do pracy i okres jej trwania, wystawiając zaświadczenie lekarskie.  Zaświadczenie o niezdolności ubezpieczonego do pracy, które zostało sporządzone w innym państwie członkowskim ma taką samą wartość prawną jak zaświadczenie sporządzone we właściwym państwie członkowskim.

Przekazywanie zaświadczeń lekarskich  Zaświadczenia lekarskie uzyskane w państwie miejsca zamieszkania lub pobytu powinny być przez ubezpieczonego składane bezpośrednio instytucji właściwej, odpowiedzialnej za wypłatę zasiłku chorobowego, bez pośrednictwa instytucji miejsca zamieszkania lub pobytu, w terminie określonym przepisami stosowanymi we właściwym państwie członkowskim.  Osoba podlegająca ubezpieczeniom społecznym w Irlandii niezdolna do pracy z powodu choroby w czasie pobytu w Polsce powinna otrzymać od lekarza w Polsce zaświadczenie o niezdolności do pracy na druku ZUS ZLA wystawione przez lekarza leczącego w Polsce.

Przekazywanie zaświadczeń lekarskich  Ubezpieczony powinien przesłać to zaświadczenie bezpośrednio do irlandzkiej instytucji właściwej. Przepisy unijne nie wymagają pośrednictwa instytucji miejsca zamieszkania / pobytu, tj. ZUS.  Jeżeli zaświadczenie lekarskie zostanie złożone w ZUS, to ZUS prześle je do irlandzkiej instytucji właściwej; należy podać nr ubezpieczenia i adres zamieszkania w Irlandii, nazwę i siedzibę irlandzkiego pracodawcy.  Instytucja irlandzka nie może stawiać dodatkowych wymagań wobec zaświadczeń lekarskich wystawionych w Polsce (np. co do okresu, na który zostało wystawione, co do języka).

Przekazywanie zaświadczeń lekarskich  W przypadku, gdy ubezpieczony irlandzki niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie pobytu w Polsce nie otrzyma zaświadczenia lekarskiego ZUS ZLA, bądź otrzyma zaświadczenie na zwykłym blankiecie, ubezpieczony występuje w tej sprawie do ZUS, który spowoduje wystawienie przez lekarza w Polsce zaświadczenia lekarskiego ZUS ZLA.  Jeżeli niezdolność do pracy z powodu choroby w czasie pobytu w Polsce trwa dłużej niż okres zasiłkowy w Polsce (182 dni), lekarz leczący nie wystawia ZUS ZLA, ubezpieczony powinien wystąpić o wystawienie zaświadczenia do ZUS, zostanie wystawiony formularz E116 (nieodpłatnie).

Przekazywanie zaświadczeń lekarskich  Osoba ubezpieczona w Polsce, która stanie się niezdolna do pracy w czasie pobytu w Irlandii, powinna przekazać zaświadczenie lekarskie wystawione przez lekarza leczącego w Irlandii (MC1, MC2) bezpośrednio do polskiej instytucji właściwej (ZUS lub pracodawca).

Przekazywanie zaświadczeń lekarskich  Zgodnie z polskim ustawodawstwem dowodem do przyznania i wypłaty zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy orzeczonej za granicą jest zaświadczenie zagranicznego zakładu leczniczego lub zagranicznego lekarza: zawierające nazwę zagranicznego zakładu leczniczego lub imię i nazwisko zagranicznego lekarza, zawierające datę wystawienia i podpis oraz początkową i końcową datę tej niezdolności.

Przekazywanie zaświadczeń lekarskich  Jeżeli lekarz w Irlandii odmówi wystawienia zaświadczenia lekarskiego, osoba ubezpieczona powinna zwrócić się do irlandzkiej instytucji odpowiedzialnej za pieniężne świadczenia z tytułu choroby w miejscu swojego pobytu / zamieszkania o dokonanie lekarskiej oceny stanu zdrowia i sporządzenia (nieodpłatnie) zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego niezdolność do pracy oraz okres jej trwania (E 116).

Stosowany język  Zgodnie z polskim prawem nie ma obowiązku przetłumaczenia na język polski zaświadczeń wystawionych na terytorium państw członkowskich UE / EFTA w językach urzędowych tych państw.  Tłumaczenia w razie potrzeby dokonuje we własnym zakresie płatnik zasiłku.  Taka sama zasada dotyczy dokumentów wystawionych w języku polskim. Instytucja jednego państwa członkowskiego nie może odrzucić dokumentu wystawionego w języku urzędowym innego państwa członkowskiego. Instytucja właściwa (np. irlandzka) zobowiązana do wypłaty świadczeń nie może żądać od ubezpieczonego, by dokumenty zostały przetłumaczone.

Decyzja w sprawie świadczeń  Instytucja właściwa powiadamia świadczeniobiorcę mającego miejsce zamieszkania lub pobytu w innym państwie członkowskim o swojej decyzji, bezpośrednio, lub za pośrednictwem instytucji łącznikowej państwa zamieszkania (pobytu).  W przypadku odmowy przyznania świadczeń podaje również przyczyny odmowy, przysługujące środki zaskarżenia oraz termin wniesienia odwołania.

Kontrole lekarskie  Instytucja właściwa może poddać ubezpieczonego, niezdolnego do pracy w czasie pobytu w innym państwie członkowskim badaniom kontrolnym.  Na wniosek instytucji właściwej jednego państwa członkowskiego (np. irlandzkiej), instytucja miejsca zamieszkania (w Polsce - ZUS) poddaje zainteresowanego badaniom lekarskim zgodnie z ustawodawstwem, które ta druga instytucja stosuje.

Dane kontaktowe Irlandzka instytucja łącznikowa SWS-EESSI - EESSI Clearing House, Social Welfare Services, Department of Social Protection McCarter's Road, Ardarvan, Buncrana, Co. Donegal tel fax Strona internetowa:

Dane kontaktowe Irlandzkie instytucje właściwe ( ) - Choroba SWS-IB Illness Benefit, Social Welfare Services, Department of Social Protection, Áras Mhic Dhiarmada, Store Street, Dublin 1, tel , LoCall ,  SWS-CARERS Carer's Benefit Section, Social Welfare Services, Department of Social Protection, Government Buildings, Balinalee Road, Longford, tel , LoCall ,  SWS-MRA MRA Section, Social Welfare Services, Department of Social Protection, Oisin House, Pearse Street, Dublin 2,

Dane kontaktowe Irlandzkie instytucje właściwe ( ) - Macierzyństwo  SWS-EURECS EU Records, Department of Social Protection, McCarter's Road, Ardarvan, Buncrana, Co. Donegal,  LoCall:  Tel. dla osób dzwoniących spoza Irlandii: 

Dane kontaktowe Polska instytucja łącznikowa Centrala ZUS Departament Zasiłków ul. Szamocka 3, Warszawa Strona internetowa: Polskie instytucje właściwe wszystkie oddziały ZUS (adresy i telefon COT na stronie )

Dziękuje za uwagę IMIĘ I NAZWISKO AUTORA/AUTORÓW PREZENTACJI Dziękuję za uwagę Informacje dostępne na stronie internetowej ZUS